Hayat susar yüzler konuşur

SERAY ŞAHİNLER- Anadolu kadın portreleriyle tanınan, toplumsal gerçekçi akımın temsilcilerinden­ ressam Nuri İyem’in eserlerinden oluşan “Solo Botter: Nuri İyem” sergisi ziyarete açıldı. İstiklal Caddesi’nde geçen yıl İBB Miras tarafından yenilerek bir sanat merkezi olarak yolculuğunu sürdüren Casa Botter’deki sergi, yaşadığı coğrafyaya özgü bir öz arayışının izinden giden Nuri İyem’in farklı dönemlerinden karakteristik çalışmalarını bir araya getiriyor.

İkonik kadın yüzleri, emeğin ve emekçinin mücadelesi, köyden kente göçün yansımaları, insanlık değerlerinin en çıkarsız hâlleri ve umut dolu âşıklar, Nuri İyem’in eserlerinde birbirine dokunur. Hayatı, sanatı, coğrafyayı ve emeği renkleriyle kutsar Nuri İyem. Küçük bir retrospektif tadındanki “Solo Botter: Nuri İyem” sergisi, sanatçının bu temalarda verdiği eserleri Portreler, Peyzajlar, Natürmort ve Soyut, Anadolu ve Göç bölümleriyle takip ediyor.

Zamansız kadınlar

Casa Botter’in girişinde Müjde Tanla, Adalet Cimcoz, Nasip İyem ile Ümit ve Evin İyem’in portreleri karşılıyor izleyiciyi. Natürmort ve Soyut bölüm ise sanatçının soyutlama arayışında esere yansıyan renk ve dokunun yine Nuri İyem’deki biricikliğini yansıtıyor. Renk ve geometri ilişkisinin sanatçıdaki yorumu, ‘60’lardan itibaren kendini renk ve dokunun temsil ettiği bir dünyaya yönlendiriyor. İyem’in soyut eserlerinin daha çok görülmesi ve daha çok konuşulması gerektiğini hatırlatıyor bu bölüm…

Nuri İyem’in Anadolu kadınları, kendi coğrafyasının ‘zamansız’ kadınlarının da bütünü aslında… Kimi zaman hüzünlü kimi zaman mahzun ve yaslı, fakat çoğunlukla vakur kadınlar, ifadeleriyle “Nuri İyem’in Anadolu Kadınları”ndan izler sunuyor.

Hâl böyle olunca, sanatçının kendi hafızasındaki anne ya da diğer kadın figürlerinin yerini düşünmek kaçınılmaz. Burada, Casa Botter’de sanatçının metinlerinden alıntılanan bir bölüm sesleniyor izleyiciye. “Benim hayatımda bir kadının çok büyük rolü var. O kadın annem değil, ablam… Beni her türlü fırtınadan korurdu. Anne diye bağırmazdım, abla diye bağırırdım” diyor. Sergideki her yüz, hayata ve değerlere dair bir okuma sunuyor. 

Sıradan Sevdalar

Nuri İyem’im kariyeri boyunca tekrarladığı temalardan olan fakat sanat çevrelerinde pek gündem olmayan “Sıradan Sevdalar”ı sergide yeniden hayat buluyor. “Sıradan Sevdalar”; köyden kente göçün bedellerini ödeyen, fakat hayat dirençle tutunan ve mücadeleyi hiç bırakmayan sevgililerin çok özel buluşması. Hem ağıt, hem güzelleme.

“Sıradan Sevdalar” ile karşı karşıya konumlanan ve birbiriyle konuşan “Tarladan Dönüş” (1993), “Köylü Adam” (1977), “Anaların Yürüyüşü” (1978), ve “Gecekondu Yapanlar” (1976) toplumsal hafızaya dokunarak İyem’in sanatını yansıtarak, onun toplumcu-gerçekçilikteki yerini bugünden daha da güçlendiriyor. Serginin ikinci katında sanatçının hayatından dönüm noktalarını, kişisel eşyalarıyla birlikte izleyebilirsiniz.

2015’te hayatını kaybeden Nuri İyem’in yaşamasında ve yaşatılmasında İyem ailesinin katkısı çok büyük. Sanatçı ailenin ikinci kuşağı oğlu Ümit İyem ve 2018’de kaybettiğimiz eşi Evin Sanat Galerisi’nin kurucusu Evin İyem’in taşıdığı mirası, üçüncü kuşak Osman Nuri İyem ve eşi Gizem Kahya İyem, saygıyla ve titizlikle sürdürüyor. “Solo Botter: Nuri İyem” sergisi bu vefa zincirinin en yeni örneği.

Sergi 29 Ağustos’a kadar pazartesi hariç her gün ziyaret edilebilir.