Caz tarihinin ikonu Ahmad Jamal veda etti

Caz ikonu, besteci, trompet üstadı Miles Davis’in yoldaşı, alanında en az bir neslin öncüsü kabul edilen piyanist Ahmad Jamal, 92 yaşında prostat kanseri sebebi ile hayatını kaybetti. Üzücü haberi dün sabah, sanatçının kızı Sumayah Jamal duyurdu. Cazı ‘Amerikan Klasik Müziği’ diye niteleyen sanatçı notalar arasında sıkça duraklayarak uyguladığı “seyrek piyano çalma” yöntemiyle müzikte fark oluşturdu, eleştirmenlerce ‘Az, fazladır’ anlamını karşılayan özgün sahne ve kayıt dinamiği ile çığır açtı. Dile kolay, tam 70 yılı sahnede geçiren sanatçı, kariyerine cazın ‘Be-bop’ sürecinde bir virtüöz olarak 14 yaşında adım attı. Müzik hayatına Frederick Russell Jones adıyla başlayan müzisyen, 1952 yılında Müslüman olup Ahmad Jamal adını aldı. Dünyaca tanınması ise 1958 tarihli ‘At The Pershing: But Not For Me’ albümü ile oldu.

Hep ilerlemeyi seçti

Miles Davis, bir röportajında sanatçı dostu için “Tüm ilhamım Ahmad Jamal’den gelir” ifadesini kullanmıştı. Davis, otobiyografisinde Jamal’dan “Boşluk kavramı, dokunuşundaki hafiflikle, şeyleri olduğundan daha az iletir hâli, notaları telaffuzu, geçiş ve korolarıyla beni benden almış biri…” sözleriyle bahsetmişti. 

Tıpkı Davis gibi zaman içinde dünya cazına yön vermiş Herbie Hancock ve Keith Jarrett gibi sanatçılar tarafından da takip edildi Jamal. Ünlü cazcı son yıllarına dek ortaya koyduğu özgün piyano ‘riff’leri ile hip-hop sanatçıları Nas ve De La Soul’a da ilham kaynağı oldu. 1994’te Ulusal Caz Vakfı’ndan sunulan Yılın Sanatçısı ödülü de dahil olmak üzere alanında sayısız ödüle sahip Jamal, 2007’de Fransa’nın Sanat ve Edebiyat Şövalyesi unvanına değer görülürken, 2017’de kazandığı Grammy Yaşamboyu Başarı Ödülü için ayakta alkışlandı. 13. Uluslararası İstanbul Caz Festivali ve Ramazanda Caz etkinlikleri kapsamında ülkemizde de konserler veren sanatçı, son röportajlarından birinde Times gazetesine “Ne zaman piyano başına geçsem, hâlâ ilerliyorum; yepyeni fikirlerle geliyorum” ifadesini kullanmıştı.

İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı Genel Müdürü Görgün Taner, Jamal’ın vefatı üzerine üzüntüsünü “Kendisini birkaç defa istanbul’da ağırlamıştık. Miles Davis bir röportajında Ahmad Jamal’den çok etkilendiğini söylemişti. Miles gibi Keith Jarrett ve Herbie Hancock da onun rahle-i tedrisinden geçmişler. Caz müziği için ‘ABD’nin klasik müziği, caz’dır’, demişti. Çok büyük bir müzisyeni kaybettik” sözleriyle dile getirdi. Usta caz piyanisti Kerem Görsev ise “Ahmad Jamal dünyada hiç kimseye benzemeyen, çok özel bir piyanistti. Ve dünya Jamal’i ‘Poesiana’ ile her zaman hatırlayacak. Ben de kendisini üç-dört kez seyretme imkânı buldum. Çok özel bir piyanistti. Kendine ait ‘phrase’leri, ritm duygusu vardı. Onun için de zaten Ahmad Jamal’di” dedi.