Anadolu camileri Dünya Mirası’nda

KÜLTÜR SANAT SERVİSİ - Ankara, Gordion Antik Kenti’nin Dünya Mirası ilan edilmesinin ardından, Orta Asya’dan Horasan bölgesine Türklerin mimari üslubunu Orta Çağ’dan bugüne taşıyan ahşap direkli ve kirişli camiler de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girdi. Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da düzenlenen 45’inci UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında, Konya’nın Beyşehir Eşrefoğlu Cami, Eskişehir’in Sivrihisar Ulu Cami, Kastamonu Kasaba Köyü’nün Mahmut Bey Cami ile Ankara’nın Ahi Şerefeddin (Arslanhane) Cami ve Afyonkarahisar Ulu Cami Dünya Mirası Listesi’ne alındı.

21’e yükseldi

Haberi “Yeni bir müjde daha” sözleriyle duyuran Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kültürel varlıklarımızı ilk kez seri olarak kaydettirdik. Gordion’un ardından Anadolu’nun Orta    Çağ’dan günümüze uzanan ahşap direkli ve kirişli camileri de Dünya Mirası oldu. Böylece listedeki kültür varlığı sayımızı da 21’e yükselttik. Hayırlı olsun” dedi.

İlk seri varlıklar

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca UNESCO’ya “Anadolu’nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Direkli ve Kirişli Camileri” adıyla iletilen ve komitenin dün gerçekleştirdiği toplantıda kabul edilen tarihî camiler aynı zamanda Türkiye’nin Dünya Mirası Listesi’ndeki ilk seri kültürel varlıkları oldu. Anadolu’daki ahşap destekli camilerin erken örneklerini Orta Çağ’dan günümüze yansıtan bu yapılar farklı şehirlerde olmalarına karşın ortak özelliklere sahip. Orta Çağ’dan günümüze kadar iyi bir şekilde korunmuş olarak ulaşan tarihî yapılar Anadolu yaşantısını da yansıtıyor. Hipostil planlı anıtsal ahşap cami tipolojisinin, döneminin Anadolu’daki en önemli temsilcilerinden olan bu camiler, sahip oldukları ahşap oymacılığı sanatının örnekleriyle de öne çıkıyor. Kapıları, minberleri, sütun başlıkları, tavan kirişleri ve konsollarında görülen özenli ahşap işçiliği ile ustaların isimlerinin kayıtlı olduğu kündekâri tekniğindeki ahşap minberleri ve “Kalem İşi” adı verilen bezemeleriyle bu tarihî camiler olağanüstü bir marangozluk becerisi ile estetik anlayışı da sergiliyor.

Tell es-Sultan mirasına İsrail’den tepki

UNESCO Dünya Kültür Mirası Komitesi, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da düzenlediği 45. dönem toplantısında işgal atındaki Batı Şeria’da Kudüs’ün 20 km kuzeydoğusundaki Tell es-Sultan’ı dünya kültür mirası listesine aldı. Tell es-Sultan yani eski Eriha, yaklaşık 10 bin yıllık tarihiyle dünyanın ayakta kalan en eski şehri olarak biliniyor. Eriha, aynı zamanda deniz seviyesinin 258 m altında yer aldığı için dünyanın en alçak şehri kabul ediliyor.

‘Siyasallaştırma işareti’

Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas, UNESCO’nun kararını memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Abbas, antik kentin, Filistin halkının gerçekliğinin ve tarihinin bir kanıtı olduğunu belirterek, tüm insanlık için benzersiz olan bu alanı korumaya devam edecekleri sözü verdi. Ancak İsrail’den karara tepki gecikmedi.

İsrail Dışişleri Bakanlığı, kararı “Filistinlilerin UNESCO’yu siyasallaştırmasının işareti” olarak gördüğünü söyleyerek kararı onaylamadığını ifade etti.  Batı Şeria’yı 1967’de işgal eden İsrail, 2019’da UNESCO’dan ayrılmıştı.