‘Zekâ testi kandırmacası’
28.08.2024 - 07:02 | Son Güncellenme:
Çocuğunun üstün zekâlı olup olmadığını öğrenmek isteyen ailelerin sayısının artmasıyla bu konuda adeta bir piyasa oluştu. Bazı anaokulları, uzmanlıkları olmamasına rağmen test yaparak pek çok çocuğa üstün zekâlı tanısı koyuyor.
OZAN ÖMER KADÜKER - Çocuğuna zekâ testi yaptıranların sayısı son yıllarda ciddi oranda arttı. Test uygulayan merkezlerin yanı sıra bazı özel anaokulları ve ilkokullar da hiçbir uzmanlıkları olmamasına rağmen kayıt öncesinde zekâ testi yapıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre okulların kayıt ve nakil işlemlerinde zekâ testi ve benzeri uygulamaların sonuçlarına göre öğrenci seçmesi yasak. Ancak buna karşılık okullar, velilere ‘Çocuğunuz üstün zekâlı, ona en uygun eğitimi vereceğiz’ diyerek test uyguluyor. Çocuğunun üstün zekalı olduğuna inandırılan veliler de en uygun eğitimi alması için okula kaydoluyor. Okullar kabul edeceği öğrencilere testleri ücretsiz yapıyor. Özel merkezlerde yapılan testlerin ücretleri ise 2.500 TL ile 6.000 TL arasında değişiyor.
UZMANLIKLARI YOK
Anaokulların yanı sıra ilkokullarda benzer durumların yaşandığını aktaran Türkiye Üstün Zekâlı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı (TÜZDEV) Genel Müdürü Yusuf İslam Akay “Çocukların anaokulu düzeyinde devlette gidebilecekleri bir okul yok. Veliler, çocuğum üstün zekâlı arayışı içerisinde. Okullar da zihinsel, bedensel engelli özel çocuklara talip değilken üstün zekâlılara talipler. Çünkü zaten üstün zekâlı nasıl olsa hallederiz diye düşünüyorlar. Ancak bu yaklaşım doğru değil çünkü üstün zekâlı sayısı yüzde 2,3. Özel okulu tercih edenlerin sayısı da az. Yani bir sınıfta 3-4 üstün zekâlı çocuk oluyor. Gerisini diğer çocuklarla dolduruyorlar” dedi.
Kurum seçiminde velilerin dikkat etmesi gerekenler hakkında da bilgi veren Akay, “Üstün zekâlı çocuk, normal bir anaokulunda sıkılır. Doğru kurum bulunursa çok iyi. Öğretmenler bu konuda eğitimliyse çocuk için faydalı ama birçok okulun bu konuda uzmanlığı yok. Veliler, öğretmenler eğitimli mi, kurum kimden danışmanlık alıyor, hangi materyalleri kullanıyorlar incelemeliler. En iyi sistemi kullansa dahi öğretmen uzman değilse faydası yok” diye konuştu.
BASKI YARATIYOR
Testler hakkında bilgi veren Uzman Psikolog Ayşe Sena Ayhan Nuraltan ise “Piyasadaki testlerin bazıları güncelliğini korumamakta ve bu sebeple güvenirliği de tartışma konusu. Bu tarz testler uzman eşliğinde yapılmalı. Testlerin klinik ortamda hangi testse o alanda uzman psikoloğun yapması daha uygundur. Klinik bir ortamda yapılırsa aileler ve çocuklar için uygun bir ortam sağlanmış oluyor” ifadelerini kullandı.
Peki, her çocuğa test uygulanmalı mı? Nuraltan şunları söyledi: “Her çocuğa zekâ testi yapılması bir zorunluluk değildir. Eğer bir uzman tarafından bilişsel değerlendirme istenip zekâ testi yapılması gerektiği söylenmediyse yapılmaması daha uygun görülebilir. Ayrıca üstün zekalı gibi etiketler çocuklarda baskıya neden oluyor. Çocuk kendini diğer arkadaşlarıyla kıyaslama yoluna gidiyor” diye konuştu.
ÜSTÜN ZEKALI SAYISI ARTTI MI?
Son zamanlarda yapılan testlere göre üstün zekâlı çocuk sayısında adeta bir enflasyon yaşandığı görülüyor. Ancak üstün zekâlı çocukların toplumda görülme sıklığı zihinsel engelli bireylerin görülme sıklığıyla aynı. Bu oran da yüzde 2,3. Yani her 100 çocuktan 2’si üstün zekâlı. Bu oran her toplumda bu şekilde. Uzmanlara göre üstün zekâlı sayısında bir değişiklik yok ancak konu popülerleştikçe tanı alan çocuk sayısı artıyor.
