Zanaatkârların dijital buluşması

Endüstriyel tasarımcı Rezzan Hasoğlu, www.istanbulzanaatkarlari.com ismini verdiği web sitesinde, İstanbul’un unutulmaya yüz tutmuş zanaatkârlarını belgeliyor ve onların hikâyelerini bu web sitesinde yaptığı röportajlarla ölümsüzleştiriyor. Hasoğlu, nesilden nesle aktarılan bir mirasın sahipleri olan zanaatkâr projesini anlattı.

Proje nasıl ve ne zaman doğdu?

Proje, Sabancı Üniversitesi’nin Görsel Sanatlar ve İletişim Tasarımı yüksek lisans programının ilk yılında ortaya çıktı. Mart 2014’te başka bir proje için hazırlık yapmaya başlamıştım ancak daha sonra bu proje ortaya çıktı. O dönemde Beyazıt’taki sahafların fotoğraflarını çekiyordum. Beyazıt’tan Kapalıçarşı’ya geçtiğinizde Bedesten’in yakınında döküm ocakları var. Oraları ziyaret ettiğimde çalışma koşulları (havalandırma olmayışı, döküm fırının küçük ve eski oluşu) dikkatimi çekti. Kapalıçarşı’daki günden sonra diğer atölyeleri de arayıp bulmaya başladım. Ustaların hikâyelerini dinledikçe başkaları için bir şey yapmak istedim. Proje bu şekilde başlamış oldu.

Destek olabilecek bir sistem

Projenin hangi amaçla yola koyuldu?

Projenin amacı, zanaatkârların diğer zanaatkârlarla bir araya gelebilmeleri için bir sosyal platform oluşturabilmek. Tasarımcılar aldıkları formel eğitim sayesinde yeni ürünler tasarlarken üretim konusunda zanaatkârlara ihtiyaç duyabiliyor. Zanaatkârlar ise yıllardır süregelen bilgelikleri ve hünerleri sayesinde çeşitli üretim sorunlarına birçok farklı açıdan yaklaşıp çözümleyebiliyor. Tasarımcının zanaatkârdan öğrenebileceği ve bir arabulucu olup zanaatkârlara günümüzde ihtiyaç duyabileceği konularda (sosyal medya, yabancı dil, ürün satışı) destek olabileceği bir sistem oluşturmayı amaçlıyorum. Burada proje ne kadar nostaljik gözükse de amaç, zanaatkârın kendi değerini ön plana çıkarması konusunda meslektaşlarının ve tasarımcıların desteğini alabileceği bir ortam oluşturabilmek.

Web sitesinde toplam 27 usta var. Bu ustalarla nasıl iletişime geçtiniz?

Bir kısmı, bir ustadan diğerinin adresini isteyerek oldu. Diğer bir kısmı da bu konu üzerinde çalışan akademisyen ve araştırmacılarla bağlantıya geçerek oldu. ATÖLYE İstanbul’da çalıştığım dönemde de onların proje üretimindeki benzer yaklaşımları yeni ustalarla tanışmamı sağladı. Projenin biraz duyulmasının ardından internet üzerinden bağlantıya geçmek isteyen zanaatkârlar da oluyor. Umarım web sitesinde yer almak isteyen başka zanaatkârlar da olur.

Sırada yay usta var

İstanbul’da gizli kalmış ve projenize gelecekte dahil olacak ustalar ya da zanaatkârlar var mı?

Gitmeyi istediğim ama onların yoğun olduğu döneme denk gelen kartonpiyer ustası, yay ustası ve bir ayakkabı ustası ilk ziyaret etmek istediklerim arasında. Atölyelerini görmek ve onları çalışırken tanımak benim de onlardan birçok bilgi edinmemi sağlıyor.