Yıllarca içimizde gizlice tartıştık

Hozat, eski Türkçe’de “sıçramak” anlamına gelen “hozmek”ten geliyor. 1938 olaylarında bölgede en çok kayıp veren ilçelerin başında gelen Hozat, aynı zamanda tarihte Osmanlı döneminde Dersim eyaletinin idari merkezi olarak da biliniyor. İlçenin EMEP’li Belediye Başkanı Cevdet Konak, Dersim harekatında Hozat ve çevresindeki köylerin dörtte üçünün tamamen yok olduğunu söylüyor. Sağ kalanlar ise Eskişehir, İzmir, Manisa, Aydın ve Trakya bölgesi’ne sürgün edilmiş.
Konak, Başbakan’ın Dersim katliamı ile ilgili özrünü gecikmiş ancak önemli bir adım olarak görüyor ve Ak Parti grup toplantısında dile getirilen sözlerin Meclis çatısı altında da yinelenmesini istiyor: “Büyüklerimizden dinlediğimiz acılar hala taze. Yıllarca bu olayları kendi içimizde gizlice tartışıp durduk. Dersim harekatına ilişkin karar Meclis’te verilmiştir. Başbakan’ın Dersim özrünü önemli bir adım olarak görüyoruz ancak samimiyse Başbakan’ın sözlerini Meclis’te yinelemesi şart. Halkımızın talebi de bu yöndedir.”
Başkan Konak, 1938 olaylarından “nasibini” alarak benzer acılar yaşayan CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun da “katliamı temsil eden ideolojinin temsilcisi” olarak özür dilemek durumunda olduğunu savunuyor: “CHP’nin de hesap vermesi gerek. Kılıçdaroğlu’nun bir Dersimli olarak vicdanı rahat mıdır, merak ediyorum...”

Vekil olmuş
Tarihte, Hasan Hayri Bey olarak bilinen ilk Meclis’in Kürt milletvekillerinden Hasan Hayri Gangozade, Cevdet Bey’in amcası. 1881 doğumlu Hasan Hayri Bey, Aşiret Mektebi’nde okuduktan sonra Harbiye’den mezun olmuş. Burada Mustafa Kemal ile sınıf arkadaşı olan Hayri Bey, 1920 yılında Van askerlik şubesi başkanlığına atanmış. Aynı yıl Dersim milletvekili olarak Meclis’e girmiş. 1921 yılındaki Koçgiri ayaklanmasını Meclis’te gündeme getiren milletvekili olan Hasan Hayri Bey, aynı günlerde Kürt bölgelerindeki yoksul halkın üzerindeki devlet baskısını da dile getirmiş.

Amcalarımıza ne oldu?
Cevdet Bey’in anlattıklarına göre, amcası Hayri Bey, İsmet İnönü’nün Lozan’da “Burada Türk ve Kürt halklarını temsil ediyorum” sözlerini duyan Atatürk’ün talebi üzerine yerel kıyafetleriyle Meclis’e gelen Kürt milletvekillerinden de biriymiş. Ancak o gün Meclis kürsüsünde yapacağı Kürtçe konuşma Cevdet Bey’in iddiasına göre amcasının idam gerekçelerinden biri olmuş. Hayri Bey, 25 Kasım 1925’te İstiklal Mahkemeleri’nin kararıyla idam edilmiş.
Cevdet Bey İstiklal Mahkemeleri arşivlerinin gün yüzüne çıkarılmasını istiyor ve “Kayıtlar açılsın. Bizler de amcalarımız, dayılarımız neden idam edilmiş, bilelim. Hakkımız değil mi?” diyor.