Yapamazsın diyenlere inat sahadayız

Meltem Günay - Türkiye’de ve dünyada toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en gözle görünür spor branşı olan futbolda ‘yapamazsın’ diye kodlanan kalıp yargıları yıkmak için yola çıkan ‘Kızlar Sahada Platformu’, sekiz yılda 6 binden fazla kadını ilk kez futbol sahasıyla tanıştırdı.  Kızlar Sahada Platformu’nun kurucu ortağı Kiraz Öcal çalışmaları ve hedeflerini anlattı.

Hikayelerinin 2013 yılında diğer kurucu Melis Abacıoğlu ile birbirlerini tanımadan önce aynı vizyonla ayrı ayrı yerlerde başladığını anlatan Öcal, “Kadınların ve kız çocuklarının hayatlarının her alanında toplumsal baskıya maruz kaldığını, eşitsizliklerin hayatlarını büyük ölçüde değiştirdiğini gördük. Biz de bu eşitsizlikleri ortadan kaldırabilmek için Türkiye’de ve dünyada toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en gözle görünür spor branşı olan futbolu bir araç olarak kullanarak kadınlara, kız çocuklarına yönelik eşitsizliklerin, ‘yapamazsın!’ diye kodlanan kalıp yargıların ortadan kaldırılması için programlar tasarlayıp, hayata geçirerek, bireysel ve toplumsal anlamda güçlenme ve ilerleme sağlamak istiyoruz” diye anlattı.

İlk kez sahayla tanıştılar

Hayata geçirdikleri programlarla 8 yılda 6 binden fazla kadını ilk kez futbol sahasına çıkardıklarını, 400’den fazla kadın futbolcu, 33 kadın futbol antrenörü, 21 kadın hakem ve 900’e yakın çocukla çalıştıklarını söyleyen Öcal başta İstanbul olmak üzere 16 ilde fiziksel çalışma gerçekleştirdiklerini söyledi. 2021 yılından itibaren kullanmaya başladıkları mobil uygulama ile de Türkiye’nin dört bir köşesinden 41 ilde çalıştıklarını dile getiren Öcal şunları anlattı; “Visa Kızlar Sahada Futbol Okullarımız ile 9 ilde 9 kadın futbol kulübünün alt yapısında, 9-14 yaş aralığındaki spora erişimi kısıtlı, sosyo - ekonomik açıdan dezavantajlı kız çocuklarıyla çalışıyoruz. Burada kız çocukları futbol ve sosyal gelişimlerine yönelik eğitimler alıyorlar. Pandemi nedeniyle programı çevrimiçi platformlarda sürdürerek çocukları alanında tanınmış uzman rol modellerle buluşturduk. Futbol Okulları ile Türkiye’nin 7 bölgesinde 9 ilde 208 çocuğa ulaştık.”

İlgili Haber

Ön yargıları birlikte yıkalım

Öcal, önümüzdeki dönemdeki hedef planlarını da şöyle anlattı; “Çalıştığımız hedef kitlenin psiko-sosyal gelişimini sağlamak, kariyer gelişimini artırmak, kadın ve kız çocuklarını futbol ile tanıştırmak, toplumsal cinsiyet eşitliği alanında bilgi ve farkındalıklarını yükseltmek, özellikle kadın futbol kulüplerinde bilgi ve kurumsal beceri seviyesini artırmak ve onları görünür kılmak ve nihayetinde bireylerin güçlenmesini sağlayarak yaratılan sosyal etkiyi ölçmek istiyoruz. Orta ve uzun vadede hedeflerimiz ise, özel sektör, akademik ve sivil dünyadan iş birliği yapılan kurum sayısını artırmak. Bunu öncelikle futbol spor branşında yapmayı sonraki hedef planımızda da  diğer spor branşlarındaki antrenörlere ve teknik heyete toplumsal cinsiyet eşitliği konularında eğitim vermeyi, toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı kulüpler okullar, donanımlı ekipler yetiştirmeyi istiyoruz.”

Olmazlara başkaldırı

Kadınların önündeki tabuların ve önyargıların yıkılmasında öncü bir rol almak istediklerini belirten İlk Topum Projesi’nin destekleyicisi
Adidas Kıdemli Pazarlama Direktörü Onur Demircan da, “YouGov Women In Sport 2021 global araştırmasının sonuçlarına göre araştırmaya katılanların yüzde 70’i geçtiğimiz beş yıl içinde kadın sporlarının geliştiğini düşünüyor, yüzde 41’i ise televizyonda görünür kadın spor müsabakaları olsaydı daha fazla izleyeceklerini söylüyor. Küresel kamuoyuna göre, kadın sporu yükselişte. Ancak daha kat edilecek çok yolumuz var. Çünkü en sık karşılaştığımız sorunların başında toplumsal cinsiyet eşitsizliği geliyor. Çok sevdiğimiz spor dallarından futbol ise, bu eşitsizliğin en çok görüldüğü spor dalı. Hayat önümüze her zaman sınırlar, imkansızlıklar sunuyor gibi gözükse de çevremizde tüm “yapamazsın”lara, “olmaz”lara bir başkaldırı niteliğinde yaşayan çok kıymetli kişilerin olduğunun farkındayız. Onlardan aldığımız ilhamla İlk Topum projemizi hayata geçirdik ve “gelin önyargılara ilk şutu birlikte atalım” dedik. Böylece kız çocuklarımızı ilk toplarıyla buluşturarak hayallerini gerçekleştirdiğimiz bir projeye imza attık.” diye konuştu.

Fenerbahçe ve Heforshe hareketi işbirliği

Geçtiğimiz haziran ayında BM Kadın Birimi’nin “Nesiller Boyu Eşitlik İçin Spor” girişimini imzalayarak Türkiye’de bir ilke imza atan Fenerbahçe Spor Kulübü, herkesi spor alanında toplumsal cinsiyet eşitliği için harekete geçmeye ve bu konuda duyarlı olmaya davet ediyor. HeForShe Hareketi’ne katılarak ‘Kapsayıcı Spor Kulubü’ olmak adına örnek bir adım atan Fenerbahçe, ‘Birlikte Eşitiz’ diyerek spor alanında toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda öncü ve örnek olmak için çalışıyor. Fiziksel yapı, tesisler ve stratejik dökümanlarını toplumsal cinsiyet perspektifiyle gözden geçiren kulüp, sporculara ve çalışanlara yönelik toplumsal cinsiyet eğitimleri ve farkındalık atölyeleri düzenliyor. Kadınların spora, sporcu ve seyirci olarak katılımlarının artırılması için çalışmalarını sürdüren kulüp, cinsiyetçi tezahüratların ve sporu ilgili medyadaki toplumsal cinsiyet yargılarının ortadan kaldırılması için çeşitli projelere imza atıyor.

Bu maç kadınlar için

Türkiye’nin iki büyük kulübü Fenerbahçe ve Galatasaray Kadın Futbol takımları, kadınlara uygulanan her türlü şiddet, ayrımcılık, eşitsizlik ve haksızlıkla ilgili toplumsal farkındalık yaratmak için özel bir maçta ilk kez biraraya geliyor. Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin (UN Women),
‘16 Günlük Aktivizm Kadınlara Yönelik Şiddete Son Kampanyası’ kapsamında düzenlenecek tarihi maç, 7 Aralık salı günü saat 19.00’de Ali Sami Yen Spor Kompleksi Nef Stadyumu’nda.

BİZ DE VARIZ

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) tarafından yürütülen toplumsal cinsiyet eşitliği için küresel dayanışma harekete olan HeForShe’nin hazırladığı ‘Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Spor Kurumu Rehberi’, spor kurumlarına kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanması için ölçülebilir, somut eylemlerle ve göstergeler ile yol gösterilmesi hedefleniyor.

Hazırlanan rehberde, toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçeğe dönüştürmek için sporun gücünden istifade edilmesi amaçlanırken, altı temel prensip belirlendi. Bu prensipler rehberde şöyle sıralanıyor; “Kadınların liderliğini ve yönetim modellerinde toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirmek. Sporda kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddeti önlemek ve bu şiddete spor aracılığıyla yanıt vermek. Kadınların yaptıkları sporlara yatırımdaki boşluğu kapatmak ve onlar için eşit ekonomik fırsatları teşvik etmek. Spor medyasında kadınların eşit katılımını ve ön yargılardan bağımsız sunumunu teşvik, zararlı toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını ortadan kaldırmak ve olumlu rol modelleri teşvik etmek. Spor, fiziksel aktivite ve beden eğitiminde kız çocukları için eşit fırsatları desteklemek. Yıllık bazda ilerlemeyi izlemek ve kamuoyuna raporlamayı kabul etmek.”

Kadınlar neden az

Raporda kadın sporcu sayısının az olmasının nedenleri arasında sporun erkek aktivitesi olarak görülmesi, sporda kadın rol model azlığı, bazı spor dallarındaki kıyafet kodları, kadınların spora katılımına dair sosyal onayın olmaması, kadınların spora katılım fırsatlarının sınırlandırılması sayılırken, kadının güçlenmesinde sporun rolu hakkında da bilgiler sunuldu.