Türkiye’nin kurucu belgesi: Lozan
24.07.2023 - 07:00 | Son Güncellenme:
AYDIN HASAN/ANKARA
Millî Mücadele Destanı’nın ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası arenadaki tescili, kurucu belgesi niteliğindeki Lozan Barış Antlaşması’nın bugün 100. yılı.
AYDIN HASAN/ANKARA- 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkışı ile milli mücadelenin örgütlü biçimde yürütülmesi için en büyük adımlardan biri atıldı.
Amasya genelgesi, Erzurum ve Sivas kongrelerinin ardından Meclis, 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplandı. Karargâhı Ankara’da kurulan milli mücadelede Büyük Zafer, 26 Ağustos 1922’de başlayan ve 30 Ağustos’ta sona eren Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile elde edildi. Zafere rağmen İstanbul ve Çanakkale Boğazı hala İtilaf Devletleri’nin elindeydi. Büyük savaş, milletin imanı ve bir komutanın askeri ve siyasi dehası ile kazanılmıştı. Ancak vatanın kurtuluşu tam anlamıyla sağlanamamıştı.
Lozan Antlaşması’nın imza töreni 24 Temmuz 1923’te yapıldı. Antlaşma; Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, arasında imzalandı.
İSMET PAŞA İMZALADI
Ek sözleşme ve protokollerde bu devletlere ilave olarak Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB), Belçika, Portekiz ve Bulgaristan delegelerinin imzaları da yer aldı. İlk imzayı Türk heyetinin başkanı İsmet Paşa attı. Bu aynı zamanda zaferi kimin kazandığının göstergesiydi.
Antlaşma, TBMM’de 23 Ağustos 1923’te onaylandı. Askeri zaferin ardından diplomatik zafer de elde edilmişti. İtilaf Devletleri’ne İstanbul’dan askeri güçlerini çekmeleri için ültimatom verildi. İtilaf güçlerinin son askerleri, 2 Ekim 1923’te İstanbul’dan ayrıldı. Türk askeri, 6 Ekim 1923’te İstanbul’a törenle girdi. Lozan’dan sonra yeni devletin artık şekli de belirlenecekti. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edildi.
