Türkiye için kuraklık uyarısı

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Ulusal Kuraklık Azaltma Merkezi, Yerçekimi Kurtarma ve İklim Deneyi İzleme (GRACE-FO) uydu ölçümleriyle, Türkiye’nin kuraklık haritalarını yayımladı. Yağışların mevsim ortalamasının altında olduğuna dikkat çekilen haritalarla, Türkiye’nin çoğu bölgesinin şiddetli kuraklık yaşadığı vurgulandı. Yayımlanan iki harita, 11 Ocak 2021 günü GRACE-FO uyduları tarafından kaydedilen, Türkiye’nin yer altı suyu ve toprak nemi ölçümlerine göre hazırlandı. Meteorolojik haritalarda, Türkiye’nin yüzde 80’inden fazla kısmında ‘olağanüstü şiddetli kurak ve şiddetli kurak’ verilerine dikkat çekildi.

‘Durum ciddi boyutta’

NASA haritalarını Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Emin Birpınar, “Ülkemizdeki kuraklık şimdi de NASA’nın radarında” ifadesiyle sosyal medyada paylaştı. Haritaları sosyal medyada paylaşan İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği’nden Doç. Dr. Barış Önol ise “Son yağışlar durumu biraz iyileştirmiştir ama durum ciddi” dedi.

İstanbul için alarm

NASA’dan yapılan açıklamada, 2021 başladığında, Türkiye’nin çoğu bölgesinde şiddetli kuraklık yaşandığı vurgulandı. İstanbul civarındaki çok sayıda rezervuarın, 15 yılın en düşük su depolama seviyelerine düştüğü, böyle devam ederse tarımın tehdit altında olabileceği uyarısı yapıldı.

Yüzde 48 düşüş kaydedildi

2019’un da çoğunlukla yağmurdan mahrum kaldığı belirtilen açıklamada, 2020’nin ikinci yarısında ise en kurak ayların yaşandığı kaydedildi. Temmuz 2020’den bu yana  Türkiye’deki tüm illerin her ay ortalamanın altında yağış aldığı belirtilerek, ekimden aralık ayına kadar yağışların, 1981-2010 ortalamasından yüzde 48 düşük olduğu vurgulandı.

Haritalar neyi ifade ediyor?

İlk harita, GRACE-FO uyduları tarafından ölçülen 11 Ocak 2021 itibariyla sığ yer altı suyu depolamasını gösteriyor. Renkler, yağış yüzdesini veya yer altı suyu miktarının uzun vadeli kayıtlarla (1948-2010) nasıl karşılaştırıldığını yansıtıyor. Mavi alanlarda normalden daha fazla su bulunduğuna, turuncu ve kırmızı alanlarda daha az su bulunduğuna işaret ediliyor. Açıklamada, akiferlerdeki (Ekonomik olarak önemli miktarda suyu depolayabilen ve yeterince hızlı taşıyabilen geçirimli jeolojik birimler) yer altı sularının, birçok ülkede mahsul sulama ve içme suyu için önemli bir kaynak olduğu, kurak dönemlerde akarsuları besleyebileceği kaydedildi. Yer altı sularının kuraklıktan geri dönüşünün ise aylar alacağı vurgulandı.

İkinci harita ise topraktaki bitki kök bölgeleri için önemli olan yüzeydeki nem oranlarını gösteriyor. 11 Ocak 2021 tarihi itibariyla yapılan ölçümlere göre, tarımsal üretim açısından büyük önem arz eden bu oranlarda da kuraklık ciddi boyutlarda görünüyor. Ancak NASA kayıtlarında yeni yağışlarla bu oranların olumlu yönde çok hızlı değişebileceği de ifade edildi.