Ticari gemilerle zafere yolculuk

Gökhan Karakaş - Türk Silahlı Kuvvetleri’nin karada, havada ve denizde görev yapan tüm unsurlarının katılımıyla 20 Temmuz 1974 tarihinde gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekâtı ve Kıbrıs zaferinin 48’inci yılı kutlanıyor. Askeri harekâta, 15 sivil ticari gemi, üç plan ve konvoyla katılmıştı. Özellikle Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın güç aktarımı konusunda kendini ispat ettiği harekâttaki savaş gemilerine 15 ticari geminin büyük destek olduğunu ve zaferin kazanılmasında etkin rol oynadıkları belirten Kaptan Uluç Hanhan, deniz gücü kavramının tam karşılığının bu harekâtta verildiğini belirtti. Harekâta katılan ticari gemiler üzerine araştırmalar yapan Kaptan Uluç Hanhan, Milliyet’e tespitlerini şöyle anlattı:

“İlk grupta gerçek askeri konvoya katılarak silah ve asker taşıyan gemilerle donanmaya yakıt ikmali yapan gemiler bulunuyor. Bu grupta General Ragıp Gümüşpala, Amiral Sadık Altıncan, Köyceğiz gemileriyle Batman tankeri vardı. 19 Temmuz günü Mersin’den yola çıkan gerçek konvoydu bu. Turgut Özakman; Tümamiral Nejat Tümer’in konvoya hareket emri vermesiyle Tınaztepe, Kocatepe, Adatepe ve M. Fevzi Çakmak muhriplerinin öne geçtiğini, Çeşme ve Berk adlı iki askeri geminin eşliğinde Köyceğiz, General Ragıp Gümüşpala ve Amiral Sadık Altıncan’ın yol aldığını anlatır. Şileplerin arkasındaki Ertuğrul’u beşerli sıra halinde 33 çıkarma gemisi izledi. 12 çıkarma gemisinde, tank, zırhlı araba, top, kamyon, cip, yakıt tankeri ve mühimmat vardı. 21 çıkarma gemisi ise boştu. Konvoyu havadan uçaklar korudu. Asker dolu gemilerden marşlar yükseliyordu. Mersinliler el sallıyor ve ağlıyordu. Çünkü 43 gemilik konvoy ilk kez denizaşırı kara, deniz ve hava ortak harekâtını gerçekleştirecekti. Konvoya öğleden sonra SAS ve SAT timlerini taşıyan J-18 ve J-20 jandarma botları da katıldı.”

Şaşırtma konvoyu

“İkinci gruptaki gemiler hedef şaşırtma amaçlı sahte konvoyda yer aldı. Bu gemilerin oluşturduğu konvoyun başında Truva feribotu vardı. Kaynaklarda bu sahte konvoyda altı geminin yer aldığı ve hepsinin boş olduğu belirtilir. Truva feribotu, önce sahte konvoyda yer aldı, sonradan adaya asker sevkiyatında kullanıldı. Üçüncü gruptaki ticari gemilerin adları Kızılay belgelerinde geçiyor. Bu gemiler Kıbrıs’ta asker ve sivillere yardım götüren gemilerdi. Yenigün, Renktaş, Şarköy ve Kaptan Mehmet isimli dört gemi üstlendikleri zorlu görevleri başarıyla yerine getirdi. Sonuçta Kıbrıs Barış Harekâtı’na ismi belirlenen dokuz ve ismi belirlenemeyen altı ticari gemi katıldı. Bir ülkenin deniz gücünü tanımlarken en iyi örnek 20 Temmuz 1974’te gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekâtı olur. Deniz Türk Deniz Kuvvetleri ve ticaret filosu gemilerinin ortaklaşa görev yapmasıdır. Ne yazık ki bu harekâta katılan 15 gemiden hiçbiri günümüze kadar korunmamış.”

‘Maden yerine mühimmat yükledik’

M/V Köyceğiz gemisinin mühendislerinden Vural Bozkuş şunları söyledi: “Köyceğiz gemisinde üçüncü üçüncü mühendistim. Geminin süvarisi (kaptanı) Şefik Gogen’di. Temmuz 1974’te İskenderun’dan maden yükü alıyorduk. Yüklemenin bitimine 2-3 gün vardı. Askerin emrine girme haberi gelince yüklemeyi bıraktık. Mersin’den asker ve mühimmat yükledik. Girne’ye sanırım 6-7 sefer yaptık. 19 Temmuz 1974’te yola çıktığımızda üstümüzde uçaklar uçuyordu. Uçaklarımızın Yunan uçakları ile it dalaşı yaptığını gördük. Harekâtta adaya çıkan askerlerle beraber ben de gittim. Çıkarma plajında bir binaya girdim. Hatıra olması için bir tabağı elime aldığımda Rumlar binaya ateş etmeye başladılar, yere düştüm. Güçlükle kurtularak Köyceğiz’e geri döndüm.”