Sultan I. Ahmed'in '14' gizemi! 'Osmanlı sistemi bunu kabul etmez' diyerek açıkladı
Hayatındaki önemli tarihleri sembolize eden bir sayı vardı. Osmanlı padişahı Sultan I. Ahmed tahta otururken de, hüküm sürerken de hatta kendi adına bir cami inşa edilirken de her şey '14' ile bağlantılıydı. Tarihçi Prof. Dr. Feridun Emecen'e göre ise ortaya atılan bu iddiaların tarihi gerçeklerle bir ilgisi yok.
Tam 624 yıl boyunca ayakta kalmayı başaran Osmanlı İmparatorluğu'nda toplamda 36 padişah tahta oturdu. Tam altı yüzyıl boyunca varlığını sürdüren Osmanlı Devleti'yle ilgili ise günümüze ulaşan pek çok ilginç detay var. Ancak devletin 14'üncü padişahı Sultan I. Ahmed'in hayatında dönüm noktalarını sembolize eden '14' sayısıyla ilgili gerçekler bugüne kadar çok az duyuldu. Kendi adına bir cami yaptırma emri verdiğinde bile etkili olan '14' sayısı Sultan I. Ahmed için neden önemliydi? Sultan I. Ahmed neden her önemli kararda '14' sayısının etkisinde kaldı? İşte detaylar.
SULTAN I. AHMED İLE GELENEK BOZULDU
Osmanlı İmparatorluğu döneminde sultanların kendi adına yaptırdıkları camilere 'selatin cami' adı verilirdi. En az 2 minareli olan bu camiler, Osmanlı geleneklerine göre savaşta başarı ya da ganimet kazanıp elde edilenlerle inşa edilirdi. Bu inşa sürecinde hazineden yararlanılmaz, masraflar padişahın şahsi servetinden karşılanırdı. Ancak Sultan I. Ahmed ile bu gelenek bozuldu. İstanbul’un 7 tepesinden biri olan Sarayburnu Tepesi'ne Sedefkâr Mehmed Ağa tarafından Sultanahmet Camii inşa edildi. Günümüzde İstanbul'un en önemli simgelerinden biri olarak kabul edilen bu cami 6 minareli. Sultan I. Ahmed'in hazinesinden yapılan cami bazı tarihçilere göre onun hayatındaki önemini temsilen '14' şerefeliydi.
'TARİH KAYIT SİSTEMİ BUNU KABUL ETMEZ'
Caminin 14 şerefeli olduğundan bahseden ünlü tarihçilerden biri de Prof. Dr. İlber Ortaylı'ydı. Milliyet gazetesinde 22 Kasım 2015 tarihinde yayımlanan 'Sultan I. Ahmet ve dönemi' başlıklı yazıda Prof. Dr. Ortaylı, caminin şerefe sayısına ilişkin şu ifadelere yer vermişti:
"Sultanahmet Camii’nin 6 minaresi dolayısıyla Harem-i Şerif’te Mescid-i Nebevi’ye bir minare daha ilave edildi. 6 minarenin şerefeleri toplamı 14’tür. Bu Osmanlı tarihçilerinin dikkate almaları gereken bir sayı. Zira Kanuni Sultan Süleyman’a bazıları II. Süleyman diyorlar ve Fetret Devri’ndeki Emir Süleyman’ı sıraya koyuyorlar. Resmi Osmanlı tarih kayıt sistemi bunu kabul etmez. Bu nedenle Sultan I. Ahmet 14’üncü padişahtır."
'AFERİN MİMAR AĞA, BU CAMİYİ YAP'
Köşe yazarı Vehbi Tülek de Türkiye gazetesinde 29 Kasım 2003'te yayımlanan 'Ser Mimar Mehmed Ağa -278-' başlıklı yazısında, Sultanahmet Camii’nin 1' şerefeli olduğunu kaleme almış ve yazısında şu sözlere yer vermişti:
"Cami, Osmanlı'nın haşmetini göstermek için Ayasofya'nın tam karşısına yapılacaktı. Padişah, Mehmed Ağa'nın gösterdiği cami maketini çok beğendi ve 'Aferin Mimar Ağa, bu camiyi yap' emrini verdi. 9 Kasım 1609 günü yapılan temel atma merasimine 'Hünkar Şeyhi' Aziz Mahmud Hüdâyî hazretleri de geldi ve dua etti. 8 sene süren inşaat 8 Haziran 1617 tarihinde bitti. İlk kılınan cuma namazında cemaat bu muhteşem camiye sığmadı ve caddelere taştı. O zamanda, dünyadaki 6 minareli ve 14 şerefeli tek cami idi."
'SULTANAHMET'TE 16 ŞEREFE VAR'
İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feridun Emecen, Sultanahmet Camii'nin 14 şerefeli olup olmadığına ilişkin, "Bazı padişahların sembolik olarak şerefe sayısının saltanat yıllarını gösterdiği rivayeti var. Süleymaniye Camii 10 şerefeli. Kanuni de 10. Osmanlı sultanıdır. Fakat I. Ahmed'in 16. Osmanlı sultanı olmadığı açıktır. Zira Sultanahmet Camii'nde 16 şerefe mevcut" diye konuştu.
Sultanahmet Camii'nin '14' şerefeli olduğuyla ilgili iddialar ve şehir efsanelerine ilişkin Sultanahmet Camii Koruma ve İhya Derneği’nin internet sitesinde, "Camiye önce dışarıdan bakarsak 6 minareye sahip. O yüzden bu niteliği ile tek kalıyor. 4 köşesindeki minarelerin 3'er ve avlusunun köşesindeki 2 minarenin ise 2'şer şerefesi var. Toplamda 16 şerefe. Yapı, üç yanından taş duvarlı ve 5 kapılı bir avlu ve bahçeyle çevrili" sözleri yer alıyor.
TAHTA KAÇ YAŞINDA ÇIKTI?
Sultan I. Ahmed'in tahta çıkma yaşına ilişkin ortaya atılan iddialara açıklık getiren Prof. Dr. Feridun Emecen, padişahın 14 yaşında tahta çıktığı bilgisinin tartışma olduğuna dikkat çekti. I. Ahmed’in 14 yaşında padişah olduğu bilinse de Prof. Dr. Emecen, aslında Sultan’ın yaşının bazı kaynaklarda 13 olduğunu ve tahtta yaşının olgun gösterilmesi amaçlanarak yaşının '16' olarak yazıldığını açıkladı.
Prof. Dr. Emecen, "I. Ahmed'in, Hicri takvime göre '14' (998-1012) yaşında tahta çıktığı doğru. Ancak Sultan’ın doğum tarihi konusunda bazı Osmanlı kayıtları 996 hicri tarihini yani 1588'i gösterir. Bu şekilde I. Ahmed’in tahta çıkma yaşı 16 olur. Fakat bunun 998 olduğu konusunda kesin bir ittifak var" diye konuştu.
'SÜNNET TÖRENİ TAHTA ÇIKTIKTAN SONRA YAPILDI'
Prof. Dr. Feridun Emecen ayrıca Osmanlı tarihçilerinin Sultan’ı olgun yaşta tahta çıkmış olarak göstermek için 16 yaşının ileri sürüldüğünü de sözlerine ekledi. O dönem Venedik kaynaklarında ise ilginç bir bilgi daha yer alıyordu.. Prof. Dr. Emecen, bu kayıtlarla ilgili, "Venedik kaynakları da 13 yaşlarında olduğunu açık şekilde yazar. Sünnet töreni tahta çıktıktan sonra yapılmıştır" dedi.
Osmanlı Padişahı Sultan I. Ahmed'in hayatında '14' sayısının önemi ile ilgili birçok iddia ortaya atılsa da gerçekliğinden şüphe edilmeyecek kayıtlar da var. İyi bir tahsil gören Sultan, Arapça ve Farsçayı mükemmel derecede öğrenmişti. Hiç sefere çıkmamış olmasına rağmen kendisini ok atmak, kılıç kullanmak, ata binmek gibi savaş ve askerlik alanlarında da geliştirdi. Sultan I. Ahmed, yakalandığı tifüs hastalığı sebebiyle 1617 yılında 21 Kasım'ı 22 Kasım'a bağlayan gece henüz 28 yaşındayken vefat etti.
