Sosyal becerilerin gelişiminde ebeveyn rolü büyük!

Çocuklarda sosyal beceri gelişimi en az diğer gelişimsel basamaklar kadar önemlidir. Başkalarının düşüncelerini anlayabilmek, ortamı okuyabilmek, ahlak ve görgü kurallarına uyabilmek, diğer insanlarla iletişim kurabilmek, yeterli sosyal beceriye sahip olan çocukların sergileyebilecekleri davranışlardır.

Her davranışın öğrenilmesinde olduğu gibi sosyal becerilerin öğrenilmesinde de ebeveynlerin rolü çok önemli. Peki, ailelerin çocuklarına sosyal beceri kazandırma konusunda üstlerine düşen görevler nelerdir? Çocuklar sosyal beceriler edinmeye ne zaman ve nasıl başlar? Sosyal beceri yeteneğini geliştirmek mümkün mü? Sosyal hayatta zorluk çekmeyi önlemek için sosyal beceriler edinmenin önemi nedir? DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Klinik Psikolog Ayşegül Moral, erken yaşta sosyal beceri edindirme konusunda gerekli bilgileri paylaşıyor.

Doğumdan itibaren çocukların sosyalleştikleri ortamlar genişleyerek çeşitlilik kazanır. Çekirdek ailede başlayan bu süreç, çocuğun anne ve babasıyla kurduğu güvenli ilişki ile sağlam temellere oturur. Bu süreçle beraber ebeveynlerin sosyal beceriler konusunda çocuklarına rol model oldukları dönem başlar. Anne ve babanın geniş bir arkadaş çevresinin olması ya da ailenin diğer üyeleri ile iyi ilişkiler içinde olması gibi faktörler çocuğun da geniş bir arkadaş çevresine sahip olmasında etkili olur. Yaşlarının büyümesiyle okul, kurs ve spor etkinlikleri gibi farklı ortamlara giren çocuklar ailelerinden aldıkları bu eğitimi pekiştirmek için pek çok fırsatla karşılaşırlar. Birine teşekkür etmek, konuşurken kibar olmak, problemleri akılcı ve saygılı yollarla çözmeye çalışmak çocuğun sosyal becerilerini geliştirmesine katkı sağlar.

Sosyal becerinin de diğer zihinsel süreçler gibi pek çok alt alanı vardır. Bu alanlar 6’ya ayrılır:

- İlişkiyi başlatma ve sürdürme,
- Grupla bir işi yürütme,
- Duyguları anlamaya yönelik beceriler geliştirme,
- Saldırgan davranışlarda bulunmama - stres durumlarıyla başa çıkma becerileri,
- Plan yapma ve sorun çözme becerileri

Bu alanların bir ya da birkaçında sıkıntı yaşayan çocuklar, doğru iletişim kurmakta problem yaşayabilir ve sosyal hayatta zorluk çekebilir.

Sosyal becerisi gelişmiş olan çocukların değişik ortamlara, farklı kişilere ve günün getirdiği değişimlere uyum sağlamakta daha başarılı olduklarını belirten Moral, “Sosyal gelişimini tamamlayamayan çocuklarda ileriki dönemlerde “sosyal fobi” olarak da adlandırılan başkalarının yanında konuşamama, yemek yiyememe, hayır diyememe gibi sorunları içeren anksiyete problemleri görülebiliyor. Bu sıkıntılar belirli durumlarda ortaya çıkabileceği gibi çocuğun günlük yaşantısı içinde de yer alabiliyor. Herhangi bir önlem alınmadığı sürece sosyal fobi, etkinlik alanını artırarak çocukların içe kapanık ve kaygılı bir birey olması sonucunda iş yaşamında uyumsuz, arkadaş çevresinde istenmeyen bir kişi olmasına sebep oluyor. Bu sebeple ebeveynler olarak, çocuklarımızın erken yaşta sosyal becerilerini geliştirmelerine destek olmamız gerekiyor” dedi.