Son dakika... İstanbul'u bekleyen en büyük tehlike! Kaçacak yerimiz kalmadı

İstanbul’da olası Marmara depremine yönelik en çok tartışılan konuların başında, deprem toplanma alanları geliyor. Milliyet olarak İstanbul’un deprem toplanma alanlarını inceldik. Bazı semtlerdeki toplanma alanlarında metrekareye 15 kişi düşerken bazı mahallelerde ise hiç toplanma alanı bulunmuyor.  

İstanbul Valiliği’nin oluşturduğu Afet Koordinasyon Kurulu, 1999-2003 yılları arasında İstanbul’da olası bir deprem sonrasında afet toplanma alanı olarak 470 yer belirlemiş, 62 cadde ise ‘1. Derece Acil Ulaşım Yolu’ yapılmıştı.

Otopark haline geldi

Ancak aradan geçen 20 yıllık süreçte geçici toplanma alanı olarak ayrılan yerlerin birçoğu imara açılırken, olası bir depremde ulaşım yolu olarak planlanan pek çok güzergâh da adeta otopark haline geldi. Mevcut deprem toplanma alanlarındaki en büyük sorunlardan biri de bu alanların fiziki açıdan yetersiz olmaları. Milliyet olarak İstanbul’un birçok ilçesinde yaptığımız incelemede ilginç sonuçlar elde ettik. İstanbul’un bazı mahallelerindeki toplanma alanlarında metrekareye 15 kişi düşerken bazı mahallerde ise hiç toplanma alanı bulunmuyor. Vatandaşlarla birlikte hem deprem toplanma alanlarını öğrendik hem de bu alanların durumunu yerinde inceledik.

İlgili Haber

Depreme karşı erken uyarı sistemi

300 metrekarelik alana 3 bin kişi nasıl sığar?

Kadıköy: Ümraniye’den sonraki adresimiz ise Kadıköy Rasimpaşa Mahallesi. Mahalle sakini Eda Özer ile yine e-devlet üzerinden acil toplanma alanı sorguladığımızda kendi mahallesinde hiç toplanma alanı olmadığını gördük. Özer’in evine en yakın toplanma alanı ise bin 200 metre uzaklıkta olan Acıbadem Mahallesi Muhtarlık Parkı idi. 10 dakikalık bir yürüyüşün ardından parka ulaştık. Park ile ilgili bilgi aldığımız Acıbadem Mahallesi muhtarı Ersoy Uğur, “Mahallemizde 30 bine yakın nüfus var. Bu park 300 metrekarelik bir alan. Burası yaklaşık bin 500 ile 3 bin kişi için toplanma alanı olarak gösterilmiş.

İstanbul’un her yerinde olduğu gibi Acıbadem’de de deprem toplanma alanımız kesinlikle yeterli değil. Acıbadem Caddesi’nin yukarısında yaşayan insanlara yer olmadığı için toplanma alanı olarak E-5 otoyolunun kenarındaki yeşil alanlarını ve yenilenen sağlam binaların bahçelerini tarif etmeye başladık” şeklinde konuştu. Mahallede hiç deprem toplanma alanının bulunmadığını belirten Rasimpaşa Mahallesi Muhtarı Sultan Aksu da, “Mahallede yaklaşık 15 bin insan yaşıyor. Parklar doğal toplanma alanları ilan edildi. Ancak Mahallemizde sadece bir tane Ali İsmail Korkmaz Parkı var. Orası da küçük ve toplanmak için riskli bir alan. Tek güvenli yer tarihi Arap Mezarlığı. Çadır alanımızda yok. Bu sadece mahallemizin değil tüm Kadıköy’ün sorunu” dedi.

Bir bölümüne kapalı havuz bile yapılmış!

Ümraniye: İlk durağımız Ümraniye Topağacı Mahallesi’ydi. Mahalle sakini Aslan Karadaş ile yaşadığı sokakta e-devlet sayfasına kullanıcı adı ve şifresiyle giriş yaptıktan sonra, sayfanın arama kısmına, “Acil Toplanma Alanı Sorgulama” yazıp arattık. Açılan sayfadaki il, ilçe, mahalle ve cadde, sokak bilgilerini girip sorgulama yaptıktan sonra en yakın toplanma alanının Kazım Karabekir Parkı olduğunu öğrendik. Yaklaşık bir kilometrelik yürüyüşün ardından toplanma alanı olan parka ulaştık.

İnsanların bu alana sığmayacağını belirten Karadaş, “Büyük bir deprem olduğunda insanların uzun süre dışarıda kalması gerektiğinde bu alana sığmak mümkün değil. Bir de çadır kurulursa 300-400 kişi zor sığar. Parkımız biraz daha büyüktü fakat bir bölümüne kapalı yüzme havuzu yapıldı” diye konuştu. Mahalle muhtarı Yaşar Karataş da, “Mahallenin nüfusu 16 bin. Mahallemizde belirlenmiş olan yalnızca iki tane toplanma alanı var. Kazım Karabekir Parkı yaklaşık 8 bin vatandaşımızın toplanma alanı. Toplanma alanları yetersiz. Bir tane afet konteynırımız var” diye konuştu.

‘Bu park bin kişiye ev sahipliği yapacak’

Şişli: Şişli Fulya Mahallesi’nde bulunan deprem toplanma alanlarının en çarpıcı örneklerinden biri Ayşecik Sokak Parkı. Olası bir afet durumunda yaklaşık 300 metrekarelik park 800 ile bin kişinin yaşadığı Ayşecik Sokak sakinlerine ev sahipliği yapacak. E-devlet üzerinden sorgulama yaparak toplanma alanının Ayşecik Sokak Parkı olduğunu öğrenen mahalle sakini Nursel Şahin, “Bu çevrede binden fazla insan yaşıyor. Maalesef bu alana sığamayız” derken, mahalledeki toplanma alanları hakkında bilgi aldığımız mahalle muhtarı Bülent Abdullah Özen de şunları söyledi:

“Mahallemizde dört tane toplanma alanı var. Bunlar fiziken yetersiz. Beton arasında bir şehir burası. Mahalle olarak yeşil alanı olmayan bir mahalleyiz. Burası aynı zamanda oteller ve hastane bölgesi. Toplanma alanı olan Ayşecik Sokak Parkı’da 300 metrekare. Bu alanda toplanacak Ayşecik sokakta yaşayan yaklaşık 800 kişi var.”  

‘Depremde insanlar nereye çadır kuracak?’

Sultangazi: Deprem toplanma alanlarını gezdiğimiz bir diğer adresimiz Sultangazi ilçesi Sultançiftliği mahallesi. Mahalle sakini Atilla Hayri ile e-devlet üzerinden adres bilgilerini girerek yaptığımız sorgulamada en yakın toplanma alanının Şehit Necati Özgel Parkı olduğunu gördük. Birlikte evinden 300 metre ileride bulunan parka gittiğimiz Hayri, “Burası evime yakın. Ama çok fazla yapılaşma var. Depremden sonra buraya nasıl sığarız bilemiyorum. Bu insanlar dışarıda kalırsa nereye çadır kuracak” diye konuştu. Sultançiftliği Mahallesi muhtarı Ali Özkan ise, Şehit Necati Özgel Parkı’nın içerisindeki halı sahayla birlikte yaklaşık bin metrekarenin dokuz sokakta ikamet eden 10 bine yakın vatandaşın toplanma alanı olduğunu söyledi. Özkan, “Mahallenin nüfusu 38 bin. İki tane toplanma alanı var. Büyük bir depremde sadece burada değil her yerde insanlar bu alanlara sığmaz” dedi. 

‘Yeşil alan olacak yerler betonla kaplanmış’

Bağcılar: Sultangazi’den sonra incelememize Bağcılar ilçesi Fatih Mahallesi’nde devam ettik. 44 bin nüfusa sahip olan mahallede yalnızca üç tane toplanma alanı olduğunu öğrendik. Fatih Mahallesi Muhtarı Ramazan Ercan, şunları söyledi: “Mahallemizde toplam üç tane toplanma merkezi var. Biri 2 bin, diğer ikisi de 500 metrekare büyüklüğünde olan 3 toplanma alanına. Buraya 44 bin kişi sığar mı? Sığmamız mümkün değil. Bizim yeşil alanımız olacak yerler hep betonla kaplanmış. 1823 sokaktaki eski muhtarlığın olduğu yerdeki 500 metrekarelik toplanma alanına verdiğimiz nüfus 5 bin kişi. Yeşil alanımız yok, her yer tıka basa dolu. Binalar iç içe. Ömrü dolmuş 22 bin tane bina var. Kaderimize teslim edilmeyelim. Burada bir an önce kentsel dönüşüm olmalı” ifadelerini kullandı.

300 metrekare alanda 6 bin kişi toplanacak

Beşiktaş: Beşiktaş’a bağlı Gayrettepe Mahallesi, deprem toplanma alanlarının hacmi bakımından en kötü durumdaki semtlerin başında geliyor. 300-500 metrekarelik parkların deprem toplanma alanı olarak planlandığı Gayrettepe’de söz konusu bu yerlere afet durumunda 5-6 bin kişinin sığması gerekiyor. Semtteki deprem toplanma alanlarının durumuna en çarpıcı örnek ise Gayrettepe Muhtarlık Yeşil Alanı Parkı oluşturuyor. Afet durumunda toplanma alanı olarak belirlenen parkın 16 sokakta ikamet eden yaklaşık 6 bin kişiye ev sahipliği yapması gerekiyor. Fizik kurallarına göre imkansız olan bu durumun yanı sıra mahalle muhtarlığına bildirilen bir çadır kurulum alanı da bulunmuyor. Beşiktaş Belediyesi sınırlarındaki bir mahalle muhtarı ise deprem konteynırının sayısının yetersiz olduğundan şikayet ederken, “Kazma, kürek, battaniye gibi aletler var ancak sayının çok yetersiz. Örneğin bizim mahallemizde sadece bir tane konteynır bulunuyor. Her toplanma alanında bir adet malzeme konteynırı olması gerekiyor” dedi. 

Toplanma alanları AVM ve gökdelen oldu

İstanbul’da AVM ve gökdelenlere kurban giden onlarca deprem toplanma alanı bulunuyor. Zorlu AVM, eski Ali Sami Yen ve Likör Fabrikası alanı, Bakırköy Osmaniye’deki Forum AVM başta olmak üzere, Anthill (Şişli), Starcity Outlet Center (Bahçelievler), eski Zaman Gazetesi (Bahçelievler), Meydan AVM (Bahçelievler), Sahilpark Veliefendi (Zeytinburnu), Onaltı Dokuz (Zeytinburnu), Ora AVM (Bayrampaşa), Forum İstanbul (Zeytinburnu), Ataköy Konakları Capacity AVM (Bakırköy), Selenium Plaza (Beşiktaş) deprem toplanma alanları listesinde bulunan ve imara açılan yerlerin başında geliyor. Abide-i Hürriyet Adalet Sarayı, Kartal Adliyesi, eski Merdivenköy Mahallesi Çocuk Esirgeme Kurumu arazisi, Ağaoğlu MyCity Bahçelievler, Levent İETT Garajı da deprem toplanma olarak belirlenen ancak imara açılan yerler arasında. 

Acil toplanma alanı bilgileri e-devlet’te

Deprem toplanma alanları hakkında en detaylı bilgi e-devlet sisteminde yer alıyor. e-devlet’e giriş yaptıktan sonra sitedeki arama motoruna AFAD yazıldıktan sonra, ekranda çıkan Acil Toplanma Sorgulama seçeneği tıklanıyor. Açılan sayfada herkes oturduğu il, ilçe, mahalle, cadde ve sokak bilgilerini girdikten sonra ikamet ettiği yerin en yakınındaki toplanma alanlarının listesini görebiliyor. Türkiye genelinde yaklaşık 16 bin toplanma alanı bulunuyor. AFAD’ın web sitesinde ‘81 ilde, uygun her ilçe ve mahallede’ toplanma alanı bulunduğu belirtiliyor.

Afet ve acil durum sonrası kullanılacak toplanma alanlarının tespiti ve mahallinde kontrolüne yönelik çalışmalar ise belediyeler tarafından yürütülüyor. Ayrıca konteynerlerin içine konulacak malzemelerle ilgili AFAD’ın yollamış olduğu bir liste bulunuyor. İlçe belediyelerinden bu listede yer alan malzemeleri tedarik etmeleri ve bakımlarını yapmaları bekleniyor. Bu listede, kazma, kürek, baret, halat, el feneri, hilti gibi arama-kurtarma çalışmalarına yardımcı olacak malzemelerin yanı sıra battaniye, jeneratör ve ilkyardım çantası da yer alıyor.