Sığınmaevinden yeni yaşama hazırlık

ÖNDER YILMAZ Ankara - Şiddet, cinsel saldırı ve ölümle hemen hemen hergün karşı karşıya kalan kadınlar, "sosyal kooperatiflerle" ayağa kalkıyor. Aile Bakanlığı, Orman Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı'nın AB ile ortak çalıştığı "kadın kooperatiflerinin geliştirilmesi" projesi 24 ilde başlıyor. AB'nin 3.3 milyon euro'luk fon desteği ile hayata geçirilecek projeyle, kadınların kendi ayakları üzerinde durması, ülke ekonomisindeki üretim ve yönetim mekanizmalarında söz sahibi olması, buna yönelik eğitimleri alması, kadın kooperatiflerinin geliştirilmesi sağlanacak. Sadece kadınların kurduğu kooperatifler değil, kooperatiflerde ve yönetimlerinde kadın sayısını arttıracak bir çalışma yapılacak. TBMM Sosyal Kooperatifçilik Alt Komisyonu'na gelen kooperatif temsilcileri, sadece ihtiyaç sahiplerine maddi ve manevi destek sağlamakla yetinmeyerek, fırıncılıktan, dikiş atölyesine, meyve ve sebze kurutarak ihraç etmekten, pastacılık ve müzik sektörüne kadar tüm üretim mekanizmasına doğrudan katılmayı talep ettiler. Adil ticaret, kamu ihalelerine katılmak ve vergi kolaylığından yararlanmak isteyen kooperatif temsilcileri, özetle şu görüşleri dile getirdiler:

Güçlendirme çalışması

Yeryüzü Kalkınma Kooperatifi Başkanı Çağıl Öngen Köse: Biz toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın hakları, kadına yönelik şiddetle mücadele, kent çalışmaları, göç, kalkınma, yoksullukla mücadele, sosyal politikalar, bakım hizmetleri, gençlik ve çocuk alanları üzerinde yoğunlaştık. UNFPA’dan aldığımız destekle gebelik ve doğum sürecinde sağlık hizmeti alan kadınlara yönelik kötü muamele ve ayrımcılık ve şiddet araştırması gerçekleştirdik. Bu konuda farkındalık arttıralım diye gönüllerimizden oluşturduğumuz bir “Terra Incognita Aktivizm Eğitimi” planladık. Gençlerimizi, yürüttüğümüz çalışmalara dâhil ediyoruz. Kadınlar ve çocuklar için güçlendirme temelli bir uygulama projesi gerçekleştiriyoruz. Özellikle, çocuklarıyla sığınmaevinde kalan kadınların, sığınmaevi sonrasındaki bağımsız yaşama hazırlanmasıyla ilgili olarak bir eğitim seti, onlara nasıl daha iyi hizmet verebiliriz diye bunun üzerine bir çalışma yürüttük. Pilot çalışmamızı yaptık ve sonrasında da Türkiye'deki tüm ŞÖNİM’lere ve sığınmaevlerine bu çalışmamızı gönderdik.

'Adil ticarette ısrarcıyız'

Inogar İnovasyon ve Proje Danışmanlığı Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Sarıca: Belediyelerin ihtiyaçlarının, satın almalarının kadın kooperatiflerinden alınmasıyla alakalı yerel meclis kararları yaygınlaştırılabilir. Kooperatifçilikle ilgili Anadolu Açıköğretim Fakültesi eğitim programı güncellenebilir. Mersin'de “Ahenk" diye kadın kooperatifi kurduk. Türkiye'nin ilk sığınmacı göçmen ve TC vatandaşları kadınlarının beraber kurduğu bir kooperatif. Kadınlarımız muzdan katma değer ürünler üretti, paketlenmesinden satışına, protein içeceklerinden tutun da sağlıklı gıdalara, diyet ürünlerine kadar farklı takvimler geliştiriyoruz. Adil ticarette ısrarcıyız. Tekstil, tarım, turizm, endüstri ürünlerinin üretim aşamasından satışına kadar, işçinin hakkının ödenmesinden, çocuk işçi çalıştırmamaya, ürünlerin fahiş fiyatla satılmasını engellemeye kadar her aşamasında adaleti savunan bir yapı. Dünya Adil Ticaret Örgütü ve Türkiye'deki akreditasyonuna başlıyoruz. Türkiye'deki adil ticaret ağına dâhil olmak isteyen özellikle sosyal kooperatifleri bu “network”e açmış oluyoruz.

‘Koşana kadar süre verin’

Engelli Çocuk Annelerine Destek Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi Gülsüm Soyak: Destekle kurduğumuz seramik atölyemizde özel çocuklarımızın motor gelişimi için özel öğretmenlerimiz eşliğinde çalışıyoruz. Anneler de dikiş nakış örnenip yapıyorlar. Tek isteğimiz de sosyalleşmeleri. Dezavantajlı kadınlarımız saklıyor kendisini çünkü bunlar arasında, sığınmaevlerine gitmek istemeyenler de var. Kadınlarımız, toplum içine çıktılar, utanmaz oldular. Ahşap atıklarından üretim yapıyorlar. Standlar açıp kazanç sağlıyorlar. Şimdi de Finike’de kurutma üzerine atölye açmaya çalışıyoruz. Ürünlerimizi ihracata hazır hâle getirmeyi hedefliyoruz. Ispanağın ununu yaptık, herkes güldü, pancarın ununu yaptık “Böyle bir şey olur mu?” dediler. Çalışmalarımızda çok güzel dönüşümler oldu ama gücümüz yetiyor mu? Ekonomik olarak yetmiyor. Vergi verelim ama biz daha yeni doğmuş bebeğiz, koşana kadar süre verin. Ticaret Bakanlığı’nın verdiği hibeden de KDV alınıyor. Hibeden KDV mi alınır? Kâr amacı gütmüyoruz, neyle ayakta duracağız? Kamu kurum ve kuruluşları, kendimizi ispatlama imkânı versinler. Gerçekten yeter, lütfen bize ihalelere girme imkânı verilsin, kadın kooperatiflerinden ürün alma imkânı verilsin. Kadın kooperatifleri üst birliği kurmayı hedefliyoruz.