Romanlar neden okula gitmiyor?

Sıfır Ayrımcılık Derneği ve Uluslararası Azınlık Hakları Grubu tarafından ortaklaşa hazırlanan “Görmezlikten Gelinen Eşitsizlik: Türkiye’de Romanların Barınma ve Eğitim Hakkına Erişimi” başlıklı raporun sonuçları açıklandı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Ulaş Karan tarafından kaleme alınan raporda, Türkiye’deki Roman nüfusunun barınma ve eğitim hakları konusunda karşılaştıkları sorunlar sahada toplanan bilgilerle ortaya çıkarılırken, bu sorunların uluslararası standartlara uygun olarak çözüm yolları da ortaya konuldu. Rapora göre Türkiye’de 2 milyonun üzerinde Roman’ın yaşadığı, Romanların, Güneydoğu Anadolu’da “Domlar” Kuzeydoğu Anadolu’da “Lomlar”, Batı Anadolu’da “Romlar” olmak üzere üç ana gruptan oluştuğu belirtildi.
Anadilleri Türkçe
Raporda Romanca, Lomca, Domca veya Teberce konuşan kişiler bulunduğu ancak Romanlar ve Romanlar gibi yaşayan nüfusun büyük çoğunluğunun anadilinin Türkçe olduğuna dikkat çekilirken, Kürt nüfusun yoğun olduğu bölgelerde yaşayan Domların ise çift dilli olduğu ve aynı zamanda Kürtçe konuşabildiği ifade edildi. Roman nüfusunun neredeyse tamamının Müslüman olduğu, abdalların tamamına yakını ve Orta Anadolu’da yaşayan Romanlar’ın bir kısmının Alevi-Bektaşi olduğu, az sayıda Ortodoks ve Protestan Hristiyan bulunduğu öne sürüldü.
Evsizlik büyük sorun
Türkiye’de yaşayan Romanlar’ın öne çıkan sorunları ise şöyle sıralanıyor:
Abdallar gibi benzer toplumsal gruplar, zaman zaman nefret söylemi ve şiddet tehdidinin hedefi oluyor, aşırı yoksulluk ve dışlanmaya kadar hayatlarının neredeyse her alanında ayrımcılığa maruz kalıyorlar.
Romanlar’ın birincil meselesi evsizlik, evsiz Roman ve Romanlar gibi yaşayanlar için ihtiyaç duyulan konut sayısı en az 3 milyon.
Uşak ve Diyarbakır’da kiracı adaylarının Roman olduğunu anlayan bazı ev sahipleri kira sözleşmelerinin feshi yoluna giderek evlerini kiralamaktan vazgeçiyor.
Diyarbakır, Çorlu ve Antakya’daki Romanlar ülke genelinde en kötü evlere sahip olanları. Bu bölgelerdeki Romanlar gecekondu bile sayılamayacak derecede kötü koşullara sahip mekanlarda ikamet ediyor.
Romanlar ve Romanlar gibi yaşayanların yüzde 80’i gecekondularda ve bir kısmı kentsel dönüşüm projelerinin tehdidi altında olan yoksul mahallelerde yaşıyor.
Kentsel dönüşüm Romanlar ve Romanlar gibi yaşayan toplulukları şehirden ve şehir yaşamından uzaklaştırıyor. Sulukule semtinde yaşayan Romanlar
40 kilometre uzaklıktaki Taşoluk semtine, Sancaktepe semtinde derme çatma baraka ve çadırlarda yaşayan bir grup Roman Çatalca’ya, İzmir’in Tire İlçesi’nde inşa edilen TOKİ konutları ise şehirden 7 kilometre uzak bir noktada.

Zihinsel engelli raporu veriliyor

Romanlar ve Romanlar gibi yaşayan gruplara mensup çocuklar, okula kayıt oranında en düşük topluluk.
Karma okullarda dış görünüşleri ve maddi imkansızlıklar nedeniyle Roman çocukların ayrımcılığa maruz kaldığı, öğrenciler ve hatta bazen öğretmenler tarafından tacize varan davranışlarla karşılaşıyor.
Roman çocukların okulu terk etmesi veya devamsızlık yapmasında en büyük nedenler, ebeveynlerin, eğitim ve bilinç eksikliği, erken ve çocuk yaşta evlilik yapma, çocuk işçiliği; çocuğun çalışarak aile bütçesine katkıda bulunma mecburiyeti, ebeveynlerin temel eğitim giderlerini karşılamakta zorlanması, tek odalı evlerde yaşam; çocuğun ders çalışma koşullarına sahip olmaması.
Roman çocukların kimliklerinin geç çıkarılması nedeniyle çok sayıda öğrenci gerçekte 14-15 yaşlarındayken nüfusta
7-8 yaşlarında görünerek okula başlıyor.
Özel eğitim ve rehberlik merkezlerine yönlendirilen, çocukların pek çoğu doğru olmamasına rağmen zihinsel engelli raporu veriliyor.
Suriye’den mülteci olarak gelen Domlar ve abdallar; Arap, Türkmen ve Kürt sığınmacılardan daha çok ayrımcılığa maruz kalıyor. Gaziantep’te bulunan 20 bin sığınmacı abdaldan birçoğu, Alevi olduğu için daha kötü şartlarda yaşam savaşı veriyor.