POLAT TOWER’I ‘AKLI’ KURTARDI

Beşiktaş Fulya’da bulunan 152 metre uzunluğundaki 42 katlı Polat Tower Residence dün sabah büyük bir yangına sahne oldu. Binanın dış cephesinde klimaların bulunduğu bölgede yaşanan patlamadan sonra alevler kısa sürede yayıldı. Rüzgarın da etkisiyle üst katlara sıçrayan alevler bir kaç dakika içinde binanın dış cephesinin sardı. ABD’deki 11 Eylül saldırıları sonrasında yaşanan sahneleri andıran yangından yükselen duman İstanbul’un birçok noktasından görüldü. Yangından 3 dakika sonra ilk itfaiye ekipleri olay yerine ulaştı. Büyük bir panik ve korkunun yaşandığı binadaki tahliye işlemlerine yardımcı olan ekipler, bir yandan da alevleri etkisiz hale getirmeye çalıştı. Yaklaşık bin 500 kişinin yaşadığı binada yangının başlamasıyla birlikte devreye giren güvenlik sistemi sayesinde içeride bulunan yüzlerce kişi kısa sürede tahliye edildi. Polat Tower yapılan anonsların ardından 10 yangın merdiveni ve özel yangın asansörlerinin yardımıyla kısa sürede tamamen boşaltıldı.

52 metrelik merdiven
Yangına ilk müdahaleyi yapan itfaiye ekibinin takviye istemesiyle çevre istasyonlardan 34 itfaiye aracı ve 111 personel olay yerine sevk edildi. Dünya standartlarının en uzun yangın merdiveni olan 52 metrelik yangın merdiveniyle Koca Yusuf adlı yangın söndürme aracı da söndürme çalışmalarına katıldı. Dumandan etkilenen itfaiye erlerine olay yerinde hazır bekletilen ambulanslarda ilk müdahale yapıldı. İki itfaiye eri Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne sevk edildi. Yerden yapılan söndürme çalışmalarına havadan helikopterle de destek verildi. Yaklaşık 2 saat süren çalışmanın ardından alevler tamamen söndürülürken, yangın can kaybı veya yaralanma olmadan atlatıldı.

‘Yıkılabilir uzaklaşın!’
Yangın sırasında binanın çevresinde de büyük bir panik yaşandı. Polat Tower’a giden yolu kesen trafik polisleri, “Yıkılma tehlikesi var uzaklaşın” anonsu yaparak binaya kimsenin yaklaştırmazken binadan kopan yanmış cephe kaplama ve izolasyon malzemeleri metrelerce uzağa savruldu. Binanın çevresinde bulunan akaryakıt istasyonları da binadan kopan yanmış parçaların bir patlamaya neden olmaması için kapatıldı. Bina çevresindeki özel hastanelerin acil servislerinde de sağlık ekipleri hazır bekledi.

‘Facia yaşanabilirdi’
Olay yerine gelen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, yangının akıllı bina sistemi sayesinde ucuz atlatıldığını söyledi. İstanbul’a yapılan binaların ”akıllı” olması gerektiğini, bu nedenle Adnan Polat’a teşekkür ettiğini belirten Topbaş, “İstanbul’a yapılan gökdelenlerde yanıcı malzemelerden mümkün mertebe kaçınılması gerekiyor. Bu olay bize bunu gösterdi; çok akıllı bir bina yapmışlar. Sistem kendi kendini soğuttu, yangın sistemleri çalıştı, bu tabi ki içeriye sirayet etmesini önledi. İçerdeki sistemleri kapattı, gaz sistemlerini kesti. İçeride olası bir gaz sıkışmasına ve patlamasına mahal vermedi ve içeriye ters basınç vererek dumanının içeriye girmesini önledi. Bu yatırımın işte bugün sonucunu görüyoruz. Bir facia yaşanabilirdi. Demek ki, bilime ve teknolojiye çok dikkat etmek gerekiyor” dedi. Binadaki güvenlik sisteminin yazılımı için 6 milyon dolar harcandığını ifade eden Topbaş, “Buralarda binlerce insan çalışıyor. New York’taki ikiz kuleler faciasını hep beraber izledik ve gördük. Kentimizde böyle bir facianın yaşanmasını istemiyoruz, yatırımcılarımızın da bu hassasiyeti göstermesi gerekiyor” diye konuştu.

‘Çok şanslıyız’
İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu da, yangının binanın dış cephesinde klimaların bulunduğu bölgede, teknik bir problemden kaynaklandığını söyledi. Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül ise, “Çok şanslıyız. Zamanında bu binaya yangın söndürme konusunda gerekli yatırım yapılmasaydı ciddi sıkıntı yaşardık. Polat ailesini tebrik ediyorum, ciddi yatırım yaptılar. Binada yaşayanlar süratle tahliye edildi. Yangın içeriye intikal etmedi. Etmiş olsaydı büyük problem olacaktı. Binanın iç donanımında en ufak bir sıkıntı olmadı. Asansörler çalışıyordu. Yangın trafin yoğun olduğu 16.00-20.00 saatleri arasında olsaydı sıkıntı olurdu” dedi.

Yazılımı 6 milyon $
Söndürme çalışmalarını olay yerinde takip eden işadamı Adnan Polat, “Can kaybı yok. Normal günde bin 500 kişinin yaşadığı bir bina. Binada akıllı sistem var ve bu teknoloji yangına otomatik olarak müdahale ediyor. Bu sisteme yatırım yapmamız ne kadar doğruymuş görmüş olduk. ‘Alikobant’ denilen bir maddeden yapılan dış cephe kaplaması tutuşmuş ve rüzgarın etkisiyle alevler hızla yayılmış. Yangın başladıktan hemen sonra binanın güvenlik sistemi devreye girdi. Elektrik ve doğalgaz sistemleri otomatik olarak kesildi. İçerdeki duman ve gazın tahliyesi sağlandığı gibi merdiven boşluklarına da oksijen verildi. Bu güvenlik sisteminin sadece yazılımı için 6 milyon dolar ödendi. Yangının çıkış sebebiyle ilgili çok çeşitli iddialar var. Ancak bu aşamada birşey söylemek mümkün değil. Gerekli uzman incelemeleri yapıldıktan sonra bu konudaki açıklama yapılacak” diye konuştu.

Tayland’da 350 kişi öldü
İtfaiye Daire Başkanı Ali Karahan, binanın güvenlik sistemlerinin ve yangın organizasyonunun çok başarılı ve profesyonel olduğunu söyledi. Karahan, yangına 3 dakika sonra müdahale edildiğini belirterek, “Çok kısa sürede tahliye edildi. Acil durum asansörleri ve diğer güvenlik önlemleri tahliye işlemlerini kolaylaştırdı. Binada 10 yangın merdiveni var. Geçtiğimiz günlerde Tayland’ta benzer bir yangında 350 kişi hayatını kaybetmişti. Burada görüyoruz ki, gerekli güvenlik standartlarına uyulduğu zaman hem yangından korunmak hem de yangına müdühale etmek çok daha etkili oluyor” dedi.

Alevler içeri giremedi
Polat Tower’daki yangının ölen ya da yaralanan olmadan atlatılmasının ve olası bir facianın önlenmesi gözleri binada kullanılan akıllı güvenlik sistemine çevirdi. Binanın dış cephesinin büyük bir bölümünü baştan sona saran alevler akıllı sistemin devre girmesiyle içeriye sirayet etmedi.
Yangın çıktığı anda binada bulunan otomasyonu sistemi yangını ilk çıkış anında algılayarak, otomatik olarak acil anons sistemini devreye soktu. Söz konusu sistem, binanın boşaltılmasını sağladı. Acil kaçış merdivenlerinin dumana karşı pozitif basınçlandırıldığı binada, acil kaçış aydınlatması çalışmaya başladı. Koridorlara hizmet eden duman emiş sisteminin devreye girmesiyle duman dışarı atıldı. Yangının oksijenle beslenmemesi için ventilasyon sistemi durduruldu. Binayı besleyen doğalgaz akışı kesildi. Turnikeler serbest kaldı ve otopark bariyerleri de kaldırıldı. Tüm bu işlemler sayesinde binanın tahliyesi çok hızlı bir şekilde gerçekleştirildi.

26 bin noktayla kontrol
Yaklaşık 36 bin noktanın otomatik olarak kontrol edildiği bir akıllı bina projesi olan “Polat Tower’ın otomasyon sistemi “Honeywell Bina Çözümleri” tarafından 2002 yılında tamamlandı. Bina içerisinde bulunan yangın algılama ve ihbar, acil anons, entegre itfaiye telefonu, bina otomasyonu (HVAC), aydınlatma sistemleri, kapalı devre kameralar, hırsız alarm ve kartlı geçiş gibi sistemler, EBI (Enterprise Building Integrator) sistemi altında birbirleriyle entegre ve otomatik olarak çalışıyor. Sistem arıza durumuna karşı bire bir yedekli olarak işliyor. Binadaki her dairede e-otomasyon paneli bulunuyor. Yangın algılama sistemine bağlı her dedektörde mikro işlemci bulunuyor ve her dedektör ayrı karar veriyor.

HER KATTA 2 DAMPER
Mutfak ve salonda duman ve ısı artışını izleyen dedektör, yatak odasında ise duman dedektörü bulunuyor. Yangın esnasında oluşan dumanının dışarı atılması için her katta 2 duman damperi yer alıyor. Çatıdaki duman fanı da yangın esnasında çalışıyor. Katlar arasında sıçramanın önlenmesi için merdiven şaftı ve asansör boşluğundaki yangın basınçlandırma fanı ile durduruluyor. Yangında kullanılacak önceden belirlenmiş halde, diğerleri ise zemin kata indiriliyor.
Binanın terk edilmesi için kullanılan anons ünitesinin 8 kanalı bulunuyor ve 8 ayrı anons yapılabiliyor. Her katta 2 adet yangın telefon ünitesi yer alıyor ve operatörle kesintisiz konuşuluyor. Yangın anında klima santrali de otomatik olarak durduruluyor. Şifre ile girilen dairelerde aydınlatma da uzaktan kumandalı. Posta kutusuna mektup bırakılması halinde sistem bunu algılıyor.

Yüksekliği 152 metre
1998 yılında temel atılan Polat Tower Residence, 100 bin metrekarelik kapalı alanda 474 bağımsız bölümden oluşuyor. 152 metrelik yüksekliğe sahip binada konutların dışında 40 iş yeri ve 3 sinema bulunuyor. 9,4 şiddetindeki depreme dayanıklı olarak inşa edilen yapının temelinde deprem sensörü var ve bina depremde 25 santimetre esneyebiliyor. Binanın sakinleri arasında şarkıcı Emrah İpek, şarkıcı Asena, sunucu Ece Erken, eski futbolcu Sergen Yalçın ve Zeynep Mansur gibi ünlü isimler yer alıyor.

Alevler içinde kalan binada yaşayanlar gözyaşlarına hakim olamadı.

‘Yangından önce patlama oldu’
Olay anında binanın giriş katında olduğunu belirten bir temizlik görevlisi, “Bir patlama sesi duydum sonra ortalığı dumanlar etrafı kapladı. Ben en alt kattaydım yangının üst katlarda çıktığını düşünüyorum. Çünkü ses yukardan geldi. Çok korkunçtu kendimi dışarı zor attım. Yaşadığım panik nedeniyle güçlükle nefes alıyorum. İçerisi çok kalabalıktı” diye konuştu.

İtfaiyenin yangını söndürmek için sıktığı sulardan kaçmaya çalışanlar çevredeki binalara sığındı.

Yeni gökdelenler daha dayanıksız
ABD’nin gökdelenlerini koruma görevini üstlenen ‘Gökdelen Savunma’ adlı firmanın kurucusu Dan Goodwin en etkili kurtarma yöntemlerini anlattı. Goodwin’e göre yeni nesil gökdelenler geçmiştekilere göre yangına daha az dayanıklı. azaltılan çelik kullanım oranı katların daha açık ve yangının yayılması için daha elverişli olmasına neden oluyor.
Gittikçe daha da yükselen gökdelenler de arama kurtarma çalışmaları yapanları yöntemlerini geliştirmeye zorluyor. Binadan çıkarken yanlarında birçok ekipman taşıyan görevlilerin ağırlık nedeniyle yavaşlamaları da konuya yerden değil çatıdan gelecek bir çözüm bulmaya itiyor.
Bu nedenle yangına çatıdan müdahale etmek için yangınla savaşan robot cihazlar üretildi. Bu cihazlar yangın başladıktan kısa süre sonra bir helikopterdeki veya yan binadaki bilgisayar yardımıyla harekete geçebiliyor.
Su veya köpük püskürtebilen cihazlar kızıl ötesi kameralar sayesinde bilgisayarlara görüntü de gönderebiliyor. Cihazlar yangını azalttıktan sonra kurtarma çalışmasını yapan görevliler devreye giriyor.

ABD’de yasa yapıldı
Usta tırmanışçı Dan Goodwin 1993 yılında gerçekleşen Dünya Ticaret Merkezi saldırılarından sonra ‘Gökdelen savunma yasası’nı da düzenledi. ABD hükümeti ile işbirliği yaparak ‘Gökdelen Savunma’ adlı firmayı kuran Goodwin işin uzmanlarıyla o günden bu yana gökdelenleri koruyor.
Yasa 25 metreden yüksek binaları korumayı öngörüyor. Yasa ile 1 milyondan fazla nüfusu olan şehirlerdeki gökdelenler korunuyor. Kurum çıkan acil durumlarda en az 20 kişilik bir ekibi olay yerine gönderiyor. Kurum ABD’nin her bir büyük şehrinde en az 8’er ağır kargo helikopteri bulundurmak zorunda. Her bir helikopterde yangın söndürmek için köpük bulunduruluyor. Gökdelenlere de yangın durumunda kullanılmak üzere her katta yedek oksijen tüpleri bulundurmaları öneriliyor.
DIŞ HABERLER SERVİSİ

Çinlilerin ‘top’u var
Çin gökdelenlerde çıkabilecek yangınlara karşı su püskürten toplar bulunduruyor. İtfaiye araçlarına takılan bu cihazlar dakikada 4 ton su püskürtüyor. Su 121 metre uzaklığa kadar gidebiliyor. 360 derece dönebilen cihazın değeri ise tam 456 bin dolar.

SAVAŞ ALANI GİBİ
Alevler kontrol altına alındıktan sonra Polat Tower’ın çevresi binadan düşen yanmış dış cephe kaplamalarıyla doldu. İtfaiyenin 52 metrelik merdiveni olan söndürme aracıyla yaptığı müdahaleyle yangın 2 saat içinde kontrol atına alındı. Çevrede büyük korku ve paniğe neden olan yangının ardından belediye ekipleri bölgeyi temizleme çalışması başlattı.

UZMANLAR YANGINI DEĞERLENDİRDİ
‘Helikopterlerden atılan su binanın statiğini etkilemez’
- İstanbul İtfaiye Daire eski Başkanı Sabri Yalın: Gökdelenlerde dört katta bir yangın önlemleri bulunur. Binanın içine itfaiye hortumu getirmeden katların içinden müdahale edecek sistemler vardır. Bir zamanlar çatıda yangın için yeterli su depoları bulundurulurdu. Sonra yüksek katlı binalarda özellikle yangın hortumu taşımadan gerekli önlemlerin alınması ile ilgili olarak mevzuat değişikliğine gidildi. Yangına müdahale eden ekibin başındaki arkadaştan aldığım bilgi, yangının içeride değil sadece dış cephede olduğu idi. Ciddi bir yangın olduğunu düşünmüyorum. Helikopterle dökülen su miktarı en fazla 5 tondur. Tepeden yapılan müdahale binanın statiğine etki etmez.

‘Camlar dayanıklı olmalı’
- İTÜ Makine Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç: Yüksek binalarda çıkan yangınlar tasarım sırasında alınan önlemler ile söndürülür. Gökdelenlerde 30 metreye (ortalama 10 kat) kadar yangınları dışarıdan müdahale ile söndürmek mümkün. Her katta ayrı yangın kompartımanı bulunur. Gerek içeride gerekse dışarıda bir katta çıkan yangının diğer kata geçmemesi için ‘giydirme cephe’ dediğimiz cam cephelerin katlar arasında kalan kısımları yangına dayanıklı olmak zorunda. Ayrıca, bu cephelerde asla ve asla yanıcı malzeme kullanılmaması gerekir. Bu binada alınan önlemler Türkiye ortalamasının üstünde ama yeterli değil. Bu binada da bu iki faktör yerine getirilmediği için yangın büyümüştür. Yangın merdivenlerinin ve otomatik söndürme sistemlerinin uygun olması, meziyet değil olması gereken şeylerdir.

‘New York itfaiyesi’yle eşdeğerdeyiz’
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, “Göreve geldiğimden itibaren itfaiyemizi çok geniş bir çapta teçhiz ettik. Ekiplerimiz her sabah antrenman yapmaktalar, şu anda New York itfaiyesi ile eşdeğer olduğumuzu net olarak ifade etmeliyim” dedi.