Öğrencilerin onda biri siber mağdur

İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nden Hüseyin Serin, İstanbul’daki 74 ilköğretim okulunda öğrenim gören 4 bin 291 öğrenci ve 916 öğretmenle görüşerek “Ergenlerde Siber Zorbalık” araştırması yaptı. Eski Talim Terbiye Kurulu Başkanı Prof. Dr. İrfan Erdoğan’ın danışmanlığında gerçekleşen araştırmaya göre öğrencilerin yüzde 26.52’si siber zorbalığa bir şekilde karışıyor. Kız öğrenciler erkekler öğrencilerden hem daha az siber zorbalık davranışlarında bulunuyor hem de daha az siber mağdur oluyor. Araştırmada öne çıkan bazı sonuçlar şöyle:
* Öğrencilerin yüzde 9.42’si siber zorbalık yapıyor, yüzde 11.79’u siber mağduru, yüzde 5.31’i hem siber zorba hem de siber mağduru.
* Altıncı ve sekizinci sınıf öğrencileri beşinci sınıf öğrencilerinden daha fazla siber zorbalık davranışları gösteriyor. Siber mağduriyet açısından ise beşinci ve altıncı sınıf öğrencilerinin sekizinci sınıf öğrencilerine göre daha fazla siber mağduru oldukları görülüyor.
* Okul yöneticilerine öğrencilerden şahit oldukları siber zorbalık davranışlarından en fazla görülen ilk üç davranışı yazmaları istendiğinde şu sonuçla karşılaşılıyor: Küfürlü yazışmalar (yüzde 16.09), alay etmek (yüzde 11.42), izinsiz fotoğraf ve video paylaşımı (yüzde 11.42).
* İnternete internet kafeden giren öğrencilerin, internete ev, okul ve arkadaşının evinden giren öğrencilerden daha fazla siber zorbalık davranışları gösteriyor. İnternete günde 5 saat ve daha fazla bağlı kalan öğrenciler internete bundan daha az süre ile bağlanan öğrencilerinden daha fazla siber zorbalık davranışlarında bulunuyor ve daha fazla mağdur oluyor.
* Araştırma sonuçlarına göre siber zorbalığa uğradığında anne ya da babasıyla konuşan öğrenciler hem daha az siber zorbalık davranışlarında bulunuyor hem de daha az siber mağdur oluyor.
* Annesi master/doktora düzeyinde eğitimli olan çocuklar, annesi ilköğretim mezunu olan çocuklardan, babası sadece okur-yazar olan çocuklar, babası ilköğretim mezunu olan çocuklardan daha fazla siber zorbalık davranışları gösteriyor.
* Okul yöneticilerinin yüzde 6.3’ü, öğretmenlerin ise yüzde 7.6’sı siber zorbalığa uğradığını belirtiyor.
* Okul yöneticilerinin yüzde 53.2’si öğretmenlerin yüzde 50.5’i okullarındaki öğrencilerin siber zorbalık yaptıklarına şahit olduklarını; yöneticilerin yüzde 44.2’si, öğretmenlerin yüzde 37.7’sinin okullarındaki öğrencilerin siber zorbalık davranışlarına maruz kaldıklarına (siber mağdur olduklarına) şahit olduklarını ifade ediyorlar. Okul yöneticileri ve öğretmenler, siber zorbalık davranışlarının en fazla sekizinci sınıfta görüldüğünü söylüyorlar.
* Okul yöneticilerinin yüzde 51.7’sinin, öğretmenlerin yüzde 65.4’ünün siber zorbalığa karşı herhangi bir önleyici çalışmada bulunmuyorlar.

Siber zorbalık nedir?
Siber zorbalık, bilgi ve iletişim teknolojilerinin bir bireye ya da gruba zarar vermek amacıyla kullanılmasıdır. Dijital teknolojinin bireylere rahatsız edici mesajlar göndermek veya sosyal saldırganlık yapmak amacıyla kullanılması olarak tanımlanan siber zorbalık iki türlü değerlendirilmektedir.
İlki olayın daha çok teknik kısmıyla ilgiliyken ikincisi olayın daha çok psikolojik yönünü içeren elektronik iletişim (e-iletişim) zorbalığıdır. Siber zorbalık kişilerin şifrelerini ele geçirmek, web sitelerini hacklemek, spam içeren mailler göndermek gibi teknik olaylarla gerçekleştirilmektedir.