Maraş Çarşısı’nda buruk işbaşı

Türkiye’yi sarsan deprem felaketinde 500 yıldır Kahramanmaraş’a ekonomik ve kültür alanında büyük katkı sunan tarihi ticaret alanı da büyük hasar gördü. Türkiye’nin üstü kapalı beş çarşısından biri olan alan, bünyesindeki Kapalı Çarşı, Saraçhane, Bakırcılar, Semerciler, Mazmanlar, Kazzazlar, Demirciler Çarşısı ve bunların etrafında toplanmış çok sayıda atölye ve dükkan ile Türkiye’de geleneksel el sanatlarının en yoğun şekilde icra edildiği merkezlerden biri konumundaydı. Temelleri Dulkadiroğulları dönemine dayanan tarihî çarşılarda yer alan mülkiyeti şahıslara ait dükkanlar, 2008 yılında tescil edilerek koruma altına alınmıştı.

Siftahsız dağıldılar

Yaşanan depremlerde alandaki yapıların bir bölümü yıkılırken, işyerlerinin büyük kısmı da ağır hasar aldı. Kentteki genel yas havasını yansıtan görüntüsüyle yürek burdan alanda, önceki günden itibaren kepenkler birer birer açılmaya başlandı. Hasarlı da olsa işyerini açan esnaf, “Kente bir enerji gelsin, millete motivasyon olsun dedik” diyerek, para kazanmaktan çok kentin normalleşme çabasına destek için orada olduğunu ifade etti. Günün sonunda çoğu siftahsız dağılırken, “Zaten dostlar alışverişte görsün diye açtık” diyordu.

İşyerlerini açanlar için en zoru ise kaybettikleri esnaf komşu ve arkadaşlarının kapalı kepenklerini görmekti. Çünkü çoğu depremde yaşamını yitirmişti. Saraçhane Çarşısı’nda paçacı olan Sıddık Duymaz yaşadığı acıyı, “Burada çaycı Recep, Niyazi Abi vardı. Karşıda şapkacı Şükrü, çaycı Hilmi’nin dükkanı; az ötede fırıncı İzzet ve Osman Abi’nin işyerleri. Osman Abi dükkanı daha yeni satın almıştı. Bu çarşıda büyüdüm ben. Bir çok eş, dost ve arkadaşım öldü” sözleri ile anlattı.

‘20 yıl geri gitti’

Çarşı esnafından Hakan Akçakale, deprem sonrası psikolojileri düzelsin diye aile bireylerini Antalya’ya göndermiş. Kardeşi ile birlikte kentte kalmaya devam ettiklerini söyleyen Akçakale, çarşının şimdiki durumuna bakınca içinin acıdığını belirterek, şöyle konuştu:

“Çarşımız, Kahramanmaraş’ın gözdesiydi. Şehir dışından gelenler çarşıya girmeden gitmezdi. Şu an tabir yerindeyse sinek avlıyoruz. Burası 20 yıl geriye gitti. Hiçbir şey artık eskisi gibi olmaz. Çok hasar görse de burayı başka bir şekilde değerlendireceklerini düşünmüyorum. Devlet burayı tekrar restore edecektir.”

Lokantalar hareketli

Çarşı merkezinde ayakta kalmış işyerleri arasında yiyecek ve içecek sektöründe hizmet verenlerde diğerlerine göre kısmen daha bir hareketlilik göze çarpıyor. Açık havaya atılan masalar eski günlere özlemin işareti gibi. Ocak başına geçerek kebap pişiren Mustafa Yeniavcı, “Gıda şimdi en büyük ihtiyaç olarak öne çıkıyor. Elimizden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışacağız. Bugün birlik beraberlik günüdür” dedi.