Liselere girişte MEB’in en zor yılı

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) Sınav Uygulama Takvimi’ne göre Liselere Giriş Sınavı (LGS), 7 Haziran’da yapılacak. Sorular doğrudan bilgiyi değil, öğrencilerin muhakeme gücünü, okuduğunu anlama ve yorumlama becerisini ölçmeye yönelik olacak. Bu yıl 8. sınıfta okuyan öğrenci sayısı, 4+4+4 eğitim sistemi kapsamında okula başlayan 60-66 aylık öğrenciler nedeniyle geçen yıllara göre 600 bin artarak yaklaşık 1 milyon 800 bine ulaştı. Sınava girecek öğrenci sayısı artarken MEB, kontenjanlarla ilgili bir açıklamada bulunmadı. Bu yılki lise yerleştirmelerinde sorun yaşanmaması için MEB’in sıkı tedbir alması bekleniyor.

Milyonlarca öğrencinin girdiği üniversite sınavlarını düzenleyen Ölçme, Seçme ve Yerleştirme  Merkezi (ÖSYM) gibi MEB de her yıl liselere giriş sınavında hatalı soru iddiaları ve yerleştirme kargaşasıyla gündeme geliyor. Liselere giriş sisteminde birçok değişikliğe giden MEB’in son yıllarda düzenlediği sınavlarda eğitimcilerin ve velilerin itirazları, mahkeme kararları doğrultusunda 10’u aşkın soruyu iptal ettiği görülüyor. Liselere giriş sınavlarında son 10 yılın incelemesi şöyle:

Mahkeme sonucu iptal

- 2010: Seviye Belirleme Sınavı’nda (SBS) 2 soru iptal edildi. Almanca testi A kitapçığındaki 7., B kitapçığındaki 2. soru baskı hatası nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldı.

- 2011: Hatalı soru bulunmadı.

- 2012: 7. sınıf SBS’de B kitapçığındaki 14. sorunun hatalı olduğu öne sürülerek dava açıldı. Davayı açan ailenin haklı bulunmasına karşılık MEB, itiraz etti ancak reddedildi. Böylece soru iptal edildi. Karar üzerine MEB, Danıştay’a başvurdu. Danıştay 8. Dairesi tarafından verilen kararda, “Hazırlanan dava konusu soruda mevzuata ve hukuka aykırı bir durumun bulunmadığı anlaşılmaktadır” denildi.

- 2013: Son SBS’nin yapıldığı 2013’te İngilizce cevap anahtarının, Almanca, Fransızca ve İtalyanca testlerine de uygulanması, ortalığı karıştırdı. Velilerin itirazları üzerine durumu değerlendiren MEB’in 718 adayın puanını yanlış hesapladığı anlaşıldı. Bu adayların puanı yeniden hesaplandı, diğer adayların durumu aynen korundu. CHP İstanbul Milletvekili Aydın Ayaydın ise MEB’in açıkladığı sonuçların iptali, sonuçların tüm adaylar bakımından yeniden değerlendirilmesi istemiyle MEB’e karşı dava açtı. Ankara 18. İdare Mahkemesi, 6 ay sonra yürütmeyi durdurma kararı verdi. 1 milyon 112 bin adayın sınav sonucunun yeniden değerlendirilmesi gündeme geldi. MEB ise kararı Bölge İdare Mahkemesi’ne götürdü. MEB’in itirazını mahkeme reddetti. Ankara 18. İdare Mahkemesi, SBS sonuçları kılavuz hükümlerine uygun hesaplanmadığı gerekçesiyle iptal etti. Dönemin MEB Müsteşarı Yusuf Tekin “Yapılması gerekenler yapılmıştı, başka değişiklik yok” dedi.

Puanlar yeniden hesaplandı

- 2014: İlk kez uygulanan Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sistemi (TEOG) kapsamında yapılan ilk dönem merkezi ortak sınavlarda Fen ve Teknoloji’de 3. soru ile Matematik’te 12. soru iptal edildi. Tartışmaya açık başka soruların iptaline yönelik açılan dava sonrasında MEB, 4 soruyu mahkeme kararıyla iptal etti. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ile Fen ve Teknoloji’deki birer soru hatalı olduğu, İngilizce testindeki iki soru ise “müfredat dışı olduğu” gerekçesiyle iptal edildi.  Bu kararla Yerleştirme Esas Puanları (YEP) hesaplandı. Bunun ardından MEB’in TEOG’da aynı salonda, aynı sorulara, aynı yanlış cevabı verdiği için sıfır verdiği öğrencilerin başvurduğu mahkemeden “yürütmeyi durdurma” kararını Danıştay’ın da onaması üzerine 6 bini aşkın öğrencinin puanları yeniden hesaplandı. Yeni puanların tüm öğrencilerin sıralamasını etkileyeceğini fark eden MEB, sınava giren tüm öğrencilerin puanlarını yeniden hesapladı.

- 2015: TEOG İngilizce’de “Mary Sanders” sorusunun hatalı olduğu gerekçesiyle iptali istendi. Bazı eğitimciler sorunun hatalı olduğunu ve iptal edilmesi gerektiğini savundu; bazıları ise “Öğrenciler seçenekleri tam okumadığı için C seçeneğini yakın bulup cevaplamışlar” dedi. MEB ise iddiaları reddetti. Bunun üzerine veliler konuyu mahkemeye taşıyarak sorunun iptalini istedi. Dava sonunda soru iptal edildi. Bu durumda 8. sınıf Yılsonu Başarı Puanı ile YEP yeniden hesaplandı.

- 2016: TEOG birinci dönem sınavlarda MEB, Fen ve Teknoloji’de bir soruyu iptal etti. Uzmanlara göre son 3 yılın en zor sınavı olan TEOG’da tartışmaya açık başka sorular da vardı. MEB, görme engelli öğrenciler için hazırlanan kitapçıktaki Fen ve Teknoloji’de bir soruyu daha iptal etti. Açılan dava sonrasında Türkçe’de 8. soru ile T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük’te 4. soru olmak üzere 2 soru daha iptal edildi. Bu soruları tüm öğrencilerin doğru yaptığı kabul edilerek TEOG’a giren 1,2 milyon öğrencinin karne notu yeniden hesaplandı. İkinci dönem sınavlar sonrasında uzmanlar T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük’teki “Selanik” ile ilgili sorunun hatalı olduğunu iddia etti. Sorunun iptali için dava açılmıştı. Ancak MEB, bu soruyu iptal etmedi.

Öğretmenler soru sızdırdı

- 2017: Son kez yapılan TEOG sistemi kapsamında düzenlenen birinci dönem oturumlarının ardından hatalı soru iddiaları geldi. Bu sorulardan biri de Türkçe’de yer alan sözcükte anlamla ilgili ‘Unutmak’ sorusu. Sorunun hatalı olduğunu öne süren veliler, iptali için MEB’e başvurdu. Ancak MEB, itirazları reddederek sorunun 8. sınıf kazanımlarına ve müfredata uygun hazırlandığını açıkladı. Daha sonra sınavla ilgili Ankara 7. ve 8. idare mahkemelerine Türkçe’den 2, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi’nden 1, Matematik’ten 1, T.C. İnkılap Tarihi Atatürkçülük’ten de 1 olmak üzere 5 sorunun iptali için dava açıldı. Ancak MEB hiçbir soru iptalinde bulunmadı.

- 2018: TEOG yerine getirilen 8. sınıfların isteğe bağlı girdiği LGS, 2 Haziran’da yapıldı. Sınavda Fen Bilimleri sorularının bir kısmının Ümraniye, Pendik ve Esenkent’teki üç farklı okulda sınav görevlisi kişiler tarafından özel bir kolejdeki öğretmenlerle paylaşıldığı ihbarı üzerine polis harekete geçti, öğretmenleri gözaltına aldı. LGS’de ayrıca Fen Bilimleri Testi’nin 7. sorusuna müfredat dışı olduğu ve yanıtının da açık olmadığı iddiasıyla itiraz edildi. Soruyla ilgili bir veli dava açtı. Dişli çarklarda kuvvet kazanımının sorulduğu ve D seçeneğinin doğru şık kabul edildiği soruda, öğrencilerden istenilen bilgilerin MEB kazanımlarında olmadığı belirtildi. Ancak MEB, soruyu iptal etmedi. Liselere giriş sistemindeki değişiklik nedeniyle adrese dayalı yerleştirmenin yanı sıra sınavla öğrenci alan liselere yerleştirmede kargaşa yaşandı. 

- 2019: LGS’de MEB’in resmi internet adresinden soru ve cevap anahtarını yayınlamasıyla Fen Bilgisi’nde 9. sorunun hatalı olduğu iddia edildi. Sınava giren çok sayıda öğrenci, sorunun yanıtının B şıkkı olması gerektiğini öne sürerken, MEB’in yayınladığı cevap anahtarına göre sorunun yanıtı C şıkkıydı. MEB, bu soruyu iptal etmedi.