Koyunlar, Anadolu’da evcilleştirilmiş

Hacettepe Üniversitesi ve ODTÜ’den bilim insanlarının öncülüğünde, uluslararası bir araştırmacı ekiple yapılan çalışma, Türkiye, İran, Rusya, İsveç, Fransa ve İspanya’dan antik genomları analiz ederek evcil koyunun tarihini ortaya çıkardı ve koyunun büyük olasılıkla Anadolu’da evcilleştirildiğini gösterdi. Konuya ilişkin makalede paylaşılan bilgiler şöyle:

Karaman’ın koyunu...

* Koyunun Orta Doğu’da evcilleştirildiği bilinse de tarihine dair ayrıntılar pek anlaşılmamıştır. Biology and Evolution (Moleküler Biyoloji ve Evarim) dergisinde yayımlanan yeni makale, Anadolu’dan 13.000 yıllık bir koyun genomunu içeriyor. Bu, koyunların evcilleştirilmesinden çok daha önceki bir zamana denk geliyor.

* Karaman’daki Pınarbaşı bölgesinden gelen bu Anadolu yaban koyunu, bilinen tüm evcil koyunlara en yakın akrabaydı. Hacettepe Üniversitesi’nden evrimsel genetikçi ve baş yazar Füsun Özer, “Bu gözlem, evcil koyunların arkeolojik kanıtlarla uyumlu olarak Anadolu’daki yaban koyunlarından türediğini destekliyor” diyor. Yine de araştırmacılar, İran’da ikinci bir evcilleştirme olayı yaşanmış olabileceğini de öne sürüyor.

Avrupa’ya çiftçiler götürdü

* Araştırma ekibi, Türkiye, İran, Rusya, İsveç, Fransa ve İspanya’dan 9.000 ile 4.000 yıl öncesine ait antik koyun genomlarını da inceledi. Paris CNRS’den kıdemli araştırmacı Eva-Maria Geigl, “Sonuçlar, Avrupa’daki ilk koyunların yaklaşık 7.000 yıl önce Anadolu kökenli çiftçiler tarafından oraya götürüldüğünü doğruladı. Aynı zamanda koyunlar İran üzerinden Asya’ya da götürülmüştü” diyor.

* Çalışmanın kıdemli yazarlarından İnci Zehra Togan ise “Türkiye’de koyunun evcilleşme tarihine dair çalışmalarımız 15 yıl önce başladı” diyor. O dönemdeki ıslak laboratuvar yöntemleri ve hesaplamalı analizlerin koyunların yolculuğunu anlamaya yetmediği belirtiliyor.