İşte Dersim sürgün listesi

TBMM Dilekçe Komisyonu bünyesinde oluşturulan Dersim Alt Komisyonu, 1937 - 1938 yıllarındaki olaylarda bölgeden Türkiye’nin dört bir yanına sürgün edilenlerin listesini ortaya çıkardı. Listeye göre, toplam 32 il’e 2.907 aileden, 14.411 kişi sürgün edildi. Kişi sayısı itibariyle en çok sürgün edilen illerin başında Bursa yer aldı. 1.861 kişi Bursa’ya sürgün edilirken, ikinci sırayı 1.264 kişi ile Konya, üçüncü sırayı ise 1087 kişi ile Balıkesir aldı.

Dersim Alt Komisyonu, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nün gönderdiği binlerce belgenin tasnifini yaparken, 1937-38 Dersim katliamının ardından bölge halkının başta Marmara ve Ege bölgesi olmak üzere Türkiye’nin birçok yerine sürgün edildiğini gösteren bir belgeye ulaştı. Konya’ya 212 aile, Balıkesir’e ise 240 aile gönderildi. Dördüncü sırada ise 248 aile ile bin 15 kişilik sürgün sayısıyla Manisa yer aldı. Manisa’yı Aydın, Bilecik, Çankırı, Denizli ve Eskişehir izledi.

Adresi vermediler

Dersim sürgünlerinden yazar Celal Yıldız, TBMM Dersim Alt Komisyonu’na başvurarak, ailesinin yaşadığı dramı anlattı. Kendisinin sürgünde dünyaya geldiğini belirten Yıldız, annesinin babasından önce sürgüne gönderildiğini ve babasına annesinin adresinin kasıtlı olarak verilmediğini iddia ederek, ailesinin ancak bir yıl sonra kavuşabildiğini öne sürdü. Yıldız dilekçesinde şu ifadelere yer verdi: “Dağdaki üç aylık kaçak hayattan sonra tüm akrabalarıyla birlikte teslim olan babamgillere sürgündeki ailelerinin adresleri kasıtlı olarak verilmemiş. Babam ile amcam yaklaşık 20 akrabasıyla birlikte Aydın Çine Mahmutlar köyünde taş ocağı olan bir müteahhide teslim edilmiş. Bu müteahhit akrabalarımızı tam altı ay köleler gibi karın tokluğuna zorla çalıştırmış. Ailemiz yaklaşık bir yıl sonra birbirine kavuşabilmişler.”

Yıldız, Dersim 38 faciasının okul kitaplarına konulması talebinde bulundu. Yıldız ayrıca tazminat hakkı olan Dersimliler için bir fon oluşturulmasını ve fonda toplanan paranın ise Dersim bölgesinin toplumsal kalkınmasına aktarılmasını önerdi.