Sıcaklık 11 katına çıkıyor! Kıştan yaz günlerine, artan sıcaklıklar doğayı zorluyor
Türkiye’de hava sıcaklıkları hafta içinde mevsim normallerinin 3 ila 11 derece üstüne çıkacak. Ankara’da 11, Bursa’da 3, İstanbul ve İzmir’de ise 2 katı sıcaklık artışı öngörülüyor. Uzmanlar, sıcak geçen kış günlerinin tarım ürünlerini, hayvanların döngüsünü olumsuz etkilediğini belirterek, dengesi bozulan doğanın alarm verdiğini söylüyor.
Türkiye’nin birçok noktasında hava sıcaklıkları hafta içinde mevsim normallerinin 11 katına kadar çıkacak. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden derlenen bilgilere göre, 1991-2020 yılları arasındaki mevsim normalleri ile hafta içinde ulaşacak sıcaklık değerleri dikkat çekiyor. İklim değişikliği ve kuraklığın etkisini adeta iliklerimize kadar hissediyoruz. Beklenen yağışlar olmazken sıcaklıklar da yüksek seyrediyor.
ADANA 20 DERECE
İstanbul’un ocak ayı mevsim normalleri ortalamasına göre hava sıcaklığı 6.9 iken, bu hafta içinde kentte sıcaklığın 13 dereceye çıkması bekleniyor. Yıllar ortalaması 0.9 derece olan Ankara’daki hava sıcaklığının ise hafta içinde yaklaşık 11 katına, 11 dereceye ulaşacağı tahmin ediliyor. İzmir’de de hafta içinde sıcaklıklar 18 dereceye kadar yükselecek. Kentin mevsim normallerine göre ocak ayı ortalaması 9 derece ve 2 katına çıkacak bir sıcaklık öngörülüyor. Bursa’da ise mevsim normalleri ortalaması 5.4 derece iken hava sıcaklıklarının yaklaşık 3 katına, 17 dereceye kadar çıkması bekleniyor. Konya’da ise mevsim normallerine göre ocak ayı ortalaması eksi 0.3 derece olmasına rağmen, hafta içinde 10 dereceye çıkacak bir hava sıcaklığı tahmin ediliyor. Adana mevsim normalleri 9.5 iken hafta içinde 20 derece bekleniyor, Samsun’da 7.5 derece olan ortalamalara kıyasla 16 derece öngörülüyor.
EL NİNO ETKİSİ
Türkiye, ocak ayını mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklarla geçirmeye devam edecek gibi. Uzmanlara mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcakların nedenlerini ve etkilerini sorduk. CNN Türk Meteoroloji Danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen, Türkiye genelindeki sıcaklık artışlarının mevsim normallerinin üzerinde olduğunu ve bunun atmosferik sirkülasyonlarla bağlantılı olduğunu belirterek, “Antalya’da sıcaklık 24 derece civarında, normalin 5-7 derece üzerinde. İstanbul’da ise 12-13 dereceye kadar çıkıyor, mevsim normallerinden 3-4 derece fazla. Temel nedeni El Nino etkisiyle güneyden gelen sıcak hava akımlarının Türkiye üzerinde etkili olmasıdır” dedi.
ŞUBATTA KAR VAR
Prof. Dr. Şen, özellikle Arap Yarımadası ve Kuzey Afrika’dan gelen sıcak hava akımlarının, Anadolu üzerindeki yüksek basınç nedeniyle Türkiye’ye giriş yaptığını belirtti. Yüksek basıncın kuzeyden gelen soğuk hava akımlarını engellediğini vurgulayan Şen, bu durumun meteorolojide “omega blokajı” olarak adlandırıldığını söyledi. Şen, “Yüksek basınç sona erdiğinde alçak basınç devreye girerek kuzeyden soğuk hava taşıyacak ve sıcaklıklar normale dönecektir. Şubat ayında İstanbul da dahil olmak üzere Türkiye’nin birçok yerinde kar yağışı görülebilir” dedi.
‘HAYVANLARIN DOĞAL DÖNGÜLERİNİ BOZUYOR’
Evrim biyoloğu Prof. Dr. Şakir Önder Özkurt, sıcaklık artışlarının hem yer altı hem de yüzeyde yaşayan hayvanların doğal döngülerini bozarak ekosistemde ciddi dengesizliklere yol açtığını belirterek, şu tespitlerde bulundu:
“Yer altı hayvanları, kış uykusuna (hibernasyon) girerek mevsimsel döngülerini tamamlar. Ancak sıcaklıkların erken artması bu hayvanların daha erken uyanmasına neden oluyor. Örneğin, gelengi gibi toprak altında yuva yapan türler ekim-kasım aylarında kış uykusuna yatar ve normalde mart ayında uyanır. Ancak sıcaklıkların erkenden yükselmesi bu hayvanların daha erken uyanarak besin arayışına girmesine sebep oluyor. Kış aylarında böcekler yumurtalarını ağaç kabukları, yapraklar ya da uygun başka alanlara bırakır ve soğuk havalarda bu yumurtalar hareketsiz kalır. Ancak birkaç gün üst üste sıcaklık 10 dereceyi geçtiğinde yumurtalar çatlayarak böcekler ortaya çıkar. Çanakkale’de daha şimdiden böcek uçuşlarına şahit oldum. Böceklerin erken aktif hale gelmesi ekosistemdeki enerji akışını bozuyor.”
‘FARE SAYISI ARTAR, ÇİFTÇİ ZORLANIR’
Ziraat Mühendisi Prof. Dr. Süleyman Soylu, sıcak hava dalgalarının ve yağış yetersizliğinin tarımsal üretimde buğday ve arpa gibi tarla bitkilerinin hızlı büyümesine neden olduğunu söyledi. Soylu, “Bu süreç, ilkbaharda topraktaki nem rezervlerinin azalmasına, kuraklığın artmasına yol açabilir. Fare popülasyonunda ciddi bir artışa neden olur. Sert kış beklentisiyle farelerin azalacağı tahmin ediliyordu ancak sıcak seyretmesi bu popülasyonun artmasını sağladı. Özellikle buğday, arpa ve yonca tarlalarında farelerin bitkileri tahrip etmesi çiftçileri ciddi şekilde zorluyor” diye konuştu. Kış döneminde durgun bir evrede olması gereken bitkilerin erken uyanışa geçtiğini belirten Soylu, “Meyve ağaçlarının zamansız çiçeklenmesi ileride yaşanabilecek şiddetli bir soğukla zarar görmesine ve meyve oluşumunun azalmasına yol açabilir” dedi.
