İstanbul Mustafa Kemal’le aydınlandı

GÖKHAN KARAKAŞ/İSTANBUL- Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda yenik ilan edilen Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul 5 yıl işgal altında kalmıştı. 6 Ekim 1923 günü Mirliva Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk askeri bayram havasında şehre girerken, İstanbul’un kurtuluşu 99’uncu yılında kutlanıyor.

6 EKİM BAYRAMI

Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalarken İstanbul’u işgal etmeyeceklerini söyleyen İtilaf Devletleri, 13 Kasım 1918 günü 61 gemiden oluşan filoyla şehri işgale başlamıştı. Resmi işgal 16 Mart 1920’de Lozan’daki diplomatik başarı işgalin 2 Ekim 1923 günü General Harrington’un ayrılmasıyla son bulmasını sağlamıştı. 6 Ekim 1923 Cumartesi günü, 3. Kolordu Komutanı Mirliva Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk askeri İstanbul’a girerken tüm okullar tatil edilmiş, öğrenciler caddelere dizilmişti. Sirkeci’de Türk ordusunu karşılayan heyette şehrin ileri gelenleri bulunmuştu. Gülhane Parkı’na girecek askerlerin tüfeklerine konulmak üzere Kızılay çiçek buketleri dağıtmıştı.

İstanbul Belediyesi şeker dağıtırken, İstanbullular adına Vali Haydar Bey askerleri karşılamıştı. Zafer taklarına defne dalları ve mersin yaprakları dizildi. Gayrimüslim ve yabancı vatandaşlar da kutlamalara katılmıştı. Camilerde mevlitler ve hatimler okunmuştu. Kutlamalarda izdiham olmaması için tramvay seferleri iptal edildi, bandolar marş çalarak ilerlemişti. Mirliva Şükrü Naili Paşa’nın Pendik vapuruyla Sirkeci’ye gelmesiyle İstanbul müftüsü dua okumuştu. Tıp fakültesi öğrencileri de Sirkeci’deki yerlerini almıştı. Kurbanlar kesilirken, Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Türk askerine kavurmalı pilav dağıtmıştı. İstanbul Türk bayraklarıyla kırmızı beyaz renge bürünmüştü. Mirliva Şükrü Naili Paşa, Babiali Caddesi’nde izdiham nedeniyle otomobiliyle güçlükle ilerlemişti.

50 BİN İŞGALCİ

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Zekeriya Türkmen, 5 yıllık işgal boyunca 50 bin işgalci askerin İstanbul halkını baskıyla korkuttuğunu belirtti. Türkmen, o günleri anlatırken “İşgalci askerlerin onur kırıcı davranışları, kanun tanımaz tavırları Müslüman halkı bezdirdi. İngiliz Generali Maksvel, Beykoz’da verdiği davette Beylerbeyi Sarayı’ndan Sultan Abdülaziz’in tahtını getirtmişti. İngilizler, fethin sembolü Ayasofya’nın Yunanlılara verileceğini söylüyordu. Türk tarihi eserleri, mezar taşları gemilerle Avrupa’ya kaçırıldı. Fatih’in şahı topları Londra’ya götürüldü. Türkleri sevmeyen İngiliz General Charles Harrington, işgal Orduları başkomutanıydı. Ama işgal ordusunda otorite kuramadı. İstanbul’da asayişsizlik, hastalık, yangınlar yaşandı. Anadolu’da başarıları artan Mustafa Kemal Paşa ile görüşmek istedi ama başaramadı” dedi. Türkmen, Charles Harrington’un Pera Palas Oteli’nde Kasım 1918’de Atatürk ile görüştüğü söylentisinin doğru olmadığını belirtti.

Topkapılı Canbaz Mehmet

Topkapılı Cambaz Mehmet isimli Kuvayı Milliyecinin İstanbul’un işgalinde yaptıklarına dikkat çeken Türkmen, şunları söyledi:

“Topkapılı Mehmet, Anadolu’ya silah ve insan kaçırarak direnişe yardım eden Karakol Cemiyeti’nin üyesiydi. Kahramanlıklarından dolayı İstiklal madalyası aldı, maaşını Kızılay’a bağışladı.

İngilizlerin, İzmir’in 9 Eylül 1922’de kurtarılmasından sonra şahlanan Türk ordusunu durdurmaları mümkün değildi. Hint Müslümanlarında İngilizlere tepki artıyordu. Britanya başbakanı Lloyd George, iktidardan düşmüş, Yunanistan’da darbe olmuştu. Türk İstiklal Harbi, dünyaya tam bağımsızlık ruhunu yaymıştı. İşgalciler, 2 Ekim 1923’te Dolmabahçe’de Selahatattin Adil Paşa’nın da bulunduğu Türk komuta heyetinin yanındaki Türk bayrağını selamlayarak ve Mustafa Kemal Paşa’nın ‘Geldikleri Gibi Giderler’ öngörüsüyle gittiler. Gençlerin bunu hafızalarına yerleştirmesi gerekir. İstanbul Türk tarihinin özetidir.”

BUGÜN TOPLU TAŞIMA ÜCRETSİZ

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 6 Ekim’de İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluş günü toplu taşımanın ücretsiz olacağını bildirdi. Büyükşehir, işgalden kurtuluşun 99. yılına özel Gülhane Parkı’nda etkinlikler düzenleneceğini, tüm yurttaşların davetli olduğunu açıkladı.