İşitme kaybı için 2 milyon tarama

HANDE ATILGAN/ANKARA- İleri derece işitme kaybı, çocukları iletişim ve eğitimin en önemli bileşeninden mahrum bırakıyor. Sağlık Bakanlığı, bu kapsamda yenidoğanlar ve okul çocuklarına yönelik iki ayaklı ilerlettiği işitme taramalarında geçen yıl 2 milyona yakın çocuğa ulaştı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM) verilerine göre, ülkede yılda doğan yaklaşık 1 milyon 100 bin bebekten her binde 2-3’ü ileri derecede işitme kaybıyla dünyaya gelirken, yoğun bakım ünitelerindeki bebeklerde bu oran yüzde 4’e kadar yükseliyor. Ayrıca, çocukluk döneminde geçirilen hastalıklar, kulak enfeksiyonları, kazalar ve kullanılan bazı ilaçlar nedeniyle bu oran binde 6’yı buluyor. Bu kapsamda erken teşhis için yürütülen Ulusal İşitme Tarama Programı da Yenidoğan İşitme Tarama Programı ve Okul Çağı İşitme Tarama Programı olmak üzere iki alt programla birlikte devam ediyor.

Altı ayda teşhis

HSGM’ye göre, Türkiye’de yıllık 1.800 yenidoğan ileri derecede işitme kaybı sebebiyle koklear implant kullanacak durumda doğuyor. 2022’de yenidoğanlara yönelik 81 ildeki 1.131 tarama merkezi ve 82 referans merkezinde 992 bin 401 bebeğe ulaşıldı, tarama oranı yüzde 95,8 oldu. Bebeklere -taburcu öncesi, birinci ay ve üçüncü ay kontrolleriyle- altı ayda tanı konularak, anında rehabilitasyon imkanı ve bir yaşından itibaren de koklear implant seçeneği sunularak, akranları gibi bir çocukluk geçirmeleri şansı sağlanıyor.

İmplant bedelini devlet karşılıyor

Dünyada 750 bin, Türkiye’de ise yaklaşık 30 bin civarında kullanıcısı olan koklear implantlar, sesleri yükselterek kulağa ileten işitme cihazlarının katkılarını bir adım ileri götürerek, seslerin ayırt edilmesi ve anlamlandırılması konusunda avantajlar sağlıyor. Her yaş grubundan hasta için, ileri derece ve tek kulaktaki duyu kayıplarında tek yöntem olan bu implantların, takılmasına ilişkin ameliyat ve çoğu ürün grubu tümüyle devlet tarafından karşılanıyor. Hastalara yansıtılmayan maliyet ise 200 bin TL civarında.

Sınıf tekrarına sebep oluyor

Bebek ve çocuklarda işitme kaybı zamanında teşhis edilmez ve erken rehabilitasyon programlarına alınmazlarsa, bu psikolojik ve sosyal gelişimleri açısından geri kalmalarına yol açabiliyor. HSGM, tek taraflı işitme kayıplarında bile sınıf tekrarı oranının yüzde 37 olduğuna dikkat çekerek, “İşitme eğitim ve iletişim için en önemli bileşendir. Okul döneminde daha da önemli hale gelmektedir. Kalıcı işitme kaybı yaygınlığının okul-yaşı nüfusta binde 9’a yükseldiği bildirilmektedir” uyarısını yapıyor. Okul çağı için 2015’te başlatılan taramalar kapsamında da 2022’de 1. sınıf düzeyindeki 1 milyon 108 bin 323 öğrenciye ulaşıldı.