Eğitim ‘reform’ yorgunu

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un, liselerde yeni sistemin ayrıntılarını paylaşmasıyla, eğitimde çok sık değişiklik yapıldığına dair tartışmalar da alevlendi. Yeni sistem Eylül 2020’den itibaren 9. sınıftan başlayarak kademeli olarak uygulanacak. Onun öncesinde, son 15 yılda yapılan değişikliklerden iz bırakanları derledik:

Liseler 4 yıla çıktı

- Hüseyin Çelik’in Bakanlığı döneminde, 2005’te liselerde eğitim süresi 4 yıla çıkarıldı, yabancı dilde eğitim veren hazırlık sınıfları birkaç okul hariç tarih oldu.

- Yine 2005’te Liselere Giriş Sınavı (LGS) kaldırılarak Ortaöğretim kurumları Sınavı (OKS) getirildi. Bu sınavda, öğrenciler 3 yıllık ortaokul eğitiminin sonunda tek bir sınava giriyordu.

- 2007’de, Bakan yine Hüseyin Çelik’ti. Liselere giriş sistemi yine değişti. Tek sınav kaldırıldı, öğrencilerin 6, 7, 8. sınıflarda olmak üzere üç yıl üst üste girdiği Seviye Belirleme Sınavı (SBS) getirildi. Yeni sistemle sınavı üç yıla yayarak dershaneye olan ihtiyacın azalacağı iddia edilmişti.

Katsayı kaldırıldı

- 2009’da Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan’ın YÖK Başkanlığı döneminde üniversiteye girişte katsayı kaldırıldı. Ancak çeşitli davalar sonucunda Mart 2010’da katsayı alan dışını seçenler için 0,12; kendi alanlarını seçenler için 0,15 olarak belirlendi.

- 3 Mayıs 2009’da Nimet Çubukçu (Baş) Bakan oldu.

ÖSS tarih oldu

- 2010’da liselere girişte, üç yıl sınav yapıldığı SBS kaldırıldı, adı yine SBS olarak kaldı ancak tekrar tek sınava dönüldü. Sistem kaldırılırken dershaneye bağımlılığın artması gerekçe gösterildi.

- Genel liselerin Anadolu lisesine dönüştürülmesine başlandı. Dönüşüm 2014’te tamamlandı.

- Yine 2010’da üniversiteye girişte uygulanan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) değiştirildi. 1999’dan önce uygulanan sisteme benzer, iki aşamalı sınav getirildi. Adaylar, önce ilk aşama olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı’na (YGS) giriyor; barajı aşanlar, Lisans Yerleştirme Sınavı’na (LYS) katılıyordu.

FATİH Projesi geldi

- 2011’de YÖK, katsayı uygulamasını tekrar kaldırdı. Katsayı, her aday için 0,12 oldu.

- Aynı yıl YGS’de şifre skandalı çıktı. Sınavda bazı öğrencilerin belli şifreleri kullanarak doğru cevaplara ulaştığı iddia edildi.

- 7 Temmuz 2011’de Ömer Dinçer, Milli Eğitim Bakanı oldu.

- Ekim 2011’de FATİH Projesi hayata geçirildi. Projeyle MEB’in hedefi sınıfları akıllı tahtalarla donatıp ders kitaplarını bilgisayar ortamına taşımaktı. Tüm okulların 620 bin dersliğine, dizüstü bilgisayar, projeksiyon cihazı ve internet altyapısı sağlanacaktı. Ancak projedeki hedefin ne kadarı hayata geçirildi bilinmiyor.

SBS yerine TEOG

- 25 Ocak 2013’te Nabi Avcı, Bakanlık koltuğuna oturdu.

- Eylül 2013’te SBS kalktı yerine Temel Eğitimden Orta Öğretime Geçiş sistemi (TEOG) geldi. Yeni sistemde, öğrenciler 6 temel dersten, her dönem birer tane olmak üzere, 12 ayrı merkezi sınava girdi. Uygulamayla, öğrencinin eğitim döneminde girmek zorunda olduğu yazılılardan biri merkezi olarak yapıldı. 3 yanlış 1 doğruyu götürmüyordu. Sınava giremeyenlere muafiyet sınavı hakkı tanındı.

- Dershanelerin özel okula dönüştürülmesini düzenleyen kanunla, Öğretim Kurumları Kanunu’ndan “dershane” tanımı çıkarıldı. Kanuna göre dershaneler Temmuz 2019’a kadar özel okullara dönüşecekti.

- TEOG yerleştirme sonuçları açıklandığında, tercih yapmayan öğrencilerin otomatik olarak yerleştirildikleri okullar çok tartışıldı. Öyle ki pek çok öğrenci evlerinden 100-180 kilometre uzaktaki okullara yerleştirildi.

- Türban ortaöğretimde serbest bırakıldı.

* YÖK Başkanı Gökhan Çetinsaya 6 Kasım’da görevden alındı. Yerine Yekta Saraç Başkan oldu.

Fakültelere baraj

- 2015’te YGS’ye 2 ay kala, YÖK, hukuk başta olmak üzere pek çok programın puan türünü değiştirdi. Ayrıca üniversiteye girişte fakültelere taban puan getirildi. İlk uygulama tıp ve hukuk fakültelerinde oldu.

- ÖSYM sınavlarda açık uçlu soru uygulamasını getirdi.

- ÖSYM Başkanı Ali Demir’in görev süresinin dolmasına 3 gün kala, ÖSYM Başkanlığı’na Prof. Dr. Ömer Demir atandı.

- Anayasa Mahkemesi, CHP’nin başvurusu üzerine dershanelerle ilgili kanuna yürütmeyi durdurma kararı verdi. Bunun üzerine yeni hazırlanan yönetmelikle özel öğretim kursları açıldı.

- Eylülde kanundan dershane tanımı çıkarıldı. Bir kısmı özel okula dönüştü.

15 üniversite kapatıldı

- Danıştay özel kurslarda “üç bilim grubunda kurs açma” maddesiyle ilgili yürütmeyi durdurma kararı verdi. Yapılan düzenlemeyle 8 bilim grubunun 5’inden kurs açılması hakkı tanındı.

- Nabi Avcı’nın yerine İsmet Yılmaz Bakan oldu.

- 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL kapsamında hazırlanan ilk KHK ile FETÖ ile bağlantısı nedeniyle 934 okul, 15 üniversite, 109 öğrenci yurdu kapatıldı.

- Askeri okullar kapatıldı; Milli Savunma Üniversitesi kuruldu.

- Özel öğretim kurslarının verecekleri ders sayısı 1’e düşürüldü.

- Yasası 2014’te çıkan “Proje okullar” ile ilgili okulların belirlenmesi, yönetici görevlendirilmesi, öğretmen atamasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlendi. Bu okullardaki 8 yıldan fazla süreyle yönetici veya öğretmen olanlar başka okullara tayin edildi.

- Bakan İsmet Yılmaz, öğretmenlere performans sistemi üzerinde çalıştıklarını açıkladı.

- Rektörlük seçimi değişti. Rektör, YÖK tarafından öneriliyor, profesör olarak en az 3 yıl görev yapan 3 aday arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor.

4+4+4 sistemi başladı

- 2012’de yine Ömer Dinçer Bakandı. Kamuoyunda 4+4+4 olarak bilinen yeni sistemle 8 yıllık kesintisiz zorunlu eğitim yerine, 12 yıllık zorunlu kademeli eğitim getirildi. İmam hatiplerin orta kısımları yeniden açıldı. 66 aylık çocuklar zorunlu olarak ilkokula başladı. Müfredat da yenilendi.

- Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın verdiği talimatla dershanelerin ya liseye dönüşmesi ya da kapanması yönünde çalışmalara başlandı.

- YÖK hazırladığı Yeni YÖK Yasa Tasarısı’nı tartışmaya açtı.

- İlkokul, ortaokul ve liselere serbest kıyafet uygulaması geldi.

- LYS yerleştirme puanı hesaplama yöntemi değiştirildi. Okulların başarısının da etkili olduğu Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı (AOBP) yerine kişisel başarının önemli olduğu Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) geldi.

- Önceki yıllarda 6, 7 ve 8. sınıfta yapılan SBS’ye son verilerek, sadece 8. sınıflar için SBS yapıldı.

MÜFREDAT DEĞİŞTİ

- MEB, ilkokul, ortaokul ve liseyi kapsayan 172 sınıf düzeyi için 53 dersin taslak öğretim programını askıya çıkardı. Taslağı inceleyen uzmanların yorumlarına göre Atatürk’e ilişkin bilgiler daraltıldı, Evrim Teorisi Biyoloji dersinden, İsmet İnönü 2. Dünya Savaşı konusundan çıkarıldı. Felsefe’nin ünite sayısı azaltıldı. 15 Temmuz darbe girişimi, STEM ve kodlama, NOBEL Kimya Ödülü’nün sahibi Aziz Sancar müfredata eklendi.

- 2017 Performans Programı açıklandı.

- El yazısı kalktı.

- Kalite Kurulu YÖK’ten bağımsız hale getirildi, öğretim üyelerine 75 yaşına kadar çalışma hakkı tanındı, MYO’lara teşvik, lisansüstü öğrencilerine burs sağlandı.

- Cumhurbaşkanı Erdoğan, 15 Eylül’de katıldığı bir programda “TEOG olayını istemiyorum ve bunu da artık yanlış buluyorum” dedi. 4 gün sonra Bakan İsmet Yılmaz, TEOG’un yapılmayacağını açıkladı.

- Prof. Dr. Mahmut Özer, ÖSYM Başkanlığı görevine getirildi.

- Üniversiteye girişte YGS ve LYS kaldırılarak yerine yeni sınav sistemi getirildi. Adı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) oldu. YÖK, yıl içinde de sınavla ilgili değişiklikler yaptı. Öğrencilerin sabah ilk basamak olan Temel Yeterlilik Testi’ne (TYT) girip sınav sonucunu bilmeden öğleden sonraki Alan Yeterlilik Testleri’ne (AYT) girecek olması çok tartışıldı.

- Liselerde adrese dayalı sistem getirildi. “Eğitim Eğitim Bölgesi ve Mahalli Yerleştirme Sistemi ile öğrenciler adreslerine en yakın 5 okuldan birini seçecek, öğrencilerin yüzde 90’ı evlerine yakın bir okula yerleşecekti. Türkiye genelinde belirlenecek yaklaşık 600 nitelikli okul için ise merkezi sınav düzenlenecekti. Sınav isteğe bağlı olacaktı. Ancak yerleştirme sistemi karışık olduğu için çok tartışıldı. Çünkü kimi öğrencilerin oturdukları yerde, istediği okul türünden ya yoktu, ya da kontenjanı yeterli değildi.

Üniversitelerde yeni sınav

- YKS uygulanmaya başlandı.

- 13’ü mevcut üniversitelerin bölünmesiyle olmak üzere 20 yeni üniversite kuruldu. Ayrıca Gaziantep İslam Bilim ve Teknoloji, Kütahya Sağlık ile Sivas Bilim ve Teknoloji olmak üzere 3 yeni üniversite kuruldu.

- Temmuz 2018’de Prof. Dr. Ziya Selçuk, Bakan oldu.

- Ekim 2018’de 2023 Eğitim Vizyonu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk tarafından açıklandı. Zorunlu ders saatleri ve çeşitlerinin azaltılması, sözleşmeli öğretmenlerin görev sürelerinin kısalması, Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun çıkarılması, 5 yaş erken çocukluk eğitiminin zorunlu olması, pedagojik formasyon eğitiminin MEB tarafından verilmesi, elverişsiz koşullarda görev yapan öğretmenlere teşvik verilmesi vizyonda yer alan hedefler arasındaydı.

- Ekim 2018’de Cumhurbaşkanlığı Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu kuruldu.

- 2019’da kapatılacağı duyurulan özel öğretim kursları ve temel liselere ek süre tanındı.