13.09.2017 - 02:30 | Son Güncellenme:
Mine Özdemir
Yeni eğitim yılının başlamasıyla velilerin eğitim harcamaları da arttı. Yaklaşık 18 milyon öğrencinin eğitim-öğretim göreceği bu yıl okul harcamaları aile bütçesini zorluyor.
Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi (EBSAM) “Öğrencinin Veliye Eğitim Maliyeti” başlıklı araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre bu yıl okul öncesinden ortaöğretimin sonuna kadar bir öğrencinin maliyeti aylık ortalama 193 TL. 2016-2017’da bu miktar 176 TL iken, bu yıl maliyette yüzde 9,7 oranında 17 TL’lik bir artış yaşandı. Bu sonuç üzerine Eğitim-Bir-Sen, devletin gelir düzeyi düşük ailelere ilköğretime giden her çocuğu için en az 193 TL yardım yapması gerektiğini kaydediyor ve ekliyor:
“Eğitim, bir devlet hizmeti olup ücretsizdir. Okul öncesi dahil çocuğu okula giden memurlar için maaşlarında yer alan çocuk yardımının en az 193 TL’ye çıkarılması gerekmekte. Gelir düzeyi düşük olan ailelere ise ilköğretime giden her çocuğu için devlet en az 193 TL yardım yapmalı.”
Harcamalar artıyor
Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) Hanehalkı Araştırması kapsamında sunulan eğitim harcamalarının verileri kullanılarak yapılan araştırmada öne çıkan sonuçlar şöyle:
- Serbest kıyafet uygulamasına geçen bir ilkokula başlayan öğrenci için 605 TL, ortaokul için 635 TL, ortaöğretime için ise 630 TL harcama yapılmakta. Okul öncesi eğitime kayıtlı bir öğrenci için başlangıç masrafı ortalama 585 TL.
- Üniforma giyme zorunluluğu olan ilkokula başlayan bir öğrenci için 835 TL, ortaokula başlayan bir öğrenci için 865 TL, ortaöğretime başlayan için ise 890 TL harcama yapılmakta.
- Bir öğrencinin okul öncesi eğitimden ilköğretimin sonuna kadarki eğitimi boyunca sadece okul ihtiyaçları için ortalama 20 bin 585 TL harcanmakta. Bu harcama, ayda ortalama 193 TL olarak veliye yansımakta. Ortaöğretim için ortalama 9 bin 520 TL, ayda ise ortalama 198 TL harcama yapılmakta. Öğrenciye yemek için para ayrıldığında, bu harcama okul öncesi ve ilköğretimde aylık 346 TL, ortaöğretimde 398 TL’ye çıkmakta. Buna servis ücreti eklendiğinde, okul öncesi ve ilköğretimde maliyet 346 TL’den 554 TL’ye, ortaöğretimde ise 398 TL’den 600 TL’ye çıkıyor.
- Yıllar itibariyle öğrencinin veliye maliyeti sürekli artıyor. Devletin memura çocuk yardımı ise durağan bir değişim izliyor. Bu yıl öğrencinin veliye ortalama aylık maliyeti 193 TL. Devletin 72 aydan büyük çocuk için memura aylık yaptığı çocuk yardımı ise 25 TL.
Aileler için en masraflısı Ortaöğretim
- Türkiye genelinde kademelere göre hanehalklarının yaptığı eğitim harcamalarında yaşanan değişime bakıldığında en çok eğitim harcamasının ortaöğretime yapıldığı görülmekte. Eğitim kademesi arttıkça hanehalklarının yaptığı eğitim harcaması da artıyor. 2015’te hanehalklarının ortaöğretime yaptığı eğitim harcaması 7 milyar 455 milyon TL, ortaokula 5 milyar 30 milyon TL, ilkokula 3 milyar 473 milyon TL ve okul öncesine yaptığı eğitim harcaması 2 milyar 63 milyon TL.
- Okul öncesi hariç, eğitim kademesi arttıkça Türkiye’deki eğitim harcamalarının içinde hanehalklarının yaptığı eğitim harcamalarının payı da artmakta. Okul öncesi için yapılan eğitim harcamalarında hanehalklarının payı artış eğiliminde olup 2015’te tüm eğitim kademelerinden daha yüksek paya sahip. Bunun nedeni okul öncesinin zorunlu eğitim kapsamında olmaması ve bu kademedeki kurumların ağırlıklı olarak özel öğretim kurumları olarak hizmet vermesi dolayısıyla masrafların ağırlıklı olarak hanehalkları tarafından karşılanması.
- 2015’te Türkiye’deki eğitim harcamaları içinde okul öncesi için yapılan harcamaların yüzde 29’u hanehalkları tarafından yapıldı. İlkokulda ise yüzde 16’sı, ortaokulda yüzde 21’i ve ortaöğretimde de yüzde 24’ü hanehalkları tarafından yapıldığı görülüyor.
Enflasyondan yüksek
- Öğrencinin veliye aylık ortalama maliyetindeki artışın, 2017-2018 öğretim yılı başı hariç, yıllar itibariyle enflasyon oranından yüksek olduğu görülüyor. Öyle ki 2015-2016 eğitim öğretim yılında öğrencinin veliye maliyeti artış oranı 12,7 iken enflasyon oranı 7,1’di. 2016-2017’de öğrencinin veliye maliyeti artış oranı 10,4 iken enflasyon oranı 8,1’di.
- Türkiye genelinde toplam eğitim harcamalarına bakıldığında, 2015’te kamu ve özelde eğitim harcamaları bir önceki yıla göre yüzde 12,2 arttı ve 135 milyar 22 milyon TL oldu. 2015’te yükseköğretim dâhil yapılan eğitim harcamalarının yüzde 18,7’si hanehalkları tarafından finanse edildi. Hanehalkı harcamaları, hanehalklarının örgün eğitime yönelik doğrudan yapılan harcamalarının yanında örgün eğitimle bağlantılı olduğu belirlenen ulaşım, giyim, kırtasiye vb. giderlerini de kapsamakta.