Son dakika: Dünya Sağlık Örgütü, sıtma ilacının kullanımını askıya aldı: Ölüm riskini artırıyor

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalarının tedavilerinde kullanılan “hidroksiklorokin” isimli ilacın denemelerinin “güvenlik endişeleri” nedeniyle geçici olarak askıya alındığını bildirdi. Kararı video konferansla duyuran Ghebreyesus, iki ay önce, dört ilaç ve ilaç kombinasyonunun Kovid-19’a karşı etkinliğini değerlendirmek için “Dayanışma Denemesini” başlattıklarını anımsattı.

Ölüm oranı yükseldi

Şimdiye kadar 17 ülkeden 3500 hastanın deneme için kayıt yaptırdığını belirten Ghebreyesus, “Cuma günü, Lancet (tıp dergisi), hidroksikolorokin ve klorakin ve bunların hastaneye yatırılan Kovid-19 hastaları üzerindeki etkilerini gözlemleyen bir çalışma yayınladı. Yetkililer, ilacın tek başına veya makrolid ile kullanıldığında, daha yüksek bir ölüm oranı tahmin ettiklerini bildirdiler” diye konuştu. DSÖ Genel Direktörü, diğer ilaçların denemelerinin ise devam ettiğini dile getirdi. Hidroksiklorokine ilişkin klinik testler, DSÖ’nün öncülüğünde farklı ülkelerdeki uluslararası araştırma ekipleri tarafından yürütülüyordu. Bu çalışmalarda sıtmanın yanı sıra AIDS hastalığına yol açan HIV, ebola, multiple skleroza (MS hastalığı) karşı kullanılan farklı ilaçların da Kovid-19’a karşı etkisi araştırılıyor.

DSÖ yetkilileri bir ile iki hafta içinde hidroksiklorokin etken maddesi ile yapılan testlerin yeniden değerlendirileceğini belirtti. Klorokin ise şu anda DSÖ’nün programında yer almıyor.

96 bin hasta incelendi

The Lancet adlı bilim dergisinde geçen cuma günü yayınlanan araştırmada, sıtma ilaçlarında bulunan hidroksiklorokin ve klorokinin COVID-19 tedavisine uygun olmadığı ve bu etken maddelerin ölüm oranını yükseltebileceği belirtilmişti. Araştırmaya göre bu maddeler ölüm riskini yüzde 45 artırıyor. ABD ve İsviçre’den bilim insanları, araştırmayı dünya genelinde 96 bin hastanın verilerini inceleyerek hazırladı. ABD Başkanı Donald Trump, Kovid-19’a karşı sıtma ilacı kullandığını açıklamıştı. Trump tartışmalara yol açan bu açıklamasından önce de sıtma hastalığına karşı geliştirilmiş olan hidrosiklorokinin yararlarını övmüş ve bu ilacı “Tanrının bir armağanı” olarak nitelendirmişti. Hidroksiklorokin, sıtmaya karşı kullanılan en eski ve en yaygın ilaçlardan biri. İlaç, iltihaplı romatizma ve deri veremi gibi otoimmün hastalıkların tedavisinde de kullanılıyor.

Ateş Kara: Ciddi yan etki görmedik

Milliyet, Sağlık Bakanlığı’nın Kovid-19 tedavi rehberinde bulunan ve kullanılan hidroksiklorokin ilacıyla ilgili DSÖ’nün aldığı geçici kararı Türk uzmanlara sordu. Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, DSÖ’den çıkan kararın yasaklama değil, geçici süreliğine durdurma olduğunun dikkat çekti. “Bu ilaç ülkemizdeki hastalarda erken başlanırken, bu sayede başarılı sonuçlar elde ettik” diyen Kara, şu değerlendirmeyi yaptı:

İlacın en büyük yan etkisi olarak kalp ritim bozukluğuna yol açma riski gösteriliyor. Bizim tedavi algoritmamızda istenmeyen etkilere karşı ve kalp sorunu olan hastalara EKG çekildikten sonra uygun görülürse reçete ediliyor. Kalp sorunu yaşayan hastalara söz konusu ilaç reçete edilmediğinden şimdiye kadar ciddi yan etki ve olumsuz durumlarla karşılaşmadık. Birkaç gün içerisinde DSÖ’nün aldığı karara ilişkin bir değerlendirme yapacağız.”

‘Keşke vermeseydik’ dediğimiz hasta olmadı

İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Haluk Eraksoy, hidroksiklorokin etken maddeli ilacın Bilim Kurulu tarafından hazırlanan tedavi algoritmasında yer aldığı bilgisini paylaşırken şunları söyledi:

“Hidrosiklorokin sıtmanın tedavisinde yaygın olarak kullanılıyordu. Sıtma paraziti ilaca direnç kazanınca gözden düşmüştü. Şu anda bu, Kovid-19 hastalarına ilk evrede verilen bir ilaç. Kovid-19 hastalarına beş gün boyunca, bazen de 7-10 gün aralığında hidroksiklorokin veriyoruz. Sadece yatan hastalara değil, hastaneye yatışına gerek duymadığımız Kovid-19 vakalarına da bu ilaç reçete ediliyor. İlaç hastalara hakikaten iyi mi geldi, yoksa reçete edilmese de aynı seyri görür müydük, bilmiyoruz. Bu sorunun cevabı boşlukta kaldı. DSÖ, şu an için ilacı askıya aldı. Şunu da belirtmek isterim, pandemi döneminde sıkıntı yaratacak yan etki görmedik. İlacı verdikten sonra ‘Keşke vermeseydik’ dediğimiz bir deneyim olmadı. Zaten yan etki riskine karşı kalp hastalarına EKG sonrası reçete edilen bir ilaç. Çok az sayıda hastaya yan etki riskinden ötürü hidroksiklorokin vermedik. Pandemi sürecinde yoğunlukla kullandığımız bir ilaç.”


Doktorlar da kullandı

Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Meral Kayıkoğlu da ilacın ciddi yan etkisini görmediklerini belirterek, “Hidroksiklorokin önleyici amaçla birçok doktor ve ABD Başkanı Trump tarafından bile kullanıldı. Hidroksiklorokin, normalde romatizmal hastalıklarda çokça reçete edilen bir ilaç ve Kovid-19 hastalarında da kullanıldı. Türkiye’de ilacın neden olduğu ciddi veya fazla yan etki görüldüğünü söyleyemeyiz” dedi.