Dijital zorbalıkla mücadele kılavuzu

Meltem Günay - Dijital teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilen zorbalık olarak tanımlanan 'dijital zorbalık' her geçen gün dünyada ve ülkemizde artıyor. Sosyal medyada, mesajlaşma platformlarında, oyun platformlarında ve cep telefonlarında görülen dijital zorbalığın amacı ise hedef seçilen kişiyi korkutma, kızdırma ve utandırma. UNICEF tarafından hazırlanan 'Çevrim içi zorbalık nedir ve nasıl önlenir' başlıkla rapor bu konuda en çok sorulan 10 soru ve neler yapılması konusunda yol gösterici bir kılavuz. Raporda yer alan öneriler özetle şöyle:

Çevrim içi zorbalığa maruz kalıyor muyum?

Kendinizi incinmiş hissediyorsanız ve başkalarının sizinle gülmek yerine size güldüğünü düşünüyorsanız o zaman şaka fazla ileri gitmiş olabilir. Söz konusu kişiye artık durmasını söylemenize rağmen şaka devem ediyorsa yapılan zorbalıktır. Kendinizi kötü hissediyorsanız ve eylem sona ermiyorsa o zaman yardım almakta yarar vardır.

Çevrim içi zorbalık nelere yol açabilir?

Saldırı altındaymışsınız gibi hissedebilirsiniz. Ruhsal, duygusal ve fiziksel semptomlar yaşayabilirsiniz. Bazı aşırı örneklerde çevrim içi zorbalık inanların yaşamlarını sonlandırmalarına bile yol açabilir.

Biri bana çevrim içi zorbalık yapıyorsa bu durumu kime bildirmem gerekiyor?

Zorbalığa maruz kaldığınızı düşünüyorsanız ilk iş anne babanız, ailenizden yakın bir kişi ya da güvendiğiniz başka bir yetişkinden yardım isteyin. Zorbalık olayı bir sosyal platformda gerçekleşiyorsa o kişiyi engelleyebilir ve davranışlarının platformun kendisine resmen bildirebilirsiniz. Tehlike içindeyseniz polise ya da diğer acil hizmetlere başvurun.

Zorbalığa maruz kalmama rağmen anneme ve babama anlatmaya korkuyorum, ne yapabilirim?

Sorunun sizin açınızdan ne kadar ciddi olduğunu açıklayın. Birlikte bir çözüm bulmanız mümkün. Eğer ne yapacağınız konusunda hala kararsızsanız güvenilir başka kişilere ulaşmayı düşünün.

Çevrim içi zorbalığa maruz kalan arkadaşlarıma nasıl yardımcı olabilirim?

Arkadaşlarınıza destek olun. Eğer bildirmeye karar verdiyse ilgili yere birlikte gitmeyi önerin. Eğer arkadaşınız olayı bildirmemekte direniyorsa yardımcı olacak bir yetişkin bulmasına destek olun.

İnternet erişiminden vazgeçmeden çevrim içi zorbalığı nasıl durdururuz?

Çevrim içi zorbalığa maruz kaldıysanız kimi uygulamaları silebilir ya da bir süre çevrimdışı kalabilirsiniz. Ancak internet dışı kalmak uzun vadeli bir çözüm olamaz. Böyle bir tutum zorbalara yanlış bir mesaj gibi de olur, onları cesaretlendirir.

Kişisel bilgilerimin beni manipüle etmek ya da küçük düşürmek için kullanılmasını nasıl önlerim?

Çevrim içi herhangi bir paylaşımda bulunmadan önce iki kez düşünün. Kişisel bilgilerinizi paylaşmayın. Sosyal medya uygulamalarının gizlilik ayarlarını öğrenin.

Çevrim içi zorbalığın bir cezası var mı?

Çevrim içi zorbalık dahil herhangi bir şiddeti türünün mağduru olan kişilerin adalete erişim ve failden hesap sorma hakları vardır.

İnternet şirketleri çevrim içi zorbalıktan sorumlu tutuluyor mu?

Teknoloji şirketlerinin kullanıcılarını özellikle çocukları ve gençleri koruma sorumluluğu vardır. Bu sorumluluklarını yerine getirmediklerinde kendilerinden hesap sormak hepimizin elindedir.

Çocuklar ve gençler için zorbalığa karşı çevrim içi araçlar var mı?

Her sosyal medya platformunun paylaşımlarınızı kimlerin görüp yorum yapabileceğine, zorbalık olaylarını nasıl bildireceğinize ayarlama getiren araçları var.

Üç kişiden biri zorbalık mağduru

Oxford Üniversitesi’nin hazırladığı "Dijital Vatandaşlık: Erişim Tutum ve Davranışlar" başlıklı rapora göre ülkemizde her üç kişiden biri en az bir tür siber zorbalık yaşıyor. İzni olmadan sık sık arandığını veya yazılı mesaj aldığını söyleyenlerin oranı yüzde 25, cinsel içerikli mesaj aldığını söyleyenlerin oranı yüzde 12, kişisel verilerine izni olmadan erişildiğini söyleyenlerin oranı yüzde 12, sosyal medyada itibarsızlaştırıldığını söyleyenlerin oranıysa yüzde 7.