Çizgi filmler obez yapabilir

Çocukluk çağı obezitesi 21. yüzyılın en önemli halk sağlığı sorunları arasında yer alırken, obezite Türkiye genelinde 2 milyona yakın çocuğu tehdit ediyor. Uzmanlara göre, Türkiye’deki çocukların Avrupa’dakilere göre obezleşme hızı, 2 kat fazla. Çocukluk çağı obezitesi ve kronik hastalıkların artışına engel olmak için bu yılki eğitim-öğretim döneminde hayata geçirilmesi planlanan “Okul Gıdası Logosu’ ise 1 yıl ertelendi. Ancak yapılan son bir araştırma ile Türkiye’deki çocuk kanallarında yayınlanan çizgi filmlerdeki içeriklerin de obezite ile ilgili davranış ve tutumları olumsuz yönde etkilediği ortaya konuldu.

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi

Halk Sağlığı Anabilim Dalından uzmanlar Sinem Sıpçık, Ayşe Nur Tat, Osman Günay ile Ahmet Öztürk’ün 5 kanalda yayınlanan 110 çizgi film içinden seçtikleri 30 çizgi film üzerinde yaptıkları çalışmada içerikler; Amerikan Pediatri Akademisi’nin aileler için hazırladığı, Çocukluk Çağı Obezitesini Tedavi Etme ve Önleme Kanıta Dayalı Rehberi’ne göre değerlendirildi.

TRT Çocuk’ta sebze

Yapılan incelemeler sonucu çizgi filmlerin yüzde 10.5’inde fastfood, yüzde 12.9’unda şekerle tatlandırılmış meşrubat, yüzde 1’inde ekran karşısında yemek
yeme saptandı. Ekranda yer alan fastfood görseli Cartoon Network’te yüzde 28.6 gibi önemli oranda fazla çıktı.

Yine çizgi filmlerin yüzde 26.2’sinde sebze meyve, yüzde 3.8’inde yüksek kalsiyum içeren besin, yüzde 3.3’ünde yüksek lif içeren besin, yüzde 2.4’ünde süt olduğu anlaşıldı. Sebze ve meyve görseli TRT Çocuk’ta önemli oranda fazla bulundu.

Önlem alınmalı

Araştırmayı gerçekleştiren dört halk sağlığı uzmanı, ekran kullanımı ve ekranda sunulan içeriklerin çocukların yeme ve fiziksel aktivite davranışlarına yansıdığına dikkat çekerek, uyarılarını şöyle sıraladı: “Çizgi filmlerin; yüzde 14.4’ünde bilgisayar, telefon, tablet, yüzde 4.8’inde video oyunu, yüzde 3.3’ünde televizyon görselleri olduğu da anlaşıldı. Bilgisayar, telefon, tablet MinikaGO’da yüzde 31, video oyunu yüzde 16.7 ve televizyon Cartoon Network’te yüzde 11.9 gibi önemli oranda yüksek çıktı.

Çizgi filmlerin yüzde 6.7’sinde arkadaş ile yemek yeme, yüzde 5.7 yalnız yemek yeme, yüzde 3.3 aile ile birlikte yemek yeme mevcuttu. Yalnız yemek yeme oranı ise TRT Çocuk’ta diğer kanallara göre yüzde 23.8 oranıyla daha yüksek tespit edildi.

Çocukların gündüz izledikleri kanallarda obeziteye yol açabilecek içeriklerin yaygınlığının yanı sıra sağlıklı gıdalara ve egzersize yönelik verilen negatif mesajlar dikkat çekmektedir. Bu içerikler çocukların yeme davranışlarını ve fiziksel aktivitelerini, dolayısıyla sağlıklarını etkileyebileceğinden kritik öneme sahiptir. Çocukların izledikleri kanallar ebeveynler ve RTÜK tarafından değerlendirilmeli, gerekli önlemler alınmalıdır.”