Ekranlardaki tehlike! Çare dijital diyet
06.03.2024 - 07:00 | Son Güncellenme:
Çocuklarda ve yetişkinlerde telefon ve tablet kullanıma bağlı olarak uzağı görememek anlamına gelen miyopi hızla yayılıyor.
DİDEM SEYMEN Milliyet - 2050’de dünya nüfusunun yarısının miyop olacağı öngörülürken yeni bir çalışma, dijital bağımlılığın yüksek olduğu Z kuşağının (zoomer) daha fazla miyop hale geldiğini ortaya koyarken “Böyle devam ederse körlük salgınıyla karşı karşıya kalınabilir” uyarısı yaptı. Daily Mail’de yer alan araştırmaya göre, yakın görüşlülük veya miyopi oranları son 30 yılda Birleşik Krallık’ta yüzde 46 arttı. ABD’de yapılan araştırma da miyopinin gençler arasında yüzde 59 arttığını ortaya koydu. Araştırma, anne ve babalarına göre daha az sokağa çıkan zoomer’ların, ergenlik döneminde doğal güneş ışığını kaçırdığı, bunun da ciddi görme sorununu ortaya çıkardığını hatta körlüğe varan risklerle karşı karşıya bıraktığını belirledi.
DAHA FAZLA GÜNEŞ
Z kuşağının ekran bağımlılığının göz, ortopedi ve beyin sağlığını nasıl etkileyeceğini uzmanlara sorduk. İstinye Üniversitesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Rıfat Rasier, “Göz, ekran gibi yakın bir şeye uzun süre bakmaya zorlandığında, beyin ve göz yakın görüşü artırmak için uyum sağlar. Zamanla kasların sıkışması göz küresinin şeklini değiştirebilir veya göz küresinin uzamasına neden olabilir. Özellikle gelişmemiş bir çocuğun göz fonksiyonunda ciddi değişikliklere neden olabilir” dedi. Rasier şu uyarılarda bulundu:
“Özellikle ilk 3 yaş olmak üzere gelişimini tamamlamamış çocuklarda telefon, tablet ekran kullanımını sınırlayın ve hatta ilk 2 yaşta izin vermeyin. Ekranda zaman geçirirken 20-30 dakikada 5-10 dakika ara vermek veya uzağa bakmak yararlı olacaktır. Çocuklar dışarıda zaman geçirmeli. Güneş ışığının yoğun bir şekilde alınması ile gözbebeği daralır ve gözün boyunun uzaması ile kendini gösteren miyobun artışını engelleyen dopamin salınımı artar. Ayrıca açık havada geçirilen daha fazla zaman, tablette harcanan zamanın azalmasını sağlar.”
Yeditepe Üniversitesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Gökhan Meriç de pozisyon değiştirmeden ders çalışmak, oturmak ve uzun saatler bilgisayar, akıllı telefon veya televizyon kullanmanın küçük yaşlardan itibaren boyun ve sırt ağrısına neden olduğunu söyledi. Spazma yol açan bu durumun uzun sürmesinin kas kemik gelişimini etkileyerek duruş bozukluklarını da beraberinde getirdiğini belirten Meriç şu bilgileri verdi:
■ Cep telefonu ve laptop kullanan çocukların mutlaka günlük ekran süresi kısaltılmalı.
■ Günde en az 1 saat ekrana bakılmamalı.
■ Öğrenci çocuklar, 30 dakikada bir mola vermeli. Molada esneme germe hareketleri yapmalı.
■ Ekran göz hizasında tutulmalı. Telefon ve tablet tutucuların seviyesi göz hizasına göre ayarlanmalı.
■ Mümkünse beli ve dirsekleri destekleyici ergonomik bir sandalyede oturulmalı.
■ Kanepede ve yatarak telefon ve tablet izlenmemeli.
■ Tüm çocuklar, ekrandan uzak kalınmasını sağlayacak spor aktiviteleriyle ilgilenmeli.
Beyinde kan akışı düzensizleşiyor
İAU VM Medical Park Florya Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Prof. Dr. Hatice Gamze Poyrazoğlu, ekran başında harcanan sürenin beyin sağlığı için riskler oluşturduğuna dikkat çekti:
“Araştırmalar gösteriyor ki ekran başında vakit geçiren çocukların beyinlerindeki kan akışı daha düzensiz hale geliyor ve beynin kıvrımlı en dış alanı olan kortekste erken incelme yaşanıyor. Bu da ekranda harcanan sürenin aleyhimize işlediğini gösteriyor. Eğer ekran başında çocuklarımızın geçirdiği süreyi kontrol etmezsek zamanla bu durum öğrenme ve dikkat kapasitesinde azalmaya sebep olabilir. Dünya Sağlık Örgütü, 2 yaşın altındaki çocukların ekranda hiç vakit geçirmemesi gerektiğini, bunun yerine fiziksel oyun oynamanın ve kitap okuma etkinliklerinin yapılmasını öneriyor. 2-4 yaş aralığındaki çocuklar da günde 1 saatten fazla ekrana maruz kalmamalı. Ekran karşısında geçirilen zamanın artması aynı zamanda hareketsizlik, daha az uyku ve dışarıda daha az vakit geçirmeye dönüşüyor ve bunların tümü sağlıklı beyin gelişimi üzerinde etkiye sahiptir, bu nedenle çocukların ekran süresinin sınırlı olması gerekir.”
