Büyük ödül İvet Hoca’nın

MELTEM GÜNAY İstanbul - Vehbi Koç Vakfı tarafından bu yıl 21.'si verilen Vehbi Koç Ödülü'nün sahibi ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ni seçilen ilk Türk kadın bilim insanı olma başarısını da gösteren Ordinaryus Prof. Dr. İvet Bahar oldu. Öncülük ettiği hesaplamalı moleküler ve sistem biyolojisi çalışmalarıyla, milyonlarca hayatı kurtaran farmakolojik ürünlerin geliştirilmesine zemin hazırlayan Ordinaryüs Prof. Bahar, "Benim bir misyonum da gelecek nesillere örnek olmak" dedi. Bahar, çalışmalarını ve başarısının sırrını Milliyet'e anlattı.

Hedef yeni yöntemler 

Ordinaryüs Prof. Dr. Bahar’ın çalışmalarını sürdürdüğü hesaplamalı biyoloji, ölçeği ve karmaşıklığı çok yüksek olan biyoloji ve sağlık bilimlerindeki verileri incelemek için yeni yöntemler geliştirmeyi hedefliyor. Prof. Dr. Bahar'ın geliştirdiği yöntemler ilaç geliştirilmesinde ve klinik çalışmalarda da kullanılıyor. Hesaplamalı moleküler ve sistem biyolojisi aynı zamanda hücre ve genetik tedavilerinin yanı sıra özellikle kanser tedavilerilerinde kullanilabilecek ilac adaylarının bulunmasına ve pandemi sırasında yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine zemin hazırladı.

Çalışmalarını tıp bilimi ile bilgisayar teknolojilerini kesişme noktası olarak tanımlayan Prof. Dr. Bahar, "Hem tıp alanındaki büyük gelişmelerden hem de bilgisayar teknolojisindeki gelişmelerden yararlanarak, bilgisayar desteği ile tıp alanındaki buluşları hızlandırmaya çalışıyoruz. Yeni ilaç tasarımları en önemli uygulama alanımız. Hangi ilaç hangi bileşenler bir araya gelirse etkili olabilirin simülasyonlarını bilgisayar üzerinde yaparak ilaç adaylarını belirliyoruz" dedi.

Geliştirdiği Rapsodi Programı'yla da genetik bozuklukların hastalıklarla ilişkisini anlamaya çalıştıklarını dile getiren Prof. Dr. Bahar, "Dünyadaki veri bankalarını tarıyoruz hangi mutasyonlar hangi hastalıklara yol açmış bunları yapay zeka yontemleri ile öğrenip Rapsodi Programı sayesinde vücudumuzda bir proteinde hangi tür mutasyonun hangi tür hastalıkları neden olabileceğini anlamaya çalışıyoruz. Bu kişiye özel tedaviler için çok önemli bir çalışma" diye anlattı.

Ordinaryus Prof. Dr. Bahar’ın ödülünü, pandemi şartlarında dijital platformda gerçekleştiren törende konuşan Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç açıkladı. Koç, “Biyoloji ve tıp biliminde çığır açan çalışmaları içinde değinilmesi gereken en önemli noktalardan biri, bu başarıyı ailesinden üniversiteye giden ilk kişi olarak elde etmesi; diğeri ise, temel çalışmalarının hemen hepsini bir bilim insanı olarak Türkiye’de tamamlamasıdır” dedi.

‘Simülasyon yapıyoruz’

Beyin hastalıkları ve kanser biyolojisi üzerine çalışmalar hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Bahar şöyle konuştu:

“Kemoterapi gibi tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen dirençli meme kanseri konusunda sürdürdüğümüz bir projemiz var. Özellikle metastaz olduğu zaman mevcut tedavi yöntemlerinin etkili olmadığında immünoterapi yöntemlerini kullanmak önem kazanıyor, hangi ilaçlar immün sistemini harekete geçirir diyerek ortaklaşa sürdürdüğümüz bir projede simülasyonlar yapıyoruz.

Öte yandan nörodejeneratif hastalıklar konusunda da farklı ilaç kombinasyonlarınin etkisini ve başka hastalıkların tedavisi için kullanılmakta olan ilaçları yeni amaçlar icin kullanabilir miyiz, ne gibi yan tesirler olabilir veya faydası olabilir, onları araştırıyoruz.”

‘Kararlılık çok önemli’

Prof. Dr. Bahar, misyonunun gelecek nesillere örnek olmak, ışık tutmak, onların sahip oldukları yetenekleri daha da geliştirmeleri ve kullanmalarına yardımcı olmak olduğunu vurgularken, “Benim akademik kızlarıma, çocuklarıma söylediğim şey önce kendinize güvenin, yapabilirim diyerek yola çıkın. Üzerinize sorumluluk almakta tereddüt etmeyin. Gerçekten arzu ediyorsanız, yeteri kadar emek ve vakit verirseniz, asılırsanız yaparsınız. Sebat etmek, kendine güvenmek ve kararlılık çok önemli” dedi.