Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr - Salvador Dali, Thomas Edison, Albert Einstein gibi isimler uykuda bir teknik kullanarak yaratıcıklarının zirveye taşıdıklarını iddia ettiler. Yapılan araştırmalara göre, böyle bir şey mümkün ancak dikkat edilmesi gereken asıl gerçek başka. Yaratıcılık penceresini açmak sanıldığı kadar kolay değil.
YARATICILIĞI ZİRVEYE TAŞIMAK...
Dahi olarak anılan dünyaca ünlü isimler yaratıcılığı açığa çıkarmak için uyku ve uyanıklık arasındaki süreden yani N1 seviyesinden faydalandılar. Bilim insanlarının doğruluğunu kanıtladığı bu tekniğe dair detaylar ise oldukça şaşırtıcı.
TEKNİK NASIL UYGULANIYORDU?
Kaynaklara göre Dali ve Edison uykuya hazırlanırken ellerine bir nesne alır ve uykuya dalarken o nesnenin yere düşmesini, bu düşmeyle birlikte uyanmayı beklerlerdi.
Nesnenin yere düşmesiyle uyanan kişi kalkıp yeni fikirler üretebilir ve günlük hayatta çözemediği sorunları çözmek için bir aydınlanma yaşayabilirdi.
Yaratıcılığı artırdığı düşünülen bu tekniğin doğruluğunu ve detaylarını, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Uyku Bozuklukları Merkezi Sorumlu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Karadeniz ve Türk Nöroloji Derneği Uyku Tıbbı Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. Gülçin Benbir Şenel ile konuştuk.
'UYKUNUN İKİ EVRESİ VAR'
Doç. Dr. Gülçin Benbir Şenel, "Uykuyu kabaca iki evrede inceleriz: NREM ve REM uykusu. NREM uykusu kendi içinde N1, N2 ve N3 olmak üzere 3 gruba ayrılır. NREM uyku evreleri, özellikle N2 ve N3, vücudun fizyolojik olarak yenilenmesi ve hafızanın güçlenmesinde önemli rol oynar" dedi.
REM uyku evresinin özellikle rüyaların görüldüğü evre olduğunu ve psikolojik yenilenme ile yine hafızanın belirli elemanlarının güçlenmesinde rol oynadığını ileten Doç. Dr. Benbir, "N1 uyku evresi, uyanıklıktan uykuya geçiş dönemidir, toplam uyku periyodunun yüzde 5 gibi küçük bir bölümünü oluşturur" diye konuştu.
'HER EVRENİN FAZLASI ZARAR'
Doç. Dr. Gülçin Benbir Şenel, "Uykunun evreleri bilinçli olarak kişinin kendi kontrol edebildiği, süresini istemli olarak artırıp azaltabileceği bir dönem değil.
Her bir uyku evresi, normal kabul edilen sürelerde uyunduğunda, beyin sağlığı için yararlıdır. Yüzeysel uyku olarak belirttiğimiz N1 uyku evresinin de, derin uyku olarak belirttiğimiz N3 uyku evresinin de fazlası sağlıklı sonuçlar doğurmayacaktır" yorumunda bulundu.
'N1 EVRESİ UZUN SÜRERSE, UYKU DERİNLEŞEMEZ'
Yaratıcılığı artırmak için kullanılan evreyi değerlendiren Prof. Dr. Derya Karadeniz de, "N1 dediğimiz dönem uyanıklıktan uykuya geçtiğimiz dönemdir. Yani uykunun başladığı evredir.
Bu dönem öyle bir dönemdir ki beyin yarı uyur yarı uyanık haldedir ve bu süre çok kısa sürer. Eğer uzun sürerse uyku derinleşemez" bilgisini paylaştı. Prof. Dr. Karadeniz, bu evreyi uzun tutmanın ve sürekli kullanmanın sağlıksız bir uykuya sebep olacağını iletti.
'FONKSİYON BOZUKLUKLARI MEYDANA GELEBİLİR'
Bahsi geçen yaratıcılık çalışmasını göz önünde bulunduran Prof. Dr. Derya Karadeniz, insan beynini sırf yaratıcı olsun diye N1 evresinde tutmanın mümkün olmadığını söyledi. Uykunun birçok fonksiyonu olduğunu ve bu evrelerin tamamının çok önemli olduğunu ileten Prof. Dr. Derya Karadeniz, "N1 evresi uykuya geçiş evresidir. Bu evreyi problem çözmek ve yaratıcı olmak için sürekli olarak kullanabileceğimiz bir metot yok. Bu konuyla ilgili deney yapılmış ama insan beynini bu evrede sürekli tutamayız, tutarsak uykusuzluk emareleri olur ve fonksiyon bozuklukları meydana gelir. Bunu düzenli olarak yapmak yanlış" dedi.
'UYKU ZATEN YARATICILIKLA İLGİLİ DENEYSEL BİR SÜREÇ'
N1 evresinde beyindeki nöronlar arasında da birtakım etkileşimler yaşanıyor. Hafızanın stabilleşmesinin uykuda olduğuna ve uykunun her evresinde farklı olayların yaşandığına değinen Prof. Dr. Derya Karadeniz, "Uykuya geçişte uyanıklık sırasındaki birtakım durumlarla ilgili imajinasyon durumu devreye girer. Bu N2 evresinde de vardır ama biz o evrede uyanmadığımız için hatırlamayız. Uykunun görevleri içinde gün içinde yaşadığımız durumların, hissiyatların onarılması vardır. Bu durum uykunun başlamasıyla başlar, zaten bu da yaratıcılıkla ilgili deneysel bir süreçtir" bilgisini paylaştı.
'SAĞLIK İÇİN ÇOK ZARARLI'
Yaratıcılığı artırmak için sürekli olarak N1 evresini deneyler yaparak sürdüremeyeceğimizi ve beynin buna müsaade etmeyeceğini söyleyen Prof. Dr. Derya Karadeniz, "Bu teknik var ama bu bir deney. Bunun düzenli uygulanması, uyku sağlığı ve insan beyni sağlığı açısından zararlı" diyerek sözlerini noktaladı.