Beyin yiyen amip nedir? Amip özellikleri nelerdir?

ABD deyim yerindeyse koronavirüsten kırılırken Florida'da 'beyin yiyen amip'e rastlandı. Bu korkunç canlı panik yaratırken 'Beyin yiyen amip nedir? Amip özellikleri nelerdir?' peş peşe sorulmaya başlandı.

AMİP NEDİR?

Amipler genel olarak sulak alanlarda yaşayan tek hücreli canlılardır. Ancak tam olarak suların belli uygun sıcaklığa sahip olması mümkün olursa yaşamaktadırlar. Amip yapısı itibariyle yerinde hareket etmeden kalabilen bir canlı değildir. Amipsi hareketler yaparak sürekli yer değiştirerek dolaşır. Hareket halindeyken sahip olduğu tek hücreyi öne doğru sürer. Bu hücrenin öne doğru sürülmesi ile sanki ayağı varmış gibi bir görüntü ortaya çıkar. Amibin içerisindeki sitoplazma bu ayağın içine doğru süzülerek akar. Kayma denilen bu hareket ile kütle taşınması sağlanmış olmaktadır. Amibin yaşamsal faaliyetini sürdürmesi için sürekli bu şekilde hareket etmesi gereklidir.

Suyun içerisinde yaşam alanına sahip olan Amipler; sürekli hareket halindeyken parçacıklara çarparlar. Bu çarpılan parçalar bir yiyecek olması halinde etrafını kuşatarak onu çevreler ve sitoplazma sayesinde sindirir. Ancak yutamayacağı türden bir cisim olması halinde etrafında dolanır ve sonra yoluna devam ederek uzaklaşır. Tek hücreli canlı olan Amiplerin; kendine özgü olarak boşaltım ve solunum sistemi mevcuttur. Solunum için gerekli olan oksijeni sudan alır ve hücre zarından geçirerek sitoplazmaya ulaştırır. Boşaltım olarak da oluşan atıkları hücre zarı ile dışarı atmaktadır. Tek hücreli canlıların bazılarında hücre bölünmesi yapılarak çoğalma oluşmaktadır. Amip de bu canlılar arasında yer alır. Bu üreme ekli eşeysiz üreme olarak adlandırılır. Bu durum oluşurken hücrenin ortasından iki yandan çökme olur ve bu sayede hücre çekirdeği ikiye bölünür. Tamamen bölünme gerçekleştiğinde iki canlıda da çekirdek oluşur. Bu sayede amipler üreyerek yani bölünerek çoğalmaya devam ederler.

Amipler, genelde tatlı sularda yaşamlarını sürdürürler ancak bazı durumlarda hayvan ve insan bedeninde asalak olarak da yaşam bulabilirler. Bu yaşam alanları ise; genelde kalınbağırsak içerisinde olur. Bu durumun oluşması insanda amipli dizanteri adı verilen bir hastalığa neden olmaktadır.

BEYİN YİYEN AMİP NEDİR?

Naegleria fowleri hastalığında tek hücreli amip, beyinde enfeksiyona yol açıyor ve vakalar genellikle ölümcül oluyor. Çoğunlukla göl ve nehir gibi tatlı sularda bulunan tek hücreli Naegleria fowleri, sadece burun yoluyla bulaşıyor ve insandan insana geçmiyor. Enfeksiyonlar ABD'nin güney eyaletlerinde görülüyor. Florida'da 1962'den beri sadece 37 vaka rapor edildi.

Ancak enfeksiyonun ölümcül olması nedeniyle DOH, Hillsborough bölgesinde yaşayanlar için uyarı yayımladı, çeşmeler, göl, nehir, yapay göl ve kanallar gibi su kaynaklarında dikkatli olunması çağrısı yaptı.

Koku alma kanalına giren amipler, burun içi mukozayı geçerek koku alma siniri (nervus olfactorius) yolu ile beyin-omurilik sıvısı (BOS) ve beyine yerleşirler. Ani ölümcül bir hastalık olan ve Primer Amibik Meningoensefalit (PAM) olarak adlandırılan menenjitlere sebep olurlar. Burun iltihabı, yüksek ateş, bulantı, baş ağrısı ve göz ağrıları belirtileri görülür. Kısa sürede şuur bulanıklığı ve koma ile ölüm meydana gelir.