Başörtüsüne anayasal güvence getiren değişiklik Komisyon'da kabul edildi

AYŞEGÜL KAHVECİOĞLU Ankara / TBMM Anayasa Komisyonu'nda AK Parti ve MHP'nin başörtüsüne anayasal güvence getiren ve aile birliğini yeniden düzenleyen anayasa değişikliği teklifinin maddeleri görüşülürken CHP ve İYİ Parti, hazırladıkları ortak önerge ile başörtüsü maddesinden "dini inancı sebebiyle" ifadesinin çıkarılmasını istedi. Ancak muhalefetin değişiklik önergesi, AK Parti ve MHP'nin oylarıyla reddedildi. Oylamanın ardından salonda tansiyon bir anda yükselirken, İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta, iktidara "Bu tavır başörtüsüne ihanettir. Biz el uzatıyoruz siz bu eli reddediyorsunuz, yani bu sorun çözülmesin istiyorsunuz. Görülüyor ki başörtüsü üzerinden bir seçim kampanyası yürüteceksiniz" diye yüklendi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan da "Bu meseleyi 600 oyla Meclis'ten geçirebilme, tarihsel bir mutabakat sağlama imkânımız vardı. Bu konudaki niyetinizi biliyorduk ama yine de yanılmak istiyorduk. Türkiye'nin her yerine gidip sizi bu derdi yaşamış başörtülü kardeşlerimize şikâyet edeceğiz. Biz bu oyunun bir parçası olmayacağız" ifadelerini kullandı. Konuşmaların ardından İYİ Partili ve CHP'li üyeler komisyonu terk etti. CHP ev İYİ Parti'nin, Genel Kurul görüşmeleri sırasında da teklifin düşmesi için blok olarak red oyu kullanacakları öğrenildi. CHP, İYİ Parti ve HDP'nin Genel Kurul görüşmelerinde teklife "hayır" oyu vermesi ya da oylamaya katılmaması halinde teklif tümüyle gündemden düşmüş olacak.

Anayasa Komisyonu, AK Parti ve MHP'nin başörtüsüne anayasal güvence getiren ve aile birliğini yeniden düzenleyen iki maddelik anayasa değişikliği teklifinin görüşmeleri için AK Parti Tokat Milletvekili Yusuf Beyazıt başkanlığında ikinci kez toplandı. Teklifin maddeleri üzerindeki görüşmelere başlanırken, CHP ve İYİ Parti teklifin başörtüsüyle ilgili maddesine ilişkin ortak bir değişiklik önergesi verdi.

CHP ve İYİ Parti'den ortak önerge

CHP'den Aydın Milletvekili Bülent Tezcan, İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, Ankara Milletvekili Levent Gök, Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, Ankara Milletvekili Murat Emir, Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu ile İYİ Parti'li Feridun Bahşi ve Ahmet Kamil Erozan imzalı ortak önergede, AK Parti ve MHP'nin teklifinde yer alan "Din ve Vicdan Hürriyeti"ni düzenleyen 24. maddede yaptığı değişikliğin üzerinde kritik bir düzeltme yapılması istendi. Buna göre AK Parti'nin metninde yer alan, "Hiçbir kadın; dini inancı sebebiyle başını örtmesi ve tercih ettiği kıyafetinden dolayı eğitim ve öğrenim, çalışma, seçme, seçilme, siyasi faaliyette bulunma, kamu hizmetlerine girme ile diğer herhangi bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu veya özel kesim tarafından sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiçbir surette yoksun bırakılamaz" cümlesindeki "dini inancı sebebiyle" bölümünün metinden çıkarılması teklif edildi. Yerine ise "Hiçbir kadın; başını örtmesi ya da örtmemesi de dahil olmak üzere tercih ettiği kıyafetinden dolayı eğitim ve öğrenim, çalışma, seçme, seçilme, siyasi faaliyette bulunma,kamu hizmetlerine girme ile diğer herhangi bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu veya özel kesim tarafından sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiçbir surette yoksun bırakılamaz" ifadesinin getirilmesi önerildi. Ayrıca aynı maddede AK Parti ve MHP'nin teklifinde yer alan "Alınan veya verilen bir hizmetin gereği olan kıyafet söz konusu olduğunda devlet, ancak dini inancı sebebiyle kadının başını örtmesini ve tercih ettiği kıyafetini hiçbir surette engellememek şartıyla gerekli tedbirleri alabilir" ifadesinin, CHP ve İYİ Parti'nin ortak önergesinde, "Alınan veya verilen bir hizmetin gereği olan kıyafet söz konusu olduğunda ise devlet; kadının başını örtmesini engellememek şartıyla gerekli tedbirleri alır" ifadesi ile değiştirilmesi istendi. Ortak önergenin gerekçesinde ise şunlar kaydedildi:

"Kimse inancını açıklamak ya da ispatlamak zorunda değildir"

"Teklifimizle maddeye eklenmesi öngörülen son fıkrada değişiklik öngörülerek inanç hürriyetinin tam ve kâmil olarak kapsanması amaçlanmıştır. Kişi hak ve hürriyetlerinin ayrılmaz bir parçası olarak inanç hürriyetinin, tüm toplumsal kesimleri ihtiva etmesi hedeflenmektedir. Kimse inancını açıklamak ya da ispatlamak zorunda bırakılmamalıdır. Başörtüsünün dini inanca bağlanması, başka birisine bunun dinin inanç çerçevesinde olup-olmadığı hususunda değerlendirme ya da yargılama yapmasına imkân verecektir. Bundan kaçınmak gerekir. Bu sebeple 'dini inanç' ibaresine bağlı kalmaksızın tüm kadınların başını örtme ya da örtmeme özgürlüğü ve giyim tercihleri anayasal güvence altına alınmaktadır. Böylece bir yandan başörtüsü üzerinden kadınların hiçbir baskı ya da dayatma ile karşılaşmamaları sağlanırken diğer yandan icra edilen kamusal görevin gerektirdiği şekilde giyinme hususundaki tereddütler giderilmektedir. Bu vesile ile toplumda belirli hizmetler için öngörülen kıyafetlerle ilgili olarak da başörtüsü tercihi ile ilgili bir engelleme olmaksızın kadınların kamusal görevlerini ifa etmesi sağlanacaktır."

41. madde doğrudan reddedilecek

CHP ve İYİ Parti, aile birliğini yeniden düzenleyen 41. maddeye ilişkin ise bir değişiklik önergesi hazırlamadı. Maddenin doğrudan reddedilmesi görüşü benimsendi. İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta, komisyonda yaptığı konuşmada, "başörtüsü ve kadının kıyafeti" meselesini istismar konusu olarak görmek istemediklerini söyleyerek, "Düzenlemenin geniş bir toplumsal mutabakatla Meclis'ten geçmesini arzu ediyoruz. Sunduğumuz önergenin gerekçesinde açıkladığımız eksikliklere rağmen düzenlemeye küçük bir düzeltme ile destek veriyoruz. Bu konuyu artık tarihin tozlu sayfalarına gömelim gitsin" dedi. Usta, başörtüsü kullanmanın dini inanca bağlanmaması gerektiğine yönelik de değerlendirmede bulunurken, AK Parti heyetiyle bu konuyu görüştüklerini anlattı. Usta, evlilik birliğinin ancak kadın ile erkeğin evlenmesiyle kurulabileceğine dair değişiklikle ilgili de kanunlarda bir boşluk bulunmadığını ve toplumda bu yönde bir talep olmadığını söyleyerek, bu durumun sadece altını çizmek için anayasa değişikliği yapılamayacağını savundu.

"Turnusol kâğıdı hangi renge dönecek bakacağız"

CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan da konuşmasında, AK Parti ve MHP'nin anayasa değişikliği teklifini başörtüsü konusunu çözmek amacıyla hazırlamadığını savunarak, "Bunun, çözülmemesi üzerine kurgulandığını 41. maddenin oraya kuyruk olarak eklenmesinden biliyoruz. Kızlarımızın başının açık ya da kapalı olmasıyla, LGBTİ'yi yan yana hangi zihniyet getirebilir? Aileyi koruma meselesi, Medeni Kanun'da, Nüfus Kanunu'nda güvence altına alınmış bir mesele. Toplumda böyle bir istek yok. Mesele, 'Biz nasıl olur da bu konuyu reddettiririz, hayır verdiririz, bu işi uzlaşmayla çözmek yerine bu işi siyasi istismar konusu olarak kullanmaya ne kadar devam edebiliriz' düşüncesi" dedi. Tezcan, AK Parti'nin değişiklik önergesi için İYİ Parti'yle görüştüğünü ancak CHP'yle görüşmediğini de söyleyerek, "Bize gelmeme sebepleri şu: Bu işin geçmesini istemiyorlar. 'Bir taşla iki kuş vurabilir miyiz? Millet İttifakı'nı dağıtabilir miyiz? İYİ Parti'yle CHP arasına nifak sokabilir miyiz?' Yani 'Bir koyundan kırk post çıkarabilir miyiz?' diyorlar. Çıkaramazsınız. 24. maddeyle
ilgili tutumumuzu söyledik, tek değişiklik teklifimiz budur. Diyoruz ki madem onu gollük pas gördünüz, buraya getirdiniz, şimdi de bu değişiklik önergesi turnusol kâğıdıdır. Bakacağız, turnusol kâğıdı hangi renge dönecek" ifadelerini kullandı.

"Bu yasa değişikliği tam da dini inancı sebebiyle geliyor"

MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız da konuşmasında, CHP ve İYİ Parti'nin önergesindeki "dini inancı sebebiyle" ifadesinin kaldırılması talebine ilişkin, "İstikbalinden olan insanlar moda olsun diye başını bağlamadı. Dini inancından dolayı bağladı. Şimdi bir yasak yok, doğru, ama 2012'ye kadar bu yasağın etkilerini gördük. Keyfiliklerle, yönetmeliklerle, idari kararlarla buraya geldik. Bir temel hak olan inanma hakkını anayasanın koruması altına almaktan niçin beri duralım? Dini inancı sebebiyle başını örtmenin sakıncasını bana anlatacak, beni ikna edecek bir arkadaşımız var mı? Bu yasa değişikliği tam da dini inancı sebebiyle geliyor" diye konuştu.

TBB: Teklif, açıkça laiklik ilkesine aykırı

Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkan Yardımcısı Sibel Suiçmez ise TBB adına yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:
"Bugün baktığımızda başı açık ve başı kapalı kadınlar üzerinde bir hak mağduriyetinin olmadığı, tüm kadınların her türlü temel hak ve hürriyetlerini kullanabildikleri, hizmetlerden yararlanabildikleri, hizmet veren olabildikleri ortadayken yeniden bir ayrımcılığa ve eşitsizliğe yol açacak bir anayasa değişikliğine hukuken ve sosyal olarak ihtiyaç yoktur. Teklif metninde kullanılan dil anayasa tekniğine uygun değildir. Dar kapsamlı bir değişiklik için çok uzun ve belirsiz bir dil kullanılmaktadır. Ayrıca teklif, açıkça laiklik ilkesine de aykırıdır. Bu değişiklikle sadece 'dini inanç yönüyle başın örtülmesi' denilerek eşitsizliğe ve ayrımcılığa yol açılmaktadır, devletin dini inançlara eşit uzaklıkta durmasının önü kapatılmaktadır."

CHP ve İYİ Parti'nin önergesi reddedildi; vekiller salonu terk etti

Konuşmalar bittikten sonra CHP ve İYİ Parti'nin başörtüsü düzenlemesinden "dini inancı sebebiyle" ifadesinin çıkarılmasını istediği ortak değişiklik önergesi AK Parti ve MHP'nin oylarıyla reddedildi. Oylamanın ardından salonda tansiyon bir anda yükseldi. İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta söz alarak, "Bu tavır başörtüsüne ihanettir. Biz burada bir el uzatıyoruz bu eli reddediyorsunuz, yani bu sorun çözülmesin istiyorsunuz. Görülüyor ki başörtüsü üzerinden bir seçim kampanyası yürüteceksiniz. Burada yaptığınız şey tamamen siyaset. AK Parti grubunun başörtüsü meselesini çözmek gibi zerre kadar bir kaygısı olmadığını gördük. O nedenle bu salonda daha fazla durmanın da bir anlamı yok" dedi. Ardından İYİ Partili komisyon üyeleri salonu terk etti. Bu sırada AK Parti ve MHP'li vekillerden, "Kaçıyorsunuz, şov yapıyorsunuz" sesleri yükseldi. Ardından söz alan CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan da, "Bu meseleyi 600 oyla Meclis'ten geçirebilme, tarihsel bir mutabakat sağlama imkânımız vardı. Bu konudaki niyetinizi biliyorduk ama yine de yanılmak istiyorduk. Bu konu siyasetin oyuncağı olmaktan çıksın istiyorduk. Samimi olarak söylüyorum ki Türkiye'nin her yerine gidip sizi -bunu mesele yapsanız da yapmasanız da- bu derdi yaşamış başörtülü kardeşlerimize şikâyet edeceğiz. 'AK Parti sizi siyaset uğruna terk etti' diyeceğiz. Ve biz de burada bu oyunun bir parçası olmayacağız" dedi. Tezcan'ın konuşmasının ardından CHP'li üyeler de salonu terk etti. Vekiller salondan çıkarken, AK Parti ve MHP'li vekillere "İstismar buraya kadardı", "Sizi şikâyet etmeye gidiyoruz" diye seslenirken, AK Parti ve MHP'li vekillerden "Başörtüsünü siyasete alet eden sizsiniz" sesleri yükseldi.

1. madde kabul edildi

Teklifin başörtüsü ile ilgili maddesi, üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan AK Parti ve MHP'li üyelerin oylarıyla kabul edildi. İkinci madde üzerindeki görüşmeler ise CHP ve İYİ Partili vekillerin katılımı olmaksızın sürüyor.

'ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ' TEKLİFİ KOMİSYON'DA KABUL EDİLDİ

TBMM Anayasa Komisyonu'nda, başörtüsüne anayasal güvence getiren Anayasa'nın 24 ve aile bütünlüğünün korunmasına ilişkin Anayasa'nın 41'inci maddelerinde değişiklik öngören, 'Anayasa Değişikliği' teklifi TBMM Anayasa Komisyonu'nda kabul edildi.

TBMM Anayasa Komisyonu'nda, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda değişiklik öngören, 'Anayasa Değişikliği' teklifi kabul edildi.

Genel Kurul'da da "evet" demeyecekler

Öte yandan CHP ve İYİ Parti'nin, teklifin Genel Kurul görüşmeleri sırasında da teklifin düşmesi için blok olarak red oyu kullanacakları öğrenildi. Teklifi hazırlayan ve destek veren AK Parti, MHP, BBP ve SP'nin vekil sayısı teklifi referanduma götürmeye yetmiyor. Bu nedenle CHP, İYİ Parti ve HDP'nin Genel Kurul görüşmelerinde teklife "hayır" oyu vermesi ya da oylamaya katılmaması halinde teklif gündemden düşmüş olacak.

AK PARTİ, ÇEVREYLE İLGİLİ YASA TEKLİFİNİ MECLİS'E SUNDU

AK Parti, kıyı güvenliği ve deniz kirliliğinin önüne geçmek amacıyla uygulanan idari yaptırımları yeniden düzenleyen yasa teklifini TBMM Başkanlığı'na sundu.

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan 11 maddelik 'Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Teklif, kıyı güvenliği ve deniz kirliliğinin önüne geçmek amacıyla uygulanan idari yaptırımları yeniden düzenliyor. Teklifle ayrıca deniz kirliliğinin önüne geçmek için gemilere verilen idari yaptırımlar yeniden düzenleniyor.

İdari yaptırım ve para cezaları gemilerin büyüklüğüne göre yeniden düzenlenecek.

Teklifle kıyıda otopark ihtiyacının karşılanması ve kıyının kamu tarafından etkin kullanımının sağlanması amacıyla mevcut düzenlemenin özüne bağlı kalınarak dolgu alanında, dolgu yüzeyinden görünmemek ve açığa çıkmamak üzere yer altı otoparkı yapımına imkan tanınıyor.

Düzenleme ile serada sebze ve meyve üretiminin teşvik edilmesi ve ekosisteme zarar verilmeden var olan potansiyelin üretime kazandırılması amaçlanıyor. Kanunla belirlenen alanda sera konulu tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi kurulabilmesine yönelik düzenleme yapılıyor.

Teklifle ayrıca İklim Değişikliği Başkanlığı'nın personel ihtiyacının giderilmesi amaçlanıyor.