Asperger Sendromu nedir? Belirtileri nelerdir?

Türkiye onu geçen yıl Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul'da açılışını gerçekleştirdiği Gülseren Özdemir Özel Eğitim ve Uygulama Okulu'ndaki sohbetle tanımıştı. Otizmli Yunus Emre hafızasıyla Cumhurbaşkanı Erdoğanı da şaşırtmıştı. Yunus Emre bir kez daha gündem olurken "Asperger Sendromu nedir? Belirtileri nelerdir?" soruları da sık sık sorulmaya başlandı.

ASPERGER SENDROMU NEDİR?

Asperger sendromu (Asperger Bozukluğu olarak da bilinir) ilk kez 1940'larda, normal zeka ve dil gelişimi olan erkek çocuklarda sosyal ve iletişim becerilerinde otizm benzeri davranışlar ve zorluklar gözlemleyen Viyanalı çocuk doktoru Hans Asperger tarafından tanımlandı.

Asperger Bozukluğunu klasik otizmden ayıran şey, daha az şiddetli belirtileri ve dil gecikmelerinin olmamasıdır. Asperger Bozukluğu olan çocuklar sadece hafifçe etkilenebilir ve sıklıkla iyi dil ve bilişsel becerilere sahip olurlar.

Otizmi olan çocuklar sıklıkla diğerlerine karşı ilgisiz olarak görülür. Asperger Bozukluğunda durum böyle değildir. Asperger Bozukluğu olan bireyler, genellikle uyum sağlamak ve başkalarıyla etkileşime girmek isterler, ancak genellikle bunu nasıl yapacağını bilemezler. Sosyal açıdan garip olabilirler, geleneksel sosyal kuralları anlamazlar veya empati eksikliği gösterebilirler. Sınırlı göz teması kurabilirler, konuşabilmelerine rağmen sohbeti başlatma ve sürdürmede zorluk yaşarlar ve el hareketlerinin veya konuşmalardaki alaycı sözlerin ne anlama geldiğini anlamazlar.

Belirli bir konuda saplantılı takıntıları olabilir. Asperger Bozukluğu olan çocuklar genellikle kaya veya şişe kapakları gibi şey kategorileri toplamaktan hoşlanırlar. Beyzbol istatistikleri veya Latince çiçek isimleri gibi bilgi kategorilerinde uzman olabilirler. İyi bir ezberci hafıza becerisine sahip olabilirler, ancak soyut kavramlarla mücadele ederler.

ASPERGER SENDROMU BELİRTİLERİ

Tipik olarak güçlü sözel dil becerileri ve entelektüel yetenek, Asperger sendromunu diğer otizm türlerinden ayırt eder. Semptomlar genellikle aşağıdaki gibidir:

– Konuşabilmelerine rağmen sohbeti başlatma ve sürdürmede zorluk yaşarlar.
– Rutini sever, değişiklikten hoşlanmazlar.
– Aşırı derecede içine kapanıktırlar.
– Tekrarlayıcı davranışlar sergiler, tekdüze konuşurlar.
– Karşısındaki konuşurken değişen ses tonunu anlamaz, esprileri algılayamazlar.
– Konuşmalar resmi, göz kontağı zayıftır.
– Bir iki konuda aşırı ilgili olup detaycı olabilirler.
– Sevdiği konularda aşırı konuşur, tek taraflı sohbete dalarlar.
– Motor becerilerinde yaşıtlarına göre öğrenme daha geç gerçekleşir.

OTİZMDEN FARKLARI

Otizm yaşamın ilk 3 yılında ortaya çıkmasına karşın, genellikle Asperger sendromlu çocuklar bebeklik yıllarını diğer bebeklerle aynı sağlıkta geçirir. Otizmde konuşma geriliği varken genellikle Asperger sendromunda konuşmaya başlama ve konuşma normaldir. Bilişsel ve dil gelişimi olarak otizmden ayrılır. Otizmli çocuğa göre Asperger sendromlular nispeten daha konuşkan hatta ilgi duyduğu alanlarda aşırı konuşkandır. Toplumla uyumlu olmadıklarını bilirler, otizmli çocuk bunun farkında değildir.

ASPERGER SENDROMU TEDAVİSİ

Asperger sendromu tedavisi, çocuğunuzun diğerleriyle etkileşim yeteneğini geliştirmesi ve böylece toplumda etkin olarak yer alması ve kendine yetmesini sağlamayı amaçlar. Asperger sendromu yaşam boyu sürse de uygun ve etkili tedaviler ile belirtileri büyük oranda azaltılır. Her bir Asperger sendromlu çocuğun belirti sayısı ve yoğunluğu farklıdır, bu yüzden tedavi çocuğun bireysel ihtiyaçları ve ailesinin kaynaklarına göre düzenlenmelidir. Asperger sendromu için uygulanan tedavi, sosyal vasıfları ve iletişimi geliştirmek ile davranış yönetimlerinden oluşmaktadır. Çocuğun gelişimine paralel olarak sürekli ayarlanan eğitim programı okulda sürdüğü kadar evde de devam ettirilmelidir.