Almanya’yla çöp gerginliği

Gökhan Kam -   Alman WirtschaftsWoche dergisi, Düzce’de faaliyet gösteren 2B Plast Geri Dönüşüm firmasının Almanya’dan ithal ettiği 400 konteyner atığın ithalatı yasaklı evsel atık olduğunu ortaya çıkarttı. Dergiye göre, usulsüz atık ticaretinin odağındaki isim, Almanya’da 3B GmbH adlı şirket ile Türkiye’de 2B Plast isimli firmanın sahibi olan Erol Akarslan. Plastik atıkları Almanya’daki ayrıştırma tesislerinden alan Akarslan, atıkları Türkiye’deki şirketine
gönderiyor. Geri dönüşümü olmayan 400 konteyner atık yine bu yolla Türkiye’ye geldi ve atıkların büyük kısmı Almanya’nın en büyük atık ayrıştırıcısı Alba’ya ait. Plastiklerin bulundukları limanlarda çoktan parçalanmış veya bozulmuş olmasından endişe ediliyor.

‘Çürümeye terk edildi’

Şüphe uyandıran çöp ticaretinin merkezindeki 2B Plast firmasının sahibine ulaşamadıklarını belirten lojistik firmaları da nitelikli dolandırıcılık mağduru olduklarını söylüyor. “2B Plast firmasına ait limanlarda bekleyen 47 konteyneri biz getirdik” diyen lojistik firması yöneticisi Ömer Bulduk, “Lojistik firmaları olarak bu konteynerlerin içinde beyan edilenin dışında bir şey var mı yok mu maalesef göremiyoruz. Almanya’daki gümrük dahi bunu tespit edememiş. Gemlik Limanı Gümrük Müdürlüğü’nün tespiti neticesinde zararlı ev atığı olduğu belirlenmiş. Şu an 40 tanesi Gemlik limanında,
3 tanesi İstanbul Ambarlı limanında, 4 tanesi de Mersin Limanı’nda bekliyor. 2B firmasına ulaşılamıyor. Şirketin Kartepe’deki adresine iki ay önce neredeyse her gün orta yol bulunsun diye gidip geldik. O zamanlar firma sahibi Erol Akarslan’a ulaşılabiliyordu. 2B ve 3B firması şu an batık durumda. Şu an mahrece iade kararı çıktı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı geri gönderilmesi için Alman yetkililerle görüşüyor. Limanlara günlük 5 bin dolar bekleme parası ödüyoruz. 400 konteyner zararlı atık Türkiye limanlarında çürümeye terk edilmiş halde bekliyor” diye konuştu. 

‘Plastik atık ithalatı yasaklanmalı’

Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Projeler Lideri Nihan Temiz Ataş: “Almanya’nın en büyük geri dönüşüm şirketleri baş edemediği karışık plastik atıklarını, Türkiye’ye göndererek sorumluluktan kurtulmak istiyor. Almanya’dan gönderilen ve Türkiye limanlarında aylardır bekleyen bu tonlarca sınıflandırılmamış, karışık plastik atık, denetim mekanizmalarının da ne kadar zayıf olduğuna işaret ediyor. Almanya hükümeti derhal sorumluluğu üstlenmeli ve çöplerini geri almalı. Plastik atık ithalatı acilen yasaklanmalı.”

Bakanlık: Almanya’ya iadesi sağlanacak

Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı şu açıklamayı yaptı:

“2B Plast Geri Dönüşüm Sanayi İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından ithal edilmek suretiyle 2020 yılı Aralık, 2021 yılı Ocak ve Şubat aylarında ülkemize getirilen atıkların kontrolü neticesinde bu atıkların bir kısmının 2021 yılı itibariyla yasak listeye alınan plastik atıklar olduğu tespit edildiğinden, söz konusu atıklar için mahrece iade işlemlerinin ivedilikle yapılması ithalatçı firmaya bildirilmiştir. Ayrıca firmanın atık ithalatçısı kayıt belgesi de 03 Mart 2021 tarihi itibariyla iptal edilmiştir. Almanya ve Belçika’nın ithaline izin verilmeyen atıkları geri alma yükümlülüğü çerçevesinde, söz konusu ülkelerin atıklarının iade edilmesi konusunda Basel Sekretaryası’nın bilgilendirilmesi için gerekli bilgi ve belgeler Dışişleri Bakanlığı’na iletilmiştir. ithali yasak listesinde yer aldığı belirlenen atıkların, çimento ve yakma tesislerinde bertarafının Bakanlığımızca uygun bulunmadığı, atıkların Basel sözleşmesinin ilgili hükmü doğrultusunda ivedilikle mahrece iade edilmesi gerektiği firmaya bildirilmiştir. Basel Sözleşmesi hükümleri gereği atığın mahrece iadesi sağlanacaktır.”

‘Nitelikli dolandırıcılık’

BRS Türk Lojistik firması yöneticisi İpek Ceren de şunları söyledi: “Bizim getirdiğimiz 141 konteyner Gemlik ve Gebze limanlarında bekliyor. Biz iki ay önce Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na şikayette bulunduk. Bakanlık konteynerlerin geldiği ülkeye geri gönderilmesi için mahrece iade tebligatı yayımladı. Gönderici ve ithalatçı firmanın sahibi Erol Akarslan. Bu adam ortadan yok oldu. Konteynerlerin geri gönderilmesi için gümrüklere tebligat çıkarıldı. Biz Almanya’ya geri yollarız. Ancak sorun şu, Almanya Çevre Bakanlığı konteynerleri kimin alacağını bildirmiyor. Türkiye bu işi çok ciddiye aldı. Hemen Almanya Çevre Bakanlığı’na yazdılar. Almanya’ya geri almaları için baskı yapıyorlar. Burada usulsüzlük Türkiye’de değil, Almanya’da. Türkiye, Basel sekretaryasına Almanya’da kaçakçılık soruşturması için başvurdu. Almanya’da bu işin sorumluları Alba gibi milyar dolarlık firmalar. Evraklarda adlarının geçmemesi için 3B gibi ara firmalara satıyorlar. Bu, nitelikli dolandırıcılık.”

Neden çöp ithal ediyoruz?

Türkiye birçok Avrupa ülkesinden plastik çöp ithal ediyor. Atık ithalatını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ithalat lisansı verdiği şirketler yapabiliyor. Türkiye’de kaynağında ayrıştırmanın iyi olmaması ve hammadde ihtiyacının karşılanması için yurt dışından geri dönüştürülebilir atık ithalatı yapıldığı belirtiliyor. Ancak ithal edilen atıkların hepsi geri dönüştürülebilir atıklardan oluşmayabiliyor. Geri dönüştürülemeyen atıkların lisanslı yakma tesislerinde imha edilmesi gerekiyor. Bu masraflardan kaçmak isteyen geri dönüşüm tesisleri yasa dışı olarak çevreye zararlı bu atıkları yol kenarlarına, arazilere dökerek yakıyor.