'Aktif karbon yerine Mor ekmek tüketin'

GÜLDEN ÇOKTAN/İSTANBUL- Aktif karbon son birkaç yıldır hayatımızın bir parçası. Beslenmeden, cilt ve diş bakımına, ilaç sanayiinden kozmetiğe kadar birçok alanda kullanılan aktif karbonu, son dönemde özellikle hamburger menülerinde, diyet listelerinde görmek mümkün. Sindirim sistemine iyi geldiği, zayıflamada etkili olduğu, kolesterolü düşürdüğü iddia edilen aktif karbon şu sıralar ekmeklerle de sıklıkla kullanılır hale geldi. Bugün Dünya Ekmek Günü, 6 milyon ekmeğin çöpe gittiği Türkiye’de ekmek çeşitlerinin sağlıklı olup olmadığını Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Eren Canpolat’a sorduk.

Bilimsel çalışma yok

Aktif karbon içerikli ürünlerin sindirim sistemine iyi geldiği, zayıflamayı sağladığı ve kolesterol düzeyini azalttığı yönünde herhangi bir bilimsel çalışmanın olmadığını söyleyen Dr. Eren Canpolat, bu ekmek yerine sağlık açısından olumlu etkisi bilimsel verilerle kanıtlanmış mor sebze ve meyve katkılı “mor ekmeğin” tüketilmesini öneriyor. Canpolat, “The European Food Safety Authority, aktif karbonun gıda renklendiricisi olarak kullanımını risksiz olarak kabul etse de unlu mamullere gıda renklendiricisi ilavesine şüpheli yaklaşılmakta ve sağlık açısından faydalı olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu nedenle aktif karbonlu ekmeğin bahsi geçen faydalarını gösterebilmek için bilimsel araştırmaların yapılması gerekmektedir” dedi. Türkiye’nin yılda kişi başına 199.6 kilo ekmek tüketimi ile dünyada ilk sırada yer aldığına dikkat çeken Canpolat, devamında da şunları dedi:

“Buğday tanesinin rafinasyonuyla kepek ve rüşeym kısmının çıkarılarak kalan nişasta kısmından elde edilen beyaz ekmek sağlık açısından olumsuz etkilere sahip. Vitamin, mineral ve posa içeriği çok düşük, yüksek glisemik indeksiyle yemekten sonra tokluk hissinin daha kısa sürede kaybolmasına yol açıyor. Kan şekerinde ve insülin düzeyinde ani artışa sebebiyet vererek karın çevresinde yağlanmaya neden oluyor. Kepek ve rüşeym kısımları rafine edilmemiş ekmek tüketin.”

Aşırısı zararlı

Beslenme ve Diyet uzmanı Diyetisyen Sedef Aksu, aktif karbonun gıda sektöründe de yerini aldığını söyleyen Aksu da bu ekmek türünün herhangi bir zararının olmadığını fakat aşırı kullanımının vitamin yetmezliğine neden olabileceğini söyledi.

Çöpe giden ekmekle 500 okul yapılabilir

Yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de üretilen ekmeğin yüzde 5.9’u israf ediliyor. Ekmek israfı günde 6 milyon, yılda 2.1 milyar adet. Türkiye’de çöpe giden ekmeğin ortaya çıkardığı maliyet göz ardı edilemeyecek boyutta. Yılda 542 bin ton buğdayın da çöpe gittiği anlamına gelen bu parayla 500 okul, 80 hastane yapılabileceğini hesaplandı. Neden bu kadar ekmek israf ediliyor, işte nedenlerinden bazıları...

*Fırınlarda ekmeğin fazla üretilmesi

* Toplu yemek yenen yerlerde ve hanelerde ihtiyaçtan fazla ekmek alınması

*Bayatlayan ya da artan ekmeğin değerlendirme yöntemlerinin bilinmemesi

*Sıcak ekmek tercih edilmesi,

*Fırınlardaki ürün çeşitliliğinin artması

* Ekmeğin uygun şekilde muhafaza edilmemesi

* İhtiyaçtan fazla ekmek servis edilmesi.

Nasıl önlenir?

*İhtiyaç kadar ekmek alınmalı

* Dilimleyerek servis yapmalı

* Uzun sürede tüketilecekse buzdolabı  veya derin dondurucuda saklanmalı

* Bayatlamışsa değerlendirilmeli