4500 yıllık enstrüman Irak Ulusal Müzesi’nde

Başkent Bağdat’taki Irak Ulusal Müzesi, Irak savaşı sırasında müzeden kaçırılan ve son dönemde kazılarda ortaya çıkarılan eserlere yeniden ev sahipliği yapmaya başladı. Müzenin en dikkat çeken eserlerinden biri Mezopotamya’daki antik Sümer şehri Eşnunna’ya hükmeden Kral Dadusha’yı tasvir eden lahit. Bir diğer eser ise, eski Mezopotamya’daki antik Sümer şehri Ur’dan çıkarılan müzik enstrümanı. Ur’daki kral mezarlarından bulunan bu enstrümanın MÖ. 2600 ile 2370 yılları arasında bir dönemde kullanıldığı düşünülüyor. “Altın Lir” olarak tasvir edilen enstrüman altın, gümüş, akik ve sedef işlemeli.

Kral Dadusha’yı tasvir eden lahit

Hiçbir yerde olmayan...

Irak savaşından tam 16 yıl sonra, geçen ilkbahar aylarında müze, kaçırılan ve yağmalanan eserlerden ortaya çıkanları sergilemek amacıyla bir küratör ekibi kurdu. Avrupa başta olmak üzere, dünyanın çeşitli noktalarından Irak’a iade edilen eserler burada sergilenmeye başladı. Müzeden, 15 binden fazla eserin kaçırıldığı düşünülüyor. Ülkeye iade edilen eserlerden ortaya çıkarılmasıyla hazırlanan bu sergi, otoriteler tarafından “muazzam” olarak nitelendiriliyor. Büyük oranda Sümer dönemine ait eserlerin sergilendiği müzede, koleksiyonun oluşturulması için bilim insanları uzun süre çalıştı ve çalışmaya devam ediyor. New York Times’ta yer alan habere göre ise müze hâlâ Irak halkı tarafından pek fazla ziyaret edilmiyor. Ülkedeki güvenlik endişesiyle müzeye gitmekten çekinenler olduğunu söyleyen Şikago Üniversitesi Oryantalist Enstitüsü Direktörü Christopher Woods koleksiyonu, “Erken Mezopotamya tarihine ait objeler, dünyada sanırım buradan başka hiçbir yerde yok” sözleriyle tanımlıyor. Irak Kültür Bakanı ise, “Her gün açık kalacak müze, oğrencilere, üniversite mezunlarına ücretsiz” diyor.

Osmanlı’ya uzanıyor

Müzeyi ziyaret eden Genoa Üniversitesi’nde arkeolog olan Paolo Brusasco ise, “Buradaki kurtarılan eserlerin hepsi çok çarpıcı. Asur döneminden Osmanlı dönemine uzanan eserleri görmek gerçekten etkileyici” diyor. Müzedeki en erken döneme ait eserlerden biri de MÖ. 4000 yılına ait Homer’in Ege Denizi ve Eski Ahit yazıları. Koleksiyonda ayrıca küçük çömlek objeler, heykeller, oyuncak olduğu düşünülen küçük hayvan tasvirleri, eski mezarlardan çıkarılan ahşap objeler de yer alıyor.

Louvre, British Museum, Metropolitan Museum ve Berlin Devlet Müzesi gibi dünyanın en önemli müzelerinde Sümerlere ait çok önemli eserlerin sergilendiğini ifade eden arkeolog Brusasco, bu müzedeki koleksiyonun zamanla büyüyeceğine inandıklarını ekliyor.