01.09.2021 - 23:42 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr; BBC Türkçe
Afganistan'ı hızla ele geçiren Taliban, dünyayla ilk bağlantısını kurdu. Katar jetinin Kabil'de havalimanına indiği bildirilirken, jetin geliş sebebine ilişkin konuya yakın bir kaynaktan çok çarpıcı bir açıklama geldi.
Kabil Havalimanı'ndan son ABD uçağının kalkış yapmasıyla tahliye operasyonları sona erdi, kameralar karşısına geçen Amerikan Başkanı Joe Biden geri çekilme kararını bir kez daha savundu. Taliban'ın sosyal medya hesapları ise, bugün gerçekleşen sürpriz bir ziyareti yayınlıyor.
123 bin insanın Afganistan'dan çıkarılmasını 'olağanüstü başarılı' sözleriyle niteleyen Biden, "Yaklaşık 200 Amerikalı hala Afganistan'da ve bazıları ülkeden ayrılmak istiyor. İsterlerse tüm Amerikalıları Afganistan'dan çıkarmaya kararlıyız" dedi.
ABD'nin önündeki iki seçeneğin 'Afganistan'dan çekilmek ya da savaşı yükseltmek' olduğunu dile getiren Biden, "On yıl daha sürecek bir savaş dönemi başlatmayı reddediyorum. Savaşı sonsuza kadar uzatmayacaktım" ifadesini kullandı.
ABD ordusu ise Afganistan'dan ayrılan son uçak olan C-17'den yeni fotoğraflar paylaştı. Uçağa son binen Tümgeneral Chris Donahue'nun yanı sıra diğer askerler de fotoğraflarda yer aldı.
Konuyla ilgili bilgisi olan bir kaynağın verdiği bilgiye göre, Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinin ardından havaalanı operasyonlarının yeniden başlamasını görüşmek üzere teknik bir ekibi taşıyan bir Katar uçağı Kabil'e indi.
Kaynak, "Teknik ekibi taşıyan Katar jeti, havaalanındaki operasyonların yeniden başlamasını görüşmek üzere bugün erken saatlerde Kabil'e indi" dedi ve şöyle devam etti:
"Teknik yardım sağlanması konusunda nihai bir anlaşmaya varılmazken, Katar'ın teknik ekibi, diğer tarafların talebi üzerine bu görüşmeyi başlattı. Güvenlik ve operasyon düzeyinde görüşmeler devam ediyor.”
Kaynak, amacın hem insani yardım için uçuşları sürdürmek hem de tahliye çabalarının yeniden başlaması da dahil olmak üzere hareket özgürlüğü sağlamak olduğu bilgisini verdi. Katar hükümeti henüz yorum yapmadı.
Kabil Havalimanı'nda Salı günü gövde gösterisi yapan ve ABD'nin geride bıraktığı helikopterlerle pozlar veren Taliban ise, Afganistan'ın birçok kentinde kutlamalar yaptı.
Konvoyların şehir turları attığı kutlamalarda Host şehrinde ABD, İngiltere, Fransa ve NATO bayraklarının sarılı olduğu tabutlar taşındı ve temsili cenaze töreni düzenlendi.
Taliban'ın yönetimi ele geçirmesinin ardından görünür hale gelmeye başlayan Hakkani ağının liderlerinden Enes Hakkani, örgüt içindeki en korkulan grubu yöneten Siraceddin Hakkani'nin kardeşi.
20 yıllık işgal boyunca ABD ve NATO güçlerine karşı en kanlı saldırıları gerçekleştiren şebekenin esas lideri Siraceddin Hakkani'nin başına 5 milyon dolar ödül konmuştu ve şu an nerede olduğu bilinmiyor.
80'lerdeki Sovyet işgaline karşı savaşan Afgan mücahit komutanlardan Celaleddin Hakkani tarafından kurulan ağ, söz konusu dönemde Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı'nın (CIA) gözdesiydi.
Taliban'ın 1996'da kanlı bir şekilde iktidara gelmesinin ardından Celaladdin Hakkani hükümette bakanlık yaptı, 2010'ların ortasında öldüğü ise yıllar sonra örgütü tarafından itiraf edildi.
Yerine geçen oğullarının Pakistan'la güçlü ilişkileri olduğu biliniyor, Kabil'deki Intercontinental Oteli'ne düzenlenen büyük saldırıyı kardeşlerden Bedreddin'in Pakistan'daki bir otelden cep telefonuyla yönettiği ortaya çıktı.
Kabil'in düşmesiyle kamuoyu önüne çıkan Enes Hakkani ise uluslararası medyaya röportajlar verdi, havalimanında diğer yöneticilerle birlikte gövde gösterisine katıldı.
Ancak bugün ünlü Bagram Hava Üssü'ne yaptığı ziyaret, Taliban hesapları tarafından çarşaf çarşaf yayınlandı. Zira, Enes Hakkani Bagram'da 5 yıl hapis yatmıştı ve 2019'da salıverildi.
20 yaşında idama mahkum edilen Hakkani Bagram'da tutulduğu hücrenin önünde poz verdi, hapishane ziyaretinde yanında korumaları ve yakın ekibi de yer aldı.
'Tarihi ziyaret' başlıkları kullanan ve Amerikan barbarlığının yenildiğini yazan Taliban hesapları, buna karşılık Enes Hakkani'nin Doha'daki ABD-Taliban anlaşmasıyla serbest kaldığını da hatırlattı.
Hafta başında bir helikoptere bağladığı militanıyla bayrak asmayı deneyen Taliban örgütü, bu kez Mezar-ı Şerif kenti üstünde bir grup örgüt üyesiyle gösteri uçuşu gerçekleştirdi.
Afganistan uzmanları, örgütün elindeki hava araçlarından Mi-17 helikopterinin Herat'ta, UH-60 Sikorsky'nin ise Kandahar üzerinde son günlerde uçtuğunu doğruluyor.
ABD'nin çekilmesiyle insan avına hız veren Taliban, intikam için özellikle Batılı güçlerle çalışan tercümanların peşine düştü. Kabil'de bazı evlere baskınlar düzenlendiği bildiriliyor.
Yerel medya, eski tercümanların Taliban militanlarından saklanmaya çalıştığını yazdı. BBC muhabiri Sodaba Haidare ise, Taliban'ın Afganistan'daki Amerikan Üniversitesi öğrencilerinin adlarını ve adreslerini bildiğini aktardı.
Bir öğrenciye gönderilen mesajda ise "Amerikan Üniversitesi'nde okudun ve hükümet için çalıştın. Biraz bekle, seninle uğraşacağız. Tecavüz edip öldüreceğiz" yazıyordu.
Afganistan'da ellerinde ABD pasaportları ve belgeleri olan çok sayıda kişi Taliban militanları tarafından durdurulup havalimanına sokulmadı. Son uçak havalanmasına rağmen havalimanına girmeye çalışanlar, Afganistan'da mahsur kalmış oldu.
ABD'li komutan General Kenneth McKenzie, 100 veya 250 kadar Amerikan vatandaşının Afganistan'da kaldığını doğruladı. İngiltere Dışişleri Bakanlığı da yine bu sabah yaptığı açıklamada yüze yakın Birleşik Krallık vatandaşının Afganistan'dan ayrılamadığını duyurdu. İngilizlerin yanı sıra diğer Batılı ülke vatandalarının da mahsur kaldığı biliniyor.
Kabil'den tahliye operasyonları sürerken terör örgütü DEAŞ'ın Horasan kolu tarafından intihar saldırısı düzenlenmiş ve aralarında 13 ABD askerinin de bulunduğu 170'i aşkın insan yaşamını yitirmişti.
Bir kara saldırısında en fazla sayıda askerini yitiren ABD, 20 yıl süren işgal boyunca toplam 2 bin 461 asker ve sivilini kaybetti. ABD'nin Afganistan'daki 20 yıllık varlığı boyunca, 800 binden fazla ABD askeri ve 25 bin sivil görev yaptı.
ABD'nin 20 yıllık Afganistan sürecinin öne çıkan detayları şöyle oldu: 7 Ekim 2001: ABD öncülüğündeki koalisyon Afganistan'daki Taliban ve El-Kaide mevzilerini bombaladı. Kabil, Kandahar ve Celalabad şehirleri hedef alındı. Taliban, El Kaide lideri Usame Bin Ladin'i teslim etmeyi reddetti.
13 Kasım 2001: Afganistan'da Taliban rejimine karşı savaşan silahlı örgüt olan Kuzey İttifakı, Kabil'i ele geçirdi. 7 Şubat 2009: Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, Afganistan'a gönderilecek askeri birliklerin sayısını artırmayı onayladı. Böylelikle asker sayısı zirveye, 140 bin dolaylarına ulaştı.
28 Aralık 2014: NATO, Afganistan'daki muharebe operasyonlarını sonlandırdı. ABD binlerce askerini geri çekmeye başladı. Kalan askerler Afgan güvenlik güçlerini eğitmek ve desteklemek için kaldı. 29 Şubat 2020: ABD ve Taliban arasında Katar'ın başkenti Doha'da barış anlaşması imzalandı. ABD ve NATO müteffikleri Taliban'ın anlaşmayı bozmaması durumunda 14 ay içerisinde Afganistan'ı terk etmeyi kabul etti.
13 Nisan 2021: ABD Başkanı Joe Biden tüm ABD birliklerinin 11 Eylül'de Afganistan'ı terk edeceklerini duyurdu. 16 Ağustos 2021: Bir aydan biraz daha uzun bir süre içinde, Taliban Kabil de dahil olmak üzere Afganistan'ın dört bir yanındaki kasaba ve şehirlerin kontrolünü ele geçirdi. Afgan güvenlik güçleri Taliban ilerleyişi karşısında çöktü. 31 Ağustos 2021: ABD, Afganistan'dan çekilme sürecini tamamladı.