Son dakika haberleri! İlk sonuçlar gelmeye başladı... Önde gidiyor!
04.11.2020 - 05:32 | Son Güncellenme:
Bütün dünya ABD seçimlerine kilitlendi, seçmenler oy merkezlerinde uzun kuyruklar oluşturuyor. Oy kullanma işlemi Türkiye saatiyle 4 Kasım'da sabaha karşı bitecek. Mevcut Başkan Donald Trump, "Kazanmak kolay, kaybetmek ise hiçbir zaman kolay değil" dedi. ABD başkanlık yarışında Cumhuriyetçi Donald Trump Kentucky'yi, Missouri'yi, Oklahoma'yı, Missisipi'yi, Alabama’yı, Kentucky'yi, Güney Carolina'yı, Tennessee'yi ve West Virginia'yı, Demokrat Joe Biden ise Illinois, Virginia, New Jersey, Maryland, Washington D.C, Connecticut ve Vermont'u kazandı.
Dünyanın soluğunu tutarak beklediği gün geldi çattı, ABD'de yaklaşık 250 milyon seçmen bugün son sözü söylemek ve başkanı belirlemek üzere sandığa gitmeye başladı.
Doğu kıyısındaki New York'tan batıdaki Teksas'a kadar birçok eyalette seçmenler oy kullanmak için sıraya girdi.
Teksas'taki seçmenlerin daha hava aydınlanmadan oy merkezlerine gittiği görülürken, birçok eyalette kuyruklar şimdiden yüzlerce metreyi buldu.
Seçime katılımın 1908 yılından bu yana rekor düzeyde gerçekleşmesi beklenirken, koronavirüs salgınında hem vaka hem de ölümlerde ilk sırada yer alan ülkede seçmenlerin çoğunlukla maske taktığı ve sosyal mesafeye uyduğu görüldü.
Anketlerde geride görünen ancak yine de bir sürpriz yapma ihtimali dışlanmayan Başkan Donald Trump, oy verme işleminin başlamasıyla ilk açıklamasını yaptı.
Beşinci gün üst üste ABD Posta Servisi bir önceki günden daha az oy pusulası taşıdı. Eyaletlerin yarısından fazlasında seçimin bitiş saatinden sonra ulaştırılan oylar kabul edilmeyecek.Posta servisi ulusal ölçekte oyların yüzde 97'sini ulaştırdığı Çarşamba gününden itibaren düşüş yaşıyor. Şu anda bu oran yüzde 90'a düşmüş durumda.Atlanta bölgesine ise pusulaların yüzde 52'si, North Carolina'da ise yüzde 69'u Pazar ve Pazartesi günleri zamanında ulaştırılabildi.
Nebraska'da bir seçim yetkilisi insanlara, kendilerini arayarak "evde kalın, güvende kalın" mesajı bırakan otomatik aramaya itibar etmemeleri çağrısında bulundu. Bir CNN çalışanı da Atlanta'da bu mesajı aldığını, robotik bir sesin "Evde kalın, güvende kalın" dediğini söyledi. FBI devreye girerek araştırma başlattı.Aramanın kaynağı henüz bilinmiyor.
Beyaz Saray'ın çevresi tellerle çevrildi. Yetkililer en kötü senaryoya karşı hazırlıklı olmak istediklerini söyledi.
Teksas, Florida ve Pennsylvania'da kazanacağını düşündüğünü söyleyen Başkan Trump, "Ancak bir zafer kazanırsam zafer ilan ederim. Zafer ilanı konusunda oyun oynanacak bir durum görmüyorum" dedi.
Demokrat aday eski başkan yardımcısı Joe Biden ise, seçim gününe Wilmington'daki Katolik St Joseph kilisesine ziyaret ederek başladı. Biden'ın yanında torunu Finnegan Biden da vardı.
CNN International, 29 delegeyle en büyük kritik eyalet olan Florida'da yaklaşık 9,1 milyon erken oyun kullanıldığını bildiriyor. Bu rakam, 2016 seçimlerinde kullanılan toplam 9,6 milyon oyun yaklaşık yüzde 95'i. Yerel saatle 19.00'da sandıkların kapanacağı Florida'yı kazanan aday, zafere uzanma yolunda önemli bir avantaj elde edecek gibi duruyor. Florida, postayla kullanılan oyların işlenmesine önceden başlayan eyaletler arasında.
Güney Kore'den Hindistan'a, Çin'den Sırbistan'a birçok ülke gözünü ABD'ye çevirmiş durumda. Uluslararası haber ajansları, Hindistan'da iki aday için de dua edenlerin fotoğraflarını servis ediyor.
Hindistan kökenli bir anneden dünyaya gelen Demokrat başkan yardımcısı adayı Kamala Harris için dua edenlerin yanı sıra, Başkan Donald Trump için de ayin düzenleyenler var.
Çin'de ise devlet medyasının manşetleri bugün ABD seçimlerine ayrılmış durumda. Güney Kore'deki televizyonlar canlı yayınlarla seçim haberlerini izleyicilerine aktarıyor.
İlk sonuçlar, bir seçim geleneği olan iki köyden geldi. Geleneğe uygun olarak New Hampshire eyaletindeki iki köyde gece yarısından itibaren başladı. Kanada sınırındaki Dixville Notch ve Millsfield köylerindeki seçmenler, yerel saatle 24.00'ten itibaren oy kullanmak için sandık başına gitti.
Köylerde oy verme işlemi hızla sonuçlanırken sandıklar açıldı. Dixville Notch kasabasında kullanılan beş oyun tamamını Demokrat Parti adayı Joe Biden kazandı. Millsfield'de ise Cumhuriyetçi Parti adayı Başkan Donald Trump 16 oy kazanırken Biden beş oyda kaldı.
ABD'de seçim sonuçlarının belli olmaması veya adaylardan birinin sonucu kabul etmemesiyle şiddet olaylarının patlayacağı endişesi var. New York'tan Washington'a birçok şehirde dükkanlar tahta plakalarla kapatıldı.
Seçim sonucunun belki de başkanı tayin edeceği kritik eyalet Pennsylvania'da ise Ulusal Muhafızlar'ın Philadelphia belediyesinin önüne konuşlandırıldığı görülüyor.
Son anketler Demokrat aday eski Başkan Yardımcısı Joe Biden'ın yarışı önde götürdüğüne işaret ediyor. Ancak Cumhuriyetçi Parti adayı Başkan Donald Trump'ın dört yıl önceki gibi bir sürprize imza atma olasılığı henüz saf dışı bırakılmıyor. ABD'deki iki aşamalı seçim sistemi nedeniyle kazanmak için ülke genelinde en yüksek oyu almak yeterli değil. Kazanmak için 538 sandalyeli Seçici Kurul'da en az 270 delege sayısına ulaşmak gerekiyor.
Bu yıl koronavirüs salgını nedeniyle postayla oy kullanmayı tercih eden seçmenlerin sayısındaki artış, sayım işleminin uzama ve sonucun belli olmasını geciktirme ihtimalini de beraberinde getiriyor. Geçmişe kıyasla postayla oy kullanan seçmenlerin sayısında büyük bir artış görülüyor. Son verilere göre 99 milyon 600 bin erken oy kullanıldı. Bu oyların 63 milyon 936 bini mektupla, 35 milyon 720 bini ise doğrudan sandığa giderek verildi.
Bu da, postayla kullanılan oyların toplanması ve sayım süreci nedeniyle bazı yerlerde sonuçların netleşmesinin günler sürebileceği anlamına geliyor. Postayla kullanılan oy sayısındaki artış, kazananın seçim gecesi belli olmayabileceği ihtimalini gündeme getiriyor. Bu nedenle de açıklanacak ilk sonuçlara ihtiyatlı yaklaşılması öneriliyor.
Postayla kullanılan oyların ne zaman ve nasıl sayılacağına ilişkin her eyaletin kendi düzenlemesi var. Dolayısıyla eyaletlerin sonuçları bildirme zamanlamaları da farklılık gösteriyor. Florida ve Arizona gibi bazı eyaletlerde oy pusulalarının sayımına seçimden haftalar önce başlandı.
Aralarında Wisconsin ve Pennsylvania'nın olduğu diğer başka eyaletler ise postayla gelen pusulaların sayımına seçim günü başlıyor. Bu nedenle buralarda sayım işleminin daha uzun süreceği tahmin ediliyor.
Durumu daha da karmaşık hale getiren bir diğer unsur da her eyaletin postayla kullanılan oyların kabulü için belirlediği son tarihin farklı olması. Georgia gibi eyaletlerde, yalnızca 3 Kasım'dan önce ulaşan pusulalar sayılıyor. Ohio gibi başka yerlerde ise gönderim tarihi 3 Kasım'dan önce olan pusulalar, ulaşma tarihlerine bakılmaksızın sayıma dahil ediliyor.
Bu nedenle bazı yerlerde kesin sonuçların alınmasının haftalar sürmesine kesin gözüyle bakılıyor. Bu da seçimin resmi kazananının açıklanmasının uzun zaman alabileceği anlamına geliyor.
Geçmişte bu durum söz konusu olmamıştı. Normal şartlar altında ABD'nin Batı Yakası'ndaki eyaletlerde sandıkların kapanmasıyla birlikte TSİ 07.00 civarında sonuçlar netleşmeye başlıyordu. 2008 seçimlerinde kesin sonuçlar tam bu saatte, 2012'de ise 15 dakika sonra gelmişti.
2016'daki en son seçimlerde ise Donald Trump, Pennsylvania'yı kazanana kadar sonuçlar netleşmemiş ve ancak bu eyaletten TSİ 09.35'te sonuçlar geldiğinde kazandığı kesin olarak ilan edilmişti.
ABD'deki seçimlerle ilgili bu yıl takip edilmesi gereken başka noktalar da var. Bunlardan ilki, açıklanan ilk sonuçların yanıltıcı olma ihtimali. Zira eyaletler arasında sonuçların açıklanmasıyla ilgili ciddi farklılıklar bulunuyor.
Bazı eyaletlerde seçim günü şahsen kullanılan oylara sayımda öncelik veriliyor. Yapılan kamuoyu araştırmaları Trump seçmenlerinin seçim günü sandığa gitmeyi tercih ettiğini gösteriyor ve bu da gelen ilk sonuçların Başkan lehine çıkacağı tahminini beraberinde getiriyor.
Ancak diğer eyaletlerde 3 Kasım'dan önce postayla ulaşan oyların sayımına öncelik veriliyor ya da bu oylar seçim günü kullanılanlarla birlikte sayılıyor. Bu eyaletlerden çıkacak sonuçların ise Demokratların Cumhuriyetçilere kıyasla postayla oy kullanmayı daha çok tercih etmelerinden dolayı Biden lehine olması bekleniyor.
Bir diğer konu da seçimde hile olması ihtimali. Bu iddia, Trump kampanyası tarafından sık sık gündeme getiriliyor. Bununla birlikte ABD'de seçimler hile yapılma oranı çok ama çok düşük. Postayla kullanılan oyların seçim hilesi riskini artırdığına dair herhangi bir somut kanıt bulunmuyor.ABD'de 2017 yılında Brennan Center for Justice adlı bir kurum tarafından yapılan araştırma, hileli kullanılan oyların oranını yüzde 0,00004 ile yüzde 0,0009 aralığında olduğunu ortaya koydu.
Eğer 3 Kasım'ı 4 Kasım'a bağlayan gece, Seçici Kurul'da adaylardan birisinin net bir şekilde çoğunluğu almasını sağlayacak sonuçların gelmemesi halinde, günlerce ve hatta haftalarca sayım işleminin tamamlanması beklenebilir. Normal şartlar altında da sayım işlemi aslında seçim gecesi tamamlanmıyor. Ancak yine de kazananla ilgili kesin bir tablo ortaya çıkıyor.
Bu yıl ise erken kullanılan oy sayısının artması gecikmelere neden olabilir. Dahası bazı eyaletlerde işin mahkemelere taşınması ve bunun da süreci daha da uzatması muhtemel. Nihai sonuçların çıkmasının zaman alacağı biliniyor. Ancak bazı eyaletlerden gelen sonuçlar kazananın kim olacağı konusunda ipuçları verebilir.
Bu eyaletlerden birisi Kuzey Carolina. Seçim günü öncesi sandığa şahsen gidip oyunu kullananların sayısı bu eyalette çok yüksek. Seçim günü sandıklar da TSİ 03.30'da kapanacak. Bu durum bu eyaletten sonuçların hızlı gelebileceğine işaret ediyor. Donald Trump, 2016'da Seçici Kurul'da 15 delegesi bulunan bu eyaleti kılpayı kazanmıştı. Yapılan anketler, bu yıl Biden'ın kılpayı önde olduğunu gösteriyor. Biden'ın bu eyaleti kazanması, seçimden galip çıkma umutlarını artırabilir.
Buradan yarım saat sonra ise bir diğer kritik eyalet olan Florida'da sandıklar kapanacak. Son yıllarda bu eyalet seçimin kaderi açısından belirleyici rol oynadı. Bu yıl da benzer bir durum ortaya çıkabilir. Florida ile ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da burada sayım sırasında şahsen ve postayla kullanılan oylara öncelik verilmesi. Dolayısıyla gelecek olan ilk sonuçlar Biden lehine olabilir.
TSİ 05.00'te bir diğer kritik eyalet olan Arizona'da oy verme işlemi sona erecek. Bu eyalette erken kullanılan oyların sayım işlemi 20 Ekim'de başladı. 2016'daki seçimlerde Trump'ın kazandığı bu eyalette, son dönemde yapılan araştırmalar Biden'ı önde gösteriyor. Aynı Florida'da olduğu gibi, burada da ilk açıklanan sonuçlar Biden lehine çıkabilir.
Diğer başka eyaletlerdeki düzenlemeler ise 3 Kasım'a kadar tek bir pusulanın dahi sayılmamasını öngörüyor. Bu da seçimin sonucu açısından kritik rol oynayabilecek bazı çekişmeli eyaletlerde sonuçların açıklanmasının zaman alabileceğine işaret ediyor.
Ohio'da sandıkların kapanma zamanı TSİ 03.30. Seçim günü ilk sonuçların açıklanması bekleniyor ancak nihai sonuçlar tüm pusulalar sayılıp, oylar kesinleştikten sonra açıklanacak. Bunun için de 28 Kasım'a kadar süre var. Ohio yalnızca çekişmeli eyaletlerden birisi değil. Aynı zamanda başkanlık için "kahin eyalet" olarak da biliniyor. Zira İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana bu eyaleti kazanan aday başkanlığı da kazandı.
Pennsylvania'da seçim günü sandıklar 04.00'te kapanacak. 20 delegeye sahip olan bu eyalet, seçimin galibinin belirlenmesinde kritik rol oynayabilir. Pennsylvania, Biden'ın doğum yeri olma özelliğine de sahip. Trump, 2016'da seçimleri sadece 0,4 puan farkla kazanmıştı.
Wisconsin ve Michigan'da ise sandıkların kapanış saati TSİ 05.00. Demokratlar, dört yıl önce 0,7 puanla kaybettikleri bu eyaleti kazanmak için büyük çaba harcıyor. Bazı kamuoyu yoklamalarının Biden'ı önde göstermesine karşın nihai sonuçları kesin olarak tahmin etmek güç.
Komşusu Michigan'daki yarış daha yakından takip ediliyor. Burası hem Biden hem de Trump için nihai zafer ilan etmeleri açısından kritik yerler arasında bulunuyor.
First Lady Melania Trump, Florida'da oyunu kullandı. Çift geçen sene New York'tan Florida'ya taşınmıştı.
Başkan Trump, Virginia'daki kampanya merkezine geldi. Trump, "Florida'da çok iyi gittiğimizi duydum. Arizona'da da iyi gidiyoruz. Texas'ta ise mükemmeliz. Sanırım harika bir akşam geçireceğiz. Kazanmak kolaydır, kaybetmek ise hiçbir zaman kolay değildir" dedi.
Demokrat Başkan Yardımcısı adayı Kamala Harris, Detroit Havalimanında gazetecilerle konuştu. Harris, "Amerikan halkına güvenin. Kime oy verirsek verelim demokrasinin onurunu koruyacağımıza inanıyorum" dedi.
Demokrat aday Biden, Philadelphia'da konuştu. Kalabalığa seslenen Biden "Amerikan tarihindeki en yüksek katılımı bu seçimde göreceğiz" dedi.Şu ana kadar oy kullananların yüzde 54'ünün kadın olduğunu söyleyen Biden, Trump'ı eleştirerek "Kimin oy vereceğine kendi karar verebileceğini sanıyor. Kimin başkan olacağına halk karar verir" diye konuştu.
ABD medyası, ABD Başkanı Donald Trump'ın, rakibi Joe Biden karşısında ilk sonuçlara göre Kentucky ve Indıana eyaletlerinde önde olduğunu duyurdu.
Trump Kentucky'yi, Missouri'yi, Oklahoma'yı, Missisipi'yi, Alabama’yı, Kentucky'yi, Güney Carolina'yı, Tennessee'yi ve West Virginia'yı kazandı.
Joe Biden, Ilinois, Virginia, New Jersey, Maryland, Washington D.C, Connecticut ve Vermont'u kazandı.
