Son dakika...Burun buruna geldiler! Çin ve ABD uçakları bir kez daha karşı karşıya!
01.02.2021 - 07:16 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
ABD ile Çin arasındaki gerilim büyüyor. Son dönem ticaret savaşlarıyla gündeme gelen iki ülke arasında kıvılcımlar bu sefer askeri tansiyon nedeniyle çakıyor. Geçtiğimiz hafta bir USS Theodore Roosevelt'in Güney Çin Denizi'ne ulaşması ve çok sayıda Çin savaş uçağının Tayvan hava sahasını ihlal etmesiyle gerilim zirveye tırmanmıştı. Birçok uzman bu durumu Çin'in gövde gösterisi olarak yorumlarken bugün iki ülkenin silahlı güçleri bir kez daha karşı karşıya geldi...
Tayvan ABD faaliyetleri hakkında nadiren kamuoyuna açıklama yapıyor. Diplomatik kaynaklar ABD silahlı kuvvetlerinin sık sık Tayvan Boğazı'ndan geçtiğini ancak Tayvan'ın daha önce kamuoyuna bu tip açıklamalar yapmadığını belirtti.
Tayvan Savunma Bakanlığı, 2 J-10 saldırı uçağı, 4 J-11 avcı uçağı ve 1 Y-8 keşif uçağı olmak üzere toplam 7 Çin uçağının Pratas Adaları yakınlarında ABD kuvvetleri ile aynı sulara uçtuğunu söyledi.
Bakanlığın ABD güçlerine dair detay vermemesi ise dikkat çekti.
Açıklamada, Çin'in ihlalinin ardından Tayvan savaş uçaklarının bölgeye sevk edildiği ve uçaklara telsizle uyarı yapıldığı ifade edildi.
Geçtiğimiz hafta Çin, ABD'de Donald Trump'ın koltuğunu kaybedip Joe Biden'ın resmen başkan olmasından günler sonra en büyük uluslararası meydan okumayı gerçekleştirdi.
Pekin yönetimi bağımsızlığını kabul etmediği Tayvan semalarında çok sayıda savaş uçağı uçurdu, Güney Asya'da şimşek yüklü bulutlar çarpıştı.
Çin Salı günü Güney Çin Denizi'nde bir tatbikata giriştiğini resmen duyurdu, Reuters gövde gösterisinin ABD uçak gemisinin bölgeye ulaşmasından hemen sonra gerçekleştiğini bildiriyor.
Tayvan, USS Theodore Roosevelt uçak gemisinin tartışmalı Güney Çin Denizi'nde bulunduğu sırada en az 15 uçağın hava sahasını ihlal ettiğini açıkladı. Çin jetlerine karşı Tayvan savaş uçakları da havalandı.
Analistler, Çin'in gövde gösterisiyle Joe Biden'ın Tayvan'a vereceği desteğin seviyesini test ettiğini belirtiyor. BBC Tayvan muhabiri Cindy Sui, 'Biden için güçlü bir mesaj' verildiğini aktarıyor.
BBC muhabirine göre, Pekin yönetimi arka bahçesi gibi gördüğü bölgede jetlerini uçurarak aynı zamanda Tayvan lideri Tsai Ing-wen'e de bir uyarı gönderiyor.
Sürekli olarak Çin tehdidi altında yaşayan Tayvan, geçen hafta ülkenin kuzeyindeki Hsinchu'da bir tatbikat düzenlemişti.
Tankların yanı sıra havan ve zırhlı araçların da yer aldığı tatbikat, ABD'nin başkenti Washington'daki görev değişiminden saatler öncesinde gerçekleşmişti.
2 DAKİKA 30 SANİYELİK VİDEO
Tayvan ve Çin, hayli fırtınalı geçen 2020 yılını geride bıraktı. Eylül ayında savaş uçaklarıyla birbirlerine meydan okudular, birkaç hafta geçmeden resmi televizyon bu kez dünyanın yüreğini ağzına getiren görüntüleri ekrana getirdi.
Çin ordusu, komşu ülke Tayvan'ın işgalini prova eden bir tatbikata girişti. Amerikan Washington Post gazetesi, 'Çin Tayvan'ı yeni video görüntüsüyle tehdit etti' başlığıyla haberi sundu.
Çin Merkez Televizyonu (CCTV) kanalının yayınladığı video kaydında, binlerce askerin havadan ve karadan ismi açıklanmayan bir adaya füzeler ve insansız hava araçlarıyla saldırdığı görülüyor.
Adanının kıyısına çıkarma yapan Çin birliklerinin gerçek mermiler kullandığı bildiriliyor. 2 dakika 30 saniyelik kayıtta havalanan helikopterlerden de yine füzeler ateşlendi. Su altında gerçeleşen patlamalar, ateş açan tanklar, karadan fırlatılan onlarca füze video kaydında dikkat çeken ayrıntılar arasında.
İngiliz basını, bölgedeki fay hatlarını tetikleyen çok boyutlu tatbikat görüntüsünün Çin'in güneyindeki Fuijan ve Guangdong eyaletlerinde kaydedildiğini aktarıyor.
Uluslararası medya, gövde gösterisinin zamanlamasına özellikle dikkat çekiyor. Zira, Çin, Tayvan adına casuslukla suçladığı 100'den fazla kişiyi yakaladıktan sonra tatbikata girişti.
Resmi televizyon CCTV, haberinde yakalanan şüphelilerden Tayvanlı işinsanı Li Mengju'nun Hong Kong sınırında Şıncın kentinde paramilis kolluk kuvvetlerinin fotoğraflarını çektiğini savundu.
CCTV ayrıca, Li'nin cezaevi kıyafetiyle yaptığı "Çok üzgünüm. Geçmişte birçok kötü, yanlış şey yaptım. Belki ana vatana zarar verdim" açıklamasını da ekrana getirdi.
Söz konusu ifadenin yargılama yapılmadan resmi televizyonda yayınlanması beklendiği gibi Tayvan ve Batılı ülkelerin tepkisini çekti.
ABD'li üst düzey ismin Tayvan'ı ziyaret etmesiyle Eylül ayı ortasında bölgede gerilim zirveye çıkmıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın en üst düzey diplomatı Keith Krach'ı taşıyan uçak, Çin'in bağımsızlığını tanımadığı Tayvan'a indi.
Özel jetin başkent Taipe'ye inmesinden saatler sonra ise Çin Tayvan Boğazı'nda gerçek mermilerle üç günlük bir tatbikata giriştiğini dünyaya duyurdu. Çin Savunma Bakanlığı sözcüsü Ren Guoqiang, ABD ve Tayvan yönetimlerini gizli anlaşmaları artırmak, sık sık karışıklığa yol açmakla suçlayıp çok ağır ifadeler kullandı:
"Tayvan'ı Çin'i kontrol etmek için kullanmak veya kendini geliştirmek için yabancılara güvenmeye çalışmak hayal kurmaktır. Ateşle oynayanlar yanacak."
Sözcü Ren Çin ordusunun gövde gösterisiyle ilgili detay vermezken, Reuters Pekin yönetiminin Tayvan'ın güneybatı kıyılarında iki hafta önce de tatbikat yaptığını hatırlatıyor.
Tayvan Savunma Bakanlığı ise çok sayıda Çin savaş uçağının Tayvan Boğazı'nı geçtiğini açıkladı, gelişme uluslararası haber ajansları tarafından 'son dakika' koduyla duyuruldu. Resmi açıklamaya göre, Çin savaş uçaklarının hava sahasına girmesi üzerine Tayvan jetleri de acil şekilde havalandı ve Çin'in faaliyetleri takip edildi.
Savunma Bakanlığı, Çin'e ait H-6 bombardıman uçağının Tayvan yakınlarına kadar sokulduğunu gösteren bu fotoğrafı paylaştı. Tayvan lideri Tsai Ing-wen'in sözcüsü Xavier Chang ise, Çin'e tatbikatı kısıtlama uyarısı yaptı.
Krach'ın Taipe'ye gitmesi, ABD'nin Tayvan'daki yönetimi Çin'in resmi temsilcisi olarak tanımayı bırakıp Pekin'deki Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik ilişki kurduğu 1 Ocak 1979'dan bu yana Dışişleri Bakanlığı nezdinde adaya yapılan en üst düzey ziyaret oldu.
Yaz mevsiminde ise, Çin'in savurduğu işgal tehdidi üzerine Tayvan ordusu büyük bir tatbikat yapmıştı. Çin'in bağımsızlığını tanımadığı Tayvan, muhtemel bir işgale karşı Taichung yakınlarında 8 bin askerin katıldığı bir gövde gösterisine girişti.
Han Kuang adı verilen ülkenin geleneksel büyük tatbikatından fotoğrafları, uluslararası haber ajansları Reuters ve Associated Press (AP) dünyaya servis etti. Tatbikatın en çarpıcı detayı, karadan ve havadan füzelerin fırlatılması oldu. Tayvan ordusu, adanın Çin'e bakan sahilinden havadan füze denemesi gerçekleştirdi.
Gerçek mermilerin ateşlendiği gövde gösterisinde F-16 savaş uçakları ile yerel Cihng-kuo jetleri karadaki hedefleri yerle bir etti. AP, onlarca helikopterin de füzeler fırlattığı tatbikatta yerdeki tankların da arka arkaya ateş açtığını aktardı.
Tatbikatı izleyenler arasında, Tayvan lideri Tsai Ing-wen de vardı. Yeşil askeri üniforma giyen Tsai'nin başına da askeri kask taktığı göze çarptı. "Dünyanın ülkemizi korumak için gösterdiğimiz çaba ve kararlılığı görmesini istiyorum" diyen Tayvan lideri Tsai, Ocak ayında görevine yeniden seçildi.
Çin'li üst düzey bir generalin Mayıs ayı biterken Tayvan'a saldırabileceklerini söylemesi, dünyayı alarma geçirmişti. Çin Merkez Askeri Komisyonu Müşterek Kurmay Dairesi Başkanlığı'nın başındaki General Li Zuocheng, bağımsızlığı engellemek için askeri seçeneceğin masada olduğunu belirterek işgal sinyali verdi:
"Barışçıl birleşme imkanı ortadan kalkarsa, Halk Kurtuluş Ordusu olarak, bölücü entrikaları ve eylemleri kararlı şekilde dağıtmak için gerekli tüm adımları atacağız. Tayvan Boğazı'ndaki durumu dengelemek ve kontrol etmek için gerekli tüm önlemleri alma seçeneğini saklı tutuyor ve kuvvet kullanımı olmayacağına yönelik söz de vermiyoruz."
General Li, 1979'da Çin’in Vietnam işgalinde görev alan ve savaş tecrübesi olan birkaç kıdemli subayından biri.
Tayvan, Çin'in en hassas bölgesel sorunu. Çin'de 2005 yılında Ulusal Halk Kongresi'nin yıllık toplantısında, Tayvan’ın bağımsızlığına karşı gündeme alınan yasa tasarısı oybirliğiyle kabul edilmişti.
Söz konusu yasa, resmi olarak bağımsızlık ilan etmesi halinde Tayvan’a karşı askeri güç kullanılmasını öngörüyor.
Çin Tayvan'ı bir gün anakara ile bir araya gelecek bir eyaleti olarak görse de, birçok Tayvanlı ülkelerinin bağımsız olduğunu savunuyor.
Çin ayrıca uluslararası alanda tecrit etmeye çalıştığı Tayvan'la, diplomatik ilişkileri olan az sayıdaki ülkeye de baskı uyguluyor.
Pekin yönetimi 2019'un başında Tayvan'ın bağımsızlığının bir felaket olacağını duyurmuş, Şi Jinping ada ülkesinin egemenliklerini kabul etmemesi halinde saldırabileceklerini söylemişti.
Ada ülkesindeki bağımsızlık yanlılarını tehdit eden Çin lideri Şi, "Tayvan'daki herkes, bağımsızlığın, büyük bir felaket olacağını anlamalıdır" demişti:
"Ayrılıkçı herhangi bir adıma izin vermeyeceğiz. Kuvvet kullanmamak noktasında bir söz vermeyeceğimiz gibi, tüm gerekli adımları atmak konusunda da hakkımızı saklı tutacağız"
Şi Jinping'in açıklamalarından sonra Çin ordusu Tayvan adası yakınlarında savaş uçakları ve gemilerin katıldığı gövde gösterilerine girişmişti.
Tayvan lideri Tsai Ing-wen ise, Pekin yönetimine verdiği yanıtta ülkesinin asla 'Tek ülke, iki sistem' düzenine geçmeyi kabul etmeyeceğini ilan ederek "Çin'in imzaladığı 1992 Mutabakatı 'Tek Çin' düzenine işaret ediyor. Şi Jinping'in sözleri kaygılarımızın yersiz olmadığını gösterdi" diye konuşmuştu.
Tayvan ordusu, aynı yılın Mayıs ayında gerçek füzeler ve mermilerle Çin işgaline karşı arka arkaya tatbikatlar düzenlemişti.
Güney kenti Pingtung kıyılarındaki tatbikatta savaş gemileri ateş açmış, tank ve top atışları yapılmış, jetle ve helikopterler füze fırlatmıştı.
Aynı hafta içinde üç savaş uçağı muhtemel bir Çin saldırısına karşı bir otoyola iniş yapmış, görüntüler günlerce dünyada konuşulmuştu.
Doğudaki Hualien açıklarında gerçekleşen bir başka tatbikatta ise savaş gemisinden anti denizaltı füzeleri ateşlenmişti.
Tayvan'ın en önemli müttefiki ise, ABD. Washington, Nisan ve Mayıs 2019'da Çin'in muhalefetine rağmen Tayvan Boğazı'na savaş gemileri gönderdi.
Corona virüs ve ticaret savaşları, ABD'nin Çin'e yaptırımları ve Güney Çin Denizi'nde Pekin'in askeri ağırlığını artırmasının yanı sıra Tayvan da taraflar arasındaki gerginlik başlıklarından biri.
ABD Tayvan'la diplomatik ilişkisi kurmasa da çeşitli anlaşmalar gereği Tayvan'ı koruma altında tutuyor ve bu ülkeye silah satıyor. Pentagon'un açıkladığı verilere göre, son 10 yılda Tayvan'a 15 milyar dolardan fazla silah satışı yapıldı.
Tayvan Boğazı, Çin'le Tayvan'ı birbirinden ayırıyor. Boğazın genişliği ise, 180 kilometre.
1949 yılında Çin iç savaşı sırasında, komünistlere yenilen milliyetçiler, Tayvan adasına kaçmışlardı.
Nüfusunun yüzde 90'ından fazlası Han kökenli Çinli olan Tayvan, Çin ile ticari ve kültürel ilişkileri bulunmakla birlikte, ülkenin demokratik niteliğini de korumak istiyor.
ABD Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon) geçen yılın başlarında yayınladığı bir rapor, Çin'in dünyanın en gelişmiş silah sistemlerine sahip olduğunu göstermişti.
Pentagon'un istihbarat faaliyetlerini yürüten Savunma İstihbarat Dairesi'nin (DIA) raporuna göre Çin, bazı alanlarda rakiplerini geçti.
Raporda, Çin kısmen ülke pazarına girecek yabancı şirketlere teknolojik sırlarını verme zorunluluğu getiren yasaları sayesinde son yıllarda askeri alanda büyük ilerleme kaydetti.
Raporda, "Mümkün olan her yolla teknolojiye erişen Çin, donanma tasarımları, orta ve uzun menzilli füzeler ve hipersonik silahlar da (ses hızından defalarca daha hızlı olan ve füze savunma sistemlerine yakalanmayan füzeler) dahil olmak üzere bir dizi teknolojide lider konumuna yükseldi. Teknoloji erişimine çoklu yaklaşık sayesinde Çin Halk Kurtuluş Ordusu şimdi bazı en modern silah sistemlerine sahip. Hatta bazı alanlarda dünya lideri" denildi.
DIA'nın raporunda, "Hava, deniz, uzay ve siber uzaydaki askeri kabiliyeti, Çin'i bölgede iradesini dayatabilecek konuma getirdi" ifadesi yer alıyor.
İstihbarat raporunda, Çin'in bölgesel ve küresel hedefleri vurabilecek, radara yakalanmayan orta ve uzun menzilli savaş uçakları geliştirdiğini, bu uçakların 2025'e kadar operasyonel hale gelebileceği belirtiliyor.
