İlkbahar, yaz, sonbahar, kış: Mevsimler neden sürekli değişiyor?
17.10.2024 - 15:18 | Son Güncellenme:
Dünyamızın farklı bölgelerinde bir yıl boyunca dört farklı mevsim yaşanır; ilkbahar, yaz, sonbahar ve kış. Peki, hiç merak ettiniz mi mevsimler neden oluşur? Bunun en önemli sebebi, Dünya'nın Güneş etrafında dönerken eğik durmasıdır. Daha doğrusu Dünya'nın kendi ekseni etrafında hafif bir eğimi vardır ve bu eğim ise yıl boyunca farklı bölgelerin güneşten farklı miktarda ışık ve ısı almasına yol açar.
Son verilere göre Dünya'nın ekseni yaklaşık 23,7 derece eğimlidir ve bu eğim, Güneş ışınlarının gezegenimize geliş açısını değiştirir. Dünya, Güneş etrafında dönerken bir yarım küre (örneğin kuzey yarım küre) Güneş'e doğru eğildiğinde yaz yaşanır. Aynı anda, diğer yarım kürede (güney yarım küre) kış mevsimi yaşanır. Bu durum bir yıl boyunca değişir ve böylece mevsimler döngüsel olarak değişir.
DÜNYA HAFİF EĞİK ŞEKİLDE DÖNER
Dünya'nın ekseni, tam anlamıyla dik değil hafif eğik bir şekilde durur. Bu eğim dolayısıyla da yıl boyunca farklı bölgeler Güneş’ten farklı açılarla ışık alır. Örneğin, yaz aylarında kuzey yarım küre Güneş'e daha fazla eğimli olduğundan daha fazla ışık ve ısı alır. Aynı zamanda güney yarım küre ise Güneş'e daha uzak kaldığı için kış yaşar.
GÜNEŞ’İN ETRAFINDAKİ YOLCULUK
Dünya, Güneş etrafında yaklaşık 365 gün süren bir tur atar. Bu hareket sırasında Dünya'nın farklı bölgeleri güneşe olan yakınlıklarına göre farklı mevsimler yaşar. Örneğin, Dünya'nın bir yarısı yazı yaşarken, diğer yarısı kış mevsimi içindedir. Yani Dünya’nın, yörüngesindeki bu yıllık hareketi, mevsimlerin değişmesine olanak sağlar.
HER İNSAN DÖRT MEVSİMİ DENEYİMLEYEMİYOR
Evet, bir yıl içerisinde dört mevsim vardır fakat sadece orta enlemlerde (30° ila 60° kuzey ve güney enlemleri arasında) bulunan bölgelerde bu doğal döngü tam anlamıyla yaşanır. Örneğin Türkiye, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri'nin büyük bir kısmı, Çin gibi ülkeler bu enlemlerde yer alır ve dört mevsimi deneyimler. Bazı bölgeler yıl boyunca sürekli yaz sıcaklığıyla kavrulurken, bazıları ise hiç bitmeyen bir kışın soğuğuyla kaplıdır. Bu durumun ana sebebi ise Güneş ışınlarının eşit olarak dağılmaması ve yine dünyanın eksen eğikliğidir.
EKİNOKSLAR VE GÜNDÖNÜMLERİ
Mevsimlerin başlangıcını belirleyen özel günler vardır. Bunlara ‘ekinoks’ ve ‘gündönümü’ denir. İlkbahar ve sonbahar ekinokslarında, Dünya’nın her iki yarısı da eşit miktarda Güneş ışığı alır, bu yüzden gece ve gündüz eşit uzunluktadır. Yaz ve kış gündönümlerinde ise en uzun gün ve en uzun gece yaşanır. Örneğin, yaz gündönümünde en uzun gün yaşanırken, kış gündönümünde ise en uzun gece olur. Ayrıca belirtmekte fayda var, birçok topluluk bu özel günleri, ekinoksları bayram olarak kabul eder, festivaller düzenlenir, örneğin ilkbahar ekinoksu doğanın yeniden doğuşu, canlanışı kabul edilir.
