Beyni uyanık tutan esneme neden bulaşıcıdır?
07.12.2024 - 16:58 | Son Güncellenme:
Esneme, günlük hayatımızın o kadar doğal bir parçasıdır ki üzerine çok da düşünmeyiz. Gün içerisinde birçok kez esneriz. Sabah uyanırken, derin bir sohbette sıkılırken ve hatta bir arkadaşımızın esnediğini görürken istemsizce biz de esneriz. Peki, bu yaygın ama gizemli hareketin ardında yatan asıl sebepleri hiç düşündünüz mü? Niçin birisi esnediği zaman biz de esneme ihtiyacı hissederiz?
Esnemek, sadece bir yorgunluk belirtisi değildir. Bazen sıkıldığınızda, bazen de uyumadan hemen önce, uykunuz bastırmaya başladığı zaman esnersiniz. Ancak ilginç olan şu ki, sadece insanlar değil, pek çok hayvan da esner. Araştırmalara göre, esneme vücudun daha fazla oksijen almasını sağlayarak beyni uyanık tutmayı sağlar. Öte yandan, esnemenin bulaşıcı olması sosyal bağlarla ilişkilendirilir ve empati yeteneğimizin güçlü olmasının bir göstergesi olarak kabul edilir.
VÜCUDU RESETLEME: ESNEMEK
Bilim insanları, esnemenin biyolojik bir ‘resetleme’ mekanizması olarak çalıştığını düşünüyorlar. Esneme sırasında akciğerler genişler, böylece vücut daha fazla oksijen alır ve karbondioksit seviyesi dengelenir. Bu süreç, beynimize daha fazla oksijen göndererek kişiyi daha enerjik ve uyanık hissettirir. Aynı zamanda, esnemenin vücut sıcaklığını düzenleyerek beyni soğutma işlevi gördüğü de öne sürülmüştür. Bu durum, özellikle yoğun zihinsel aktivitelerden sonra beynin performansını korumasına yardımcı olabilir. Yani aslında, gündelik hayatımızın bir parçası olmuş, artık bizim için oldukça basit gelen bu hareket, arkasında karmaşık bir biyolojik süreç barındırıyor.
ESNEMEK NEDEN BULAŞICIDIR?
Bir arkadaşınız esneyince neden siz de esneme ihtiyacı hissedersiniz? Bu durum, çoğumuzun başına gelmiştir. Araştırmalara göre, empati yeteneği yüksek olan kişilerde esnemenin bulaşma oranı daha fazladır. Bunun nedeni, beynin ‘ayna nöron’ adı verilen yapılarının, karşıdaki kişinin duygularını ve hareketlerini taklit etmeye yatkın olmasıdır. Bu yüzden birinin esnediğini görmek ya da bir esneme sesi duymak, beynimizde esnemeyi tetikleyebiliyor. İlginç bir şekilde, bu özellik yalnızca insanlara özgü değildir; maymunlar ve köpekler gibi bazı hayvanlarda da esneme bulaşıcıdır.
FARKLI BİR İLETİŞİM ŞEKLİ OLABİLİR Mİ?
Esnemenin sadece bireysel bir ihtiyaç değil, aynı zamanda bir iletişim şekli ya da uyarı niteliği taşıyan bir işaret olduğu düşünülür. Bir grup içindeki hayvanların aynı anda esnemeye başlamasının uyanık kalmalarını sağlayacak bir sinyal, uyarı niteliği taşıdığı düşünülür. Örneğin, bir grup içindeki bir insan esnediğinde diğerleri de uyanık kalarak tehlikelere karşı daha tetikte olabilir. Bu açıdan şu da söylenebilir ki, esnemek uyku getirmez, uyku halinden çıkmanız için vücudunuzun yapmanızı istediği bir eylemdir.
