08.02.2004 - 00:00 | Son Güncellenme:
'Sizin oranın nesi meşhur?' Sizi bilmem ama, bizim Bursa'nın o kadar çok şeyi meşhur ki.. Hangi birini sayayım size; Bursa, çok şanslı bir yöre, tarihten, doğadan gelen o kadar kültürel ve ekonomik güzelliği, zenginliği var ki..
İşte size birkaçı..
Yeşil Bursa'nın şeftalisi, havlusu, kaplıcası, Uludağ'ı, İskender Kebabı, çakı - bıçağı, kılıç - kalkan ekibi, kestanesi, kestane şekeri, İnegöl köftesi, ipeği meşhurdur. Bütün bu güzellikler Bursa'nın maddi ve manevi zenginliğinin temelini oluşturmaktadır. Örneğin döner kebabı... Türkiye'nin her yerinde yapılır, ama kebapçı İskender oğlu İskender'in Bursa'nın Keles, Orhaneli yaylalarında beslenen 40 - 50 kiloluk kıvırcık koyunların eti ile yaptığı gibisini kimse yapamadığı için döner kebabı, İskender Kebabı olarak anılmaya başlanmıştır. Öyle ki Kebapçı İskender'in torunları, İskender adını marka olarak tescil ettirdikleri için, bugün artık döner kebabı yapanlar, yaptıkları kebaba İskender Kebabı diyememekte, onun yerine çoğu zaman Bursa Kebabı demekle yetinmekteler.
Bursanın kaplıcaları da meşhurdur. Taa Roma İmparatorluğu'ndan beri bir kaplıca kenti olan Bursa, havlu ve bornozları ile de ünlüdür. 40 - 50 yıl öncesine kadar el tezgâhları ile dokunan Bursa havlu ve bornozları, bugün dev bir sektör oluşturarak dünyaya ihraç edilen bir mal oldu.
Örneğin, dünyanın en büyük market zinciri olan ABD'li Wall - Mart, 4 bin 500 mağazasında Özdilek firmasından aldığı Bursa havlusu ve bornozlarını satıyor. Hüseyin Özdilek'in, benim önerim üzerine, bin 500 metrekarelik Bursa mağazasının orta yerinde kurarak çalıştırdığı, Bursa işi el dokuma havlu tezgâhı, alışveriş için gelen Avrupalı ve Japon turistlerin hatıra fotoğrafı çektirmek için can attıkları bir köşe olarak dikkati çekiyor. Bursa kestanesiyle de ünlüdür. 'Bursa kestanesi okka çeker 5 tanesi' demiş atalarımız. İri Bursa kestanelerinden yapılan kestane şekerinin ünü ise Türkiye sınırları dışına taşmıştır. Bugün, Kafkas firması Japonya'ya bile kestane şekeri satmaktadır. Bursa'nın çakısı, bıçağı da ünlüdür. Bir zamanlar İstanbul'un ünlü kabadayıları, kuşağının arasında Bursa söğüt yaprağı bıçak olmadan sokağa çıkmazlardı. Anadolu'da bağ sahibi olanların hemen hepsinin cebinde, bağ budamak için kullandıkları Bursa işi bir bağ bıçkısı vardır. Ceviz aşısı yapmak için mutlaka Bursa işi, çift ağızlı ceviz aşısı çakısı edinmeniz gerekir. Benim gençliğimde Bursalı ustalar, çakı-bıçakların sapını manda, sığır ya da koç boynuzundan yaparlardı. Şimdi öylemi ya.. Gelişen teknoloji sayesinde otomatik makinelerde yapılan plastik saplı çakı-bıçaklar, bizim Bursalı ustaların örs üzerinde, çekiçle döverek yaptıkları çakı-bıçakların pabucunu dama attı.
Say say bitmez
Bir haftadır 'Sizin oranın nesi meşhur' diye eşe dosta soruyorum. İşin içinden çıkamıyorum. Say say bitmiyor. Bir yandan, ne kadar zengin ve bereketli topraklar üzerinde yaşadığımızı görerek seviniyorum. Diğer taraftan da bunları geliştirerek para kazanmayı beceremediğimize üzülüyorum. Bursa'nın İskender Kebabı, Antep'in baklavası, Adana'nın Adana kebabı, Urfa'nın Urfa kebabı, İzmit'in pişmaniyesi, Siirt ve Antep fıstığı, Mustafakemalpaşa tatlısı, Trabzon tereyağı, Konya peynir (Mevlana) şekeri, Ezine peyniri, Manisa mesir macunu, Malatya kayısısı gibi bazıları tüm ülkede tanınıyor, biliniyor ve sevilerek tüketiliyor. Ama bazıları ise ya hiç tanınmıyor, ya da tanınıp adı duyulmuş olsa bile, çağdaş yöntemlerle işlenip, ambalajlanıp ülke çapında dağıtılıp satılmadığı için büyük ölçekte tüketilmiyor. İşte, çeşitli yörelerimizin, kabuğunu kırıp tüm ülkeye yayılamayan bazı meşhurlarından bir buket size..
Kastamonu, kültürel zenginliklerini koruyarak para kazanmaya çalışan illerimizin başında geliyor. Önce Safranbolu İlçesi'nden güzel haberler gelmeye başladı. Yıkılmadan ayakta kalan konaklarını turizme açtı.. Bir zamanlar yetiştirdiği safran sayesinde para kazanan Safranbolu, azalan safran üretiminden kaybettiği geliri 'Konak turizmi' ile telafi etmeye çalışarak dikkatleri çekti. Şimdi Kastamonu il merkezindeki konaklar da onarılarak turizme açılıyor. Sönmekte olan 'kündekari' işçiliği canlandırılıyor. Çivi kullanmadan, birbirine geçme ağaç parçaları ile mobilya yapma sanatı olan kündekari, hızla gelişerek Kastamonu'ya para kazandırıyor. Sarımsağı, Ilgaz Dağı, salebi, büryan kebabı, Tosya pirinci, el dokumaları, kündekari mobilyası, üryani eriği, eğşisi, armudu, yabani çileği, Ecevit çorbası meşhur olan Kastamonu şimdi bunları geliştirip satarak para kazanma peşinde. Kastamonulular bu amaçla 19 Şubat ve 26 Şubat tarihlerinde İstanbul'da düzenlenecek olan iki fuara katılarak bu meşhur ürünlerini tanıtacaklar. Darısı öbür illerimizin başına..
İşte meşhurlar