Shell Türkiye'de sahaya iniyor

SHELL, dünyanın en büyük petrol şirketi. Yıllık dünya cirosu, 1.3 milyar dolar civarında. İngiliz - Hollanda kökenli uluslararası firmanın Türkiye'de ise 75 yıllık geçmişi var. Cumhuriyet'le yaşıt. Shell'in Türkiye sorumluluğu ilk kez bir Türk'e verildi. Bir ay önce göreve başlayan Genel Müdür Melih Türker, 3 - 4 yıl içinde Shell'in Türkiye'de yapacağı yatırımların tutarının 5 5 - 6 milyar dolar seviyesinde olacağını açıkladı.Türker'e göre bu projeler, enerji güç santralleri, doğal gaz taşımacılığı gibi işleri kapsıyor.
Melih Türker'le Shell'in Türkiye'ye bakışını, planlanan projeleri, Bakü - Ceyhan konusunda Shell'in tavrını, POAŞ'ın özelleştirilmesini ve TÜPRAŞ ile Petkim'in durumunu ve akaryakıtta otomatik fiyatlandırma uygulamasının ne getirip ne götüreceğini konuştuk.
"Shell'in Türkiye'de bundan böyle artık sahaya ineceğini" anlatan Türker, sorularımızı şöyle yanıtladı:
- Shell Türkiye'nin başına neden seçildiniz?
- Sanıyorum, kariyerimin gelişiminden ve büyük bir takım planlardan dolayı uygun bulundum bu işe. Shell'in tüm dünyadaki politikasına bakarsanız, bir Hollanda - İngiliz şirketi olmasından dolayı genellikle dünyadaki çeşitli yerlerdeki operasyonlarda hep bir İngiliz - Hollandalı ağırlığı vardı. Ama uluslararası bir şirket hüviyetinde olduğu için tüm uluslardan birtakım yöneticiler olması lazım. Dolayısıyla Shell de artık o İngiliz ve Hollandalı şeyinden sıyrılıp, her ülkeden değişik insanları almak durumunda, çeşitli kademelerde ve her üst kademeye baktığımızda bunun da artığını görüyoruz dünyada bugün.
- Kaç yıldır Shell'de çalışıyorsunuz?
- Shell'de sekiz senedir çalışıyorum. Shell'den önce Avrupa'daki adıyla dünyanın iki büyük petrol şirketinden birisi olan Esso'da çalışıyordum. Petrol sektöründeki geçmişim yaklaşık 13 - 14 sene oldu. Asıl mesleğim makina mühendisliği. İTÜ mezunuyum. Mühendisliği çok sevmeme rağmen çok kısa bir süre yaptım, daha sonra Amerika'da iş idaresi üzerine yüksek lisans yaptım ve ondan sonra da sürekli pazarlama, satış idaresine yöneldim.
- Türkiye'de neler yapmayı planlıyorsunuz?
- Shell, 75 yıldır Türkiye'de, bu çok önemli bir süre. Cumhuriyetin kurulmasıyla Shell, Türkiye'ye gelmiş ve 75 yıldır da Türkiye'de. Bu 75 yılda, sektöre bakarsak Shell, Türkiye'de hep sektörde öncü olmuş. İlk elektronik pompayı Shell Türkiye'ye getirip tanıtmıştır. Yine eskilere bakarsanız istasyonların üzerindeki "canaping"ler de Shell'in işidir. Taşıt tanıma sistemimiz var, iki yıl oldu pazara bunu tanıtalı. Çok önemli bir sistemdir. ne? Artık Shell, bundan sonra sahaya inecek. Şu anda Altunizade'deki merkez ofisimizi bırakıyoruz. Buraya saray diyoruz. Biz böyle yerlerde oturdukça müşterinin ne istediğini anlamak mümkün değil. Merkez ofis için Carrefour'un arkasında bir yer tuttuk. Yani sonuçta tamamen müşteri odaklı bir organizasyon yaratmak benim en büyük hayalim. Tribünden sahaya iniyoruz. Kağıthane'deki istasyonumuzun üzerine bir ofis yaptık, oraya taşındık, arkadaşlar orada operasyonlarını sürdürüyorlar. Satış pazarlama bölümümüz müşterilerin yanında, müşterilerin lokasyonunda bir ofiste çünkü orada.
- Petrol aramayı neden bıraktınız?
- Türkiye'deki rezervlerin miktarı azdı ve büyük bir maliyet gerektiriyordu bu operasyonlar. Shell için karlı bir iş olmaktan çıktı. Dolayısıyla bu işimizi sattık.
- Shell istasyon sayısını artıracak mı?
- 600 civarında istasyonumuz var. Bu sayıyı şimdilik artırmayı düşünmüyoruz.
- POAŞ'ın özelleştirilmesine neden katılmadınız?
- En önemli neden tekelleşme. Ülke pazar payına baktığımızda Shell, POAŞ'ı alsa ya da BP, POAŞ'ı alsaydı, rekabet açısından sakıncalı durumlar ortaya çıkardı. Bu yüzden ilgilenmedik. Yeni rakiplerin gelmesinden memnunuz.
- Otomatik fiyatlandırma, benzinde fiyatları düşürür mü?
- Bu uygulamada geç bile kalındı. 5 - 6 yıl önce yapılabilirdi. İşin bir rafineri ayağı var bir de pazarlama ayağı var. Rafinerideki fiyatı Tüpraş tespit ediyordu, pazarlamadaki fiyatları da Petrol Ofisi. Siz nerede nasıl rekabet edeceksiniz? Bu fiyatlar, ne kadar gerçekçi? Ham petrol dolarla alınıyor sonra rafineride işleniyor. Gerçek anlamda fiyatlar oluşmuyordu. Otomatik fiyatlandırma mekanizması rafinerideki olayı halletti. Fiyatlar, sürekli iniyor, çıkıyor dalgalanmalar oluyordu. Ayrıca TÜPRAŞ'ın üzerindeki zarar kamburları kalktı. Artık tamamen gerçekçi, dünya borsalarındaki fiyatlara göre fiyat tespit ediliyor. Her an petrol zamlanacak diye birşey yok. Enflasyon yüzünden fiyatlar yükseliyor. Dolar bazında baktığınız zaman belli bir düşüşü zaten görürsünüz. Petrol fiyatları düşerse dünya fiyatları düşerse, elbette ki düşecek.

TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesiyle ilgileniyor musunuz?
- Tüpraşın özelleştirilmesini ya da özelleştirme prosesini ilgiyle izliyoruz. Bu nasıl ilerleyecek göreceğiz.
- Bakü - Ceyhan hattında Shell'in tavrı nedir?
- Türkiye'den yana tavır koyuyor. Ancak, politik kararlar da var. Bugün itibariyle Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacını karşılar. 5 - 10 yıl sonra bu enerji açığı daha da büyüyecek. Bu işte expertiz gerekiyor. Çok büyük maliyetler var. Büyük yatırımlar planlıyoruz doğal gazla ilgili. Bakü - Ceyhan bu projelerden biri sadece. Shell, Gebze, Adapazarı ve izmit'te 3 büyük güç santrali kuruyor. Bunların toplam maliyeti 3 milyar doları buluyor.