Pirinçte rekabet kavgası

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO), ramazanda spekülatif fiyat artışlarını önlemek için marketlere belirlediği fiyatlardan satmak şartıyla pirinç, mercimek, fındık, fındık ezmesi vereceğini açıklaması bakliyatçıları kızdırdı. Tarım Ürünleri Hububat Bakliyat İşleme ve Paketleme Sanayicileri Derneği (PAKDER), TMO’nun bu uygulamasının haksız rekabete neden olduğu gerekçesiyle TMO’yu Rekabet Kurulu Başkanlığı’na şikâyet etti.
Derneğin Rekabet Kurulu’na gönderdiği dilekçede, TMO’nun piyasanın tüm aktörlerini yok sayarak anlaşılmaz ve asla rekabet edilemez bir politika uygulamaya çalıştığı öne sürüldü. Dilekçede şöyle denildi:
“Pirinç ve mercimek gibi maddelerde dünya fiyatları bizim üreticimizi etkileyecek fiyatların çok üzerine çıktığı zaman, gümrük vergilerinin indirilmesi ve özel sektörün marifetine bırakılması piyasa dengesi için yeterli. TMO nisanda ilan ettiği stok bakiyesi olan 40 bin 600 ton mercimeği perakende satış şartlarında marketlere sundu. Bu sürecin pirinç gibi diğer ürünlere de yansıması sektörü, çok tedirgin etmektedir. Yaşanan ekonomik kriz altında zaten sıkıntı çeken sektörün ithalatçısı, sanayicisi, paketçisi ve toptancısının hayatta kalması mümkün değildir.”

Fiyatlar yarı yarıya
TMO’dan ürün alan marketler KDV hariç toptan, 8.10 liradan aldığı 1 kg’lık kavrulmuş iç fındığı 9.90 liradan, 4.20 liraya aldığı 430 gramlık fındık ezmesini 5 liradan, 16.50 liradan aldığı 5 litrelik fındık yağını ise 22 liradan satışa sunacak. TMO’nun fiyatları, marketlerdeki ortalama fiyatlara göre yaklaşık yarı yarıya daha ucuz düzeyde bulunuyor.

‘Anahtarı verelim!’
Rekabet açısından TMO’nun perakende sektöründe yer almaması gerektiğini söyleyen Pakder Genel Sekreteri Melahat Özkan, “Bu şartlarda dükkânlarımızı kapatıp anahtarları TMO’ya verelim. Önünüzde bir kurum var, zarar ettiği halde ucuza ürün veriyor. Nasıl rekabet edebiliriz? TMO’nun piyasada olduğu lafı bile sektörün perişan olmasına yetiyor” dedi.

‘Bakkallığı bıraksın’
Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan görüşlerini şöyle dile getirdi:
“Devlet tarımın bakkallığında olmamalı. TMO, bizim yüzde 45 gümrük vergisi ödeyerek aldığımız malı vergisiz getiriyor. Sonra da ucuz sattığını söylüyor Bu uygulama piyasanın dengesini bozar.”
TMO’nun bu uygulamasını gereksiz ve zamansız bulduğunu söyleyen Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis de tüketicinin aldığı ürünün eski mi yoksa yeni mahsul mü olduğuna dikkat etmesi gerektiğini, ucuz ürünlerin kalitesiz olabileceğini söyledi.

İlk anlaşma Fayda ve Çetinkaya’yla
Şimdiye kadar ülke genelinde perakende ağı bulunan firmalara toplam 3 bin 60 ton mercimek ve pirinç satış protokolü yapıldığını, 1360 tonun teslim edildiğini açıklayan TMO, en fazla satışı 72 market zincirinin bir araya gelerek kurduğu Fayda Grubu’na yaptı. Toplam 933 mağazası bulunan Fayda Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkanı Turan Özbahçeci, “TMO ile toplam 4 bin 200 tonluk ürün sözleşmesi imzaladık. TMO ürünlerini, kurumun ambalaj ve fiyatıyla satıyoruz” dedi.
Fayda Grubu dışında TMO sözleşme yapan zincirler arasında Çetinkaya mağazaları bulunuyor. Büyük zincirlerle henüz sözleşme yapmadıklarını belirten TMO yetkilileri talep geldikçe değerlendireceklerini açıkladı.