01.06.2020 - 08:05 | Son Güncellenme:
DERİN GÖKÇE
Türkiye'nin en büyük seyahat firmaları arasında yer alan Pamukkale Turizm'in Genel Müdürü Mustafa Özdalgıç ile sektörün corona virüs sonrası nasıl ilerleyeceğini ve Pamukkale Turizm'de yolcuların ne gibi değişikliklerle karşılaşacağını konuştuk.
Firma olarak bu dönemde ne gibi değişikliklere gittiniz?
Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Bu durum her sektör için geçerli... Bu virüsle yaşamak durumundayız. Kesinlikle araçlarımız her sefer sonunda dezenfekte edilecek. Parayla teması olan personelimizin yarım saatte bir elleri dezenfekte edilecek. Tüm personelimiz mesaiye başlamadan önce temassız ateş ölçer cihazlarıyla ateşleri ölçülecek. Öte yandan yolcularımızın da araca binmeden önce mutlaka ateşleri ölçülecek. 38 derece ve üstü olanlar kesinlikle seyahat ettirilmeyecek. Yolcunun HES kodu alması zorunlu olacak. HES kodunu paylaşmayanlar seyahat edemeyecek. Maskesi olmayan yolcu kesinlikle seyahat ettirilmeyecek. Bunun haricinde otobüs içerisinde mutlaka dezenfektasyon malzemeleri bulundurulacak. Bekleme salonlarımızı sosyal mesafe kuralına göre yeniden düzenlenecek.
Araç içerisinde önemli olan konulardan bir diğeri ise bizim havadanlıklarımız... Bu konuda uçaklara göre daha avantajlıyız.
Seferlere başlamanıza çok az bir zaman kaldı. Geçtiğimiz 2.5 aylık süre sizin için nasıl geçti?
İki buçuk aydır kontak kapalıydı. Hiçbir şekilde firmamız faaliyet göstermedi. Tabiri caizse şu an değirmende su yok. Değirmene su gelmesi lazım. Türkiye'de yolcu taşımacılığının büyük bir kısmı hala kara yolu ile yapılıyor. Bu kısımda da otobüs şirketlerinin çoğu özel sektör. Dolayısıyla bu firmaların bundan sonraki süreçte desteklenmesi lazım. Hakikaten bundan sonra gerekli önlemler alınmazsa bu sektör yıl sonuna doğru ciddi sıkıntıya girer.
Yeni normal kapsamında satışlar dijitale kaydı. Şubeleri kapatma gibi bir durum söz konusu mu?
Bu konuda çalışmalarımız var. Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. İş yapış şekillerimizi değiştiriyoruz. Bu maliyetlerin tamamını yolculara yansıtma şansımız olmadığı için gider kalemlerimizi nasıl aşağı çekebiliriz şirketimizi nasıl verimli hale getirebilirizi düşünüyoruz. Şehir içerisindeki belirli satış noktalarını bırakarak yolumuza devam edeceğiz.
Tüm Türkiye'de 250 adet şubemiz var. Peyderpey 200 şubeyi kapatacağız. Başka çaresi yok bu işin. Artık online bilet satışımız olacak. Yolcularımız sağlığı açısından da bu durum çok daha iyi olacak.
Corona virüsün faturası size ne kadar oldu?
Kontak kapattık. Hiçbir şey yapmadık. Sağ olsun devletimiz bir kısmı kısa çalışma ödeneği olsun, personel maaşları olsun destekler verdi. SGK ile ilgili ötelemeler var ama nihayetinde bunlar bizden istenecek. Kiracı olduğumuz yerlerde kira almayan mülk sahiplerimiz de oldu. Kirasını isteyen mülk sahibi de oldu.
Şimdi bizim bu tekerlek döndükten sonra tekrar bizim bunları ödüyor olmamız lazım.Tüm bu bilgiler ışığında coronanın bize maliyeti 2.5 ayda 24 milyon TL.
Yüzde 50 kapasite ile seyahat etmek sizin sektörünüzü nasıl etkileyecek?
Bizim yüzde 50 koltuk kapasitemiz düşürüldüğü zaman bilet fiyatlarını çarpı 2 yapmanız lazım. Bunun daha doğalı yok. Corona virüs sonrası maske, dezenfektan gibi ürünlerde eklenince maliyetlerimiz arttı. Fiyatlarımızı açıkladık. Yolcularımızdan ciddi olarak tepki var.
Vatandaşımız fiyatlar konusunda kendine göre haklı biz de kendimize göre haklıyız. Bu şartlar böyle devam ederse gidişat iyi olmaz. Otobüslerde uçaklardaki gibi tam kapasite hakkı tanınmalı ve biz de bilet fiyatlarımızı eskiye çekmeliyiz.
Bilet fiyatlarınızı ne kadar artırdınız?
Normalde en az yüzde 100 artırmamız lazım. Bazı yerlerde yüzde 40 artırdık. Bazı yerlerde yüzde 50 artırdık.
Online satışa başladınız. Satışlar ne durumda?
Şu anda talepler çok düşük. Bazı güzergahlarda tavan fiyatı uygulamamıza rağmen eğer araba 20 değil de 17 kişiyle giderse araba para kazanmıyor. Geçen sene sezonda taşınan yolcunun biz bu sene taşınmasını beklemiyoruz. En az yüzde 50 talep azalmasını düşünüyoruz.
Otobüsünüzü dolduramadığınızda ne yapacaksınız?
Otobüs dolmadığında benim yolcuya 'inin' deme şansım yok. Ben aracı o şekilde göndermem gerekiyor. Böyle de bir riskim var.
Şehir içi servisler olacak mı?
Corona sürecinde alınan tedbirler kapsamında 'otobüs firmaları şehir içi servis vermeyecektir' maddesi vardı. Şu an itibarıyla yeni bir genelge çıkmadığı için bu madde yürürlükte... Dolayısıyla o maddeye istinaden şu anda servis hizmeti veremiyoruz. Türkiye'nin hiçbir yerinde servis yok. Diğer firmalar da veremez.
Seferlere başlıyorsunuz. İkramlarınız nasıl olacak?
Biz mevcut ikramlarımıza devam edeceğiz. Bir genelgeyle kısıtlama gelmezse hijyen koşullarına daha çok dikkat etmek kaydıyla mevcut haliyle ikramlarımıza devam edeceğiz.
Otobüslerde iç dizaynın değişmesi gibi bir durum söz konusu mu?
Yok hayır.