Michelin bir aldatmaca mı?

SERVET YILDIRIM - Michelin kendi iddiasıyla “olağanüstü yemekler sunan restoranları değerlendiren” dünyanın en ünlü değerlendirme sistemi. Değerlendirmelerini yaparken yine kendi iddialarına göre, malzemelerin kalitesi, lezzetlerin uyumu, pişirme tekniklerine hakimiyet, şefin kişiliğinin yemek deneyimine yansıması ve en önemlisi, müfettişlerin ziyaretleri arasındaki tutarlılık gibi beş kriteri dikkate alıyorlar.

Michelin perşembe günü 2025 yılı İstanbul-İzmir-Muğla seçkisini açıkladı. İstanbul, İzmir ve Muğla seçkisine ikisi Michelin yıldızlı olmak üzere 32 yeni restoran dahil edildi. Türkiye turizmi adına mutlu olduk. Böylece yıllarca Michelin’in uğramadığı Türkiye’de tavsiye edilen mekân sayısı birkaç yıl gibi kısa bir sürede İstanbul’da 77, İzmir’de 24 ve Muğla’da 31 olmak üzere toplam 132’ye ulaştı.

Gurme değilim, mekân yazarı da değilim. Olmak istesem de öyle kolay olunmuyor. Ama deneyimlediğim ve araştırdığım kadarıyla işin ekonomisini aktarmaya çalışayım. Bize de işin ekonomisini konuşmak düşer.

Michelin restoranları çoğunlukla inanılmaz yemekler sunarlar ama aynı şekilde çoğunlukla fiyatları da inanılmazdır.

Bu konularda dikkate aldığım Chef’s Pencil’in 3,500’den fazla Michelin yıldızlı restorandan aldıkları fiyatlara dayanan son değerlendirmesine baktım. Dünyanın en pahalı 10 Michelin yıldızlı restoranında bir tadım menüsü için kişi başına fiyat aralığı 680 ila 2,130 dolar arasında değişiyormuş. Bu fiyatlara içki ve servis ücreti dahil değilmiş. Listenin başında Tokyo’daki ünlü Ginza Kitafuku yer alıyormuş.

Ama genelde ortalama ne dersiniz, bu konuda uzmanlaşmış dergilerden ve sitelerden edindiğim bilgiye göre iki yıldızlı bir mekân için kişi başına 250 dolar civarındaymış. Bir yıldız yukarısına gittiğinizde ise yaklaşık 100 dolar daha fazla ödemeyi göze almalıymışsınız. Tabii ki; fiyatlar ülkeden ülkeye de farklılık gösteriyor. Mesela Michelin restoran eğer Litvanya’da ise 100 dolar ile çıkabilirsiniz ama Danimarka’da yiyorsanız önünüze çok daha yüksek bir hesap gelecektir. Türkiye ise ortalarda yer alıyor. Bizdeki tek iki yıldızlı Michelin restoranın menü fiyatı kişi başına 290 dolar olarak gösterilmiş.

Kısacası eğer Michelin yıldızlık restorana gidecekseniz, hatırı sayılır bir faturanın önünüze geleceğine hazır olmalısınız. Ama bazı restoranların öğle ve akşam menü fiyatları arasında fark oluyor. Tahmin edeceğiniz gibi öğlen daha ucuz olabiliyor.

Peki bunca paraya değer mi? Paranız varsa değebilir. Ama sorunun yanıtı biraz da ne aradığınıza bağlı.

Bana “İyi yemek nedir?” diye sorarsanız aklıma birçok restoran gelir ama illaki Michelin yıldızlı mekanlarda sunulan yemekler gelmez. Ama “Pahalı yemek nedir?” derseniz, aklıma kesinlikle önce Michelin mekanlardaki yemekler gelir.

Michelin rehberinin “ticari ve maddi kaygılarla” hareket ettiğini ve hatta “bir aldatmaca” olduğunu ileri sürenler var ama ben o kadar ileri gitmiyorum. Bunlar kanıtsız iddialar. Ama Michelin olayının güçlü bir pazarlama öğesi olduğuna ve Michelin’in restoranları değerlendirmek kadar ve hatta belki de daha çok onların tanıtımı yapan bir reklam aracı haline geldiğine inanıyorum.

Geçen hafta “Nedir bu Michelin?” diye araştırırken eleştirel bir yoruma denk gelmiştim. Hem standartları hem metodolojisi hem de anonim olması itibariyle “Bir zamanlar efsaneydi. Restoranlar birden fazla denetçi tarafından birkaç kez ziyaret edilmeli, sonuçlar bağımsız olarak hesaplanmalı ve puanlar dikkatle gözden geçirilmeli, ardından değerli bir yıldız verilmeliydi” diyor ama şimdi bu standartların sürdürüldüğüne inanmadığını söylüyordu.

Bu iddia doğru mu yanlış mı bilmiyorum ama bildiğim şey Michelin’in hala dünyanın en prestijli değerlendirme sistemini sunduğu ve yeme-içme endüstrisinin kaderinde hala etkili olduğudur. Türkiye’den daha fazla mekânın Michelin seçkisine girmesi ise Türk turizmine önemli katkı yapacaktır. Ama ben hala ana oyuncunun Michelin listesine girememiş ama çok iyi yemekleri ulaşılabilir fiyatlarla sunan mekanlar olduğuna inanıyorum.