‘Küresel eşitsizlik uçurumu büyüyor’ uyarısı: İlk dolar trilyoneri 10 yıla ortaya çıkar
16.01.2024 - 07:00 | Son Güncellenme:
Oxfam raporuna göre dünyada en zengin beş kişinin serveti 2020’den bu yana iki katına çıkarken 5 milyar insan ise daha da yoksullaştı. Dünya yaklaşık 10 yıl içinde ilk dolar trilyonerine sahip olacak ancak yoksulluk 229 yıl ortadan kaldırılamayacak.
CEYDA ULUKAYA - İngiliz uluslararası insani yardım kuruluşu Oxfam’ın “Eşitsizlik Ltd.” raporuna göre, dünyada en zengin 5 kişinin serveti 2020’den bu yana 2 katına çıkarken 5 milyar insan ise bu süre içerisinde daha da yoksullaştı. Mevcut eğilimler devam ederse, dünya yaklaşık on yıl içinde ilk trilyonerine sahip olacak ancak yoksulluk 229 yıl daha ortadan kaldırılamayacak.
En zengin 5 isim
İş ve siyaset dünyası liderlerinin bir araya geldiği Dünya Ekonomik Forumu’yla eş zamanlı olarak yayımlanan Oxfam raporu, gelir eşitsizliklerini ve şirketlerin küresel ölçekteki gücünü ortaya koyuyor. Rapora göre son iki yılda milyarderler servetlerini enflasyondan 3 kat hızlı artırırken yaklaşık 800 milyon işçinin ücretleri enflasyona yenik düştü ve her biri yaklaşık bir aylık (25 gün) ücretini kaybetti.
Oxfam, hükümetlere süper zenginlerle toplumun geri kalanı arasındaki uçurumu hızlı ve radikal bir şekilde azaltma çağrısında bulunuyor.
Oxfam’ın raporuna göre:
- Dünyada en zengin beş kişi (Tesla CEO’su Elon Musk, LVMH’nin patronu Bernard Arnault, Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, Oracle’ın kurucusu Larry Ellison ve Berkshire Hathaway’in CEO’su Warren Buffett), servetlerini 2020’den bu yana yüzde 114 artırarak 869 milyar dolara çıkardı.
- En tepedeki yüzde 1, tüm küresel finansal varlıkların yüzde 43’üne sahip.
- En zengin yüzde 1’lik kesim, insanlığın en yoksul üçte ikisinin yaydığı miktarda karbon kirliliği yaratıyor.
- En büyük 148 şirketin kârı 3 yılda ortalama yüzde 52 arttı ve 1.8 trilyon dolar oldu.
- Milyarderler 2020 yılına göre 3.3 trilyon dolar daha zenginler ve servetleri enflasyon oranından 3 kat hızlı arttı. Yaklaşık 800 milyon işçinin ücretleri ise enflasyona yenik düştü ve işçiler son 2 yılda 1.5 trilyon dolar kaybetti.
Kademeli servet vergisi modeli
Oxfam’ın hükümetlere eşitsizlik uçurumunu azaltmak üzere sunduğu öneriler arasında, tekelleşmenin önüne geçilmesi ve servet vergisi gibi politikalar yer alıyor.
Buna göre, 5 milyon doların üzeri net servet sahiplerinden yüzde 2; 50 ve 50 milyon dolar üzeri net servet üzerinden yüzde 3; 1 milyar dolar üzeri net servet üzerinden de yüzde 5 vergi alınması halinde yılda 2.5 trilyon dolar kadar gelir yaratılması mümkün.
Türkiye’deki durum
Oxfam’ın 21 üyesinden biri olan Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’nın (KEDV) aynı yöntemle yaptığı vergi hesaplamasına göre, Türkiye’deki 5 milyon dolar üzeri servetten yüzde 2, 50 milyon dolar üzeri servetten yüzde 3 ve 1 milyar dolar üzeri servetten yüzde 5 vergi alınmasıyla her yıl 12.5 milyar dolar gelir yaratılabilir.
