Kriz kahininden korkutan uyarı

New York Üniversitesi ekonomi profesörlerinden Roubini, Project Syndicate'te kaleme aldığı makalesinde, Asya, Avrupa ve diğer gelişen piyasalarda doğrudan balonlar olmasa bile, "köpüklenme sinyalleri" olduğunu yazdı.

Roubini, "Şu an birçok ülkede tanık olduğumuz şey, bir önceki konut piyasası krizinin ağır çekim hâli. Ve tıpkı geçen seferki gibi, balon ne kadar büyütrse, gerçeğe dönüş o kadar sert olacak" dedi.

Aşırı ısınma şartlarının semptomları arasında Roubini, konut fiyatlarındaki hızlı artış, yüksek ve artan fiyat-gelir oranları ve mortgage borcu/hanehalkı borcu oranlarının aşırı seviyelere tırmanmış olmasını saydı.

Gelişmiş ekonomilerde konuttaki fazlaların, merkez bankalarının likidite enjeksiyonlarının sonucu olan çok düşük faizlerden kaynaklandığını yazan Roubini, gelişen piyasalarda ise balonların kur manipülasyonu, yüksek enflasyon, hızlı şehirleşme ve diğer yatırım alternatiflerinin eksikliğinden ötürü oluştuğunu belirtti.

Konut, hisse ve tahvil gibi yatırım sınıflarında genellikle karamsar öngörülere sahip olan Roubini, konut piyasalarında aşırı ısınma gördüğü ülkeler arasında, İsviçre, İsveç, Norveç, Finlandiya, Fransa, Almanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, İngiltere, Hong Kong, Singapur, Çin, İsrail, Türkiye, Hindistan, Endonezya ve Brezilya'yı saydı.

Diğer taraftan, balonun, merkez bankalarının gevşek para politikaları ve enflasyon karşıtı politikaların hâlen beslemesinden ötürü hemen patlamayabileceğini anlatan Roubini, "Ancak konut fiyatları ne kadar artarsa, o kada fazla düşecekler ve balon indiğinde, ekonomik ve finansal zarar o kadar büyük olacak" yorumunda bulundu.

BİR UYARI DA FITCH'TEN

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, kredi büyümesinin bazı gelişmekte olan ülkeler için bir risk faktörü olduğunu belirterek, "Aşağı yönlü riskler Türkiye ve Endonezya'da arttı" değerlendirmesinde bulundu.

Fitch, bugün yayımladığı raporda, varlık kalitesinin Çin ve Hindistan'da hassas bir yapıya sahipken, bu varlık kalitesindeki hassas yapının Rusya'da tüketici kredilerinde, Brezilya'da da devlet bankalarında olduğunu bildirdi.

Kredi büyümesi yaşayan Türkiye ve Latin Amerika ülkelerinde varlık kalitesindeki bozulmanın yönetilebilir bir durumda olduğu bildirilen raporda ülkelerin cari işlemler açığına değinildi.

Raporda, yüksek faiz oranlarının gelişmekte olan ülkelerin bankaları için ilave risk kaynağı olduğu aktarıldı.

Aşağı yönlü risklerin Türkiye ve Endonezya'da arttığı bildirilen raporda, hassas yapının döviz cinsinden borçlanma ve dış borçlanmada sınırlama nedeniyle Brezilya ve Güney Afrika'da daha az olduğu kaydedildi.

Fitch, raporunda bazı ülkeler için daha yavaş büyümeyi olumlu görürken, borçlanma piyasasının aşırı ısınmasının engellenmesine yardım edilmesi gerektiğini bildirdi.